Σωτηρία

K. Αλταμούρα-Μπούκουρα

Είμαι η Σωτηρία Γ. και έκρινα απαραίτητο να σας στείλω ένα γράμμα και να σας πω για τα δικαιώματα των δύο φύλων τότε και σήμερα. Εκείνη την εποχή οι γυναίκες ήταν εσώκλειστες και τα μόνα μέρη που επιτρεπόταν να πάνε ήταν η εκκλησία και το σπίτι.  Οι γυναίκες τότε δεν μπορούσαν να ασκήσουν όποιο επάγγελμα επιθυμούσαν, βασικά δεν τους επιτρεπόταν καν να ασχοληθούν με  κάτι εκτός από τις δουλειές του σπιτιού, την ανατροφή των παιδιών και  να προσέχουν το ύφος και τη συμπεριφορά τους απέναντι στον άντρα  τους .Εσείς όμως καταφέρατε με τη βοήθεια του πατέρα σας να  πάτε στην Ιταλία, να μεταμφιεστείτε σε άντρα για να περάσετε στη σχολή Τέχνης  και να κάνετε το όνειρό σας πραγματικότητα!

   Στην σημερινή εποχή οι γυναίκες ασκούν όποιο επάγγελμα θέλουν αδιαφορώντας αν αυτό το επάγγελμα που διάλεξαν «ταιριάζει» σε άντρα ή σε γυναίκα. Οι γυναίκες τώρα μπορούν και μιλάνε όπως νιώθουν πιο άνετα ακόμα και αν είναι «προσβλητικό»  απέναντι στον  άντρα. Εσείς επιλέξατε η ίδια τον άντρα, τον οποίο επιθυμούσατε να παντρευτείτε ενώ σε  εκείνη την εποχή απαγορευόταν και υπήρχε μόνο η προίκα από τον αδελφό ή απ’ τον  πατέρα. Στη σημερινή εποχή οι γυναίκες διαλέγουν και φλερτάρουν με όποιον άντρα  επιθυμούν και παντρεύονται όποιον διαλέξουν χωρίς να τους ενδιαφέρει η γνώμη κανενός. Δυστυχώς, στην δική σας εποχή δεν υπήρχαν φάρμακα ή εμβόλια κατά  των διάφορων ασθενειών που κυκλοφορούσαν τότε και δεν μπορέσατε να σώσετε  το παιδί σας και να καταφέρετε να πάρετε τον μικρό σας γιό από τον άντρα σας που σας  τον πήρε μακριά. Τώρα υπάρχει θεραπεία σχεδόν για κάθε αρρώστια θανάσιμη ή μη  και με τη βοήθεια δικαστηρίου πολλές μάνες έχουν καταφέρει να κερδίσουν τα παιδιά τους. Γιατί σήμερα η γυναίκα είναι κάτι πολύ σημαντικό για την επιβίωση των  ανθρώπων. Είναι η αρχή και το τέλος της ανθρώπινης ζωής και τα πάντα βασίζονται πάνω της, είναι η γερή βάση για το κτίσμα της ζωής.  Με λίγα λόγια ένας άντρας τώρα δεν  τα καταφέρνει χωρίς μια γυναίκα δίπλα του. Αυτά ήθελα να σου πω και να σου  εκφράσω τη γνώμη μου γι’ αυτό το θέμα. Ελπίζω να τα ξαναπούμε ξανά και πάλι  μπράβο σας. Είσαστε το πρότυπο πολλών γυναικών…!

Καλλιόπη

Ρόδος 16/10/2014

    Αγαπητή Ελένη,

    Είναι τόσα αυτά που θέλω να σου γράψω και άλλα τόσα αυτά που θέλω να σε ρωτήσω, που δεν ξέρω από πού να αρχίσω.

    Νοιώθω απέραντο θαυμασμό για τον δυναμισμό σου, που λόγω της αστείρευτης ανάγκης για να τελειοποιήσεις  τις γνώσεις σου στην ζωγραφική, παίρνεις το ρίσκο  να ντυθείς και να παραμείνεις ως άντρας για ένα με δύο χρόνια στην σχολή των περίφημων Ναζαρηνών ζωγράφων.

    Άραγε τι είναι αυτό που θα συμβάλλει ώστε να γίνει ο τρόπος σκέψης σου αντρικός ; Πως θα μπορέσεις να κρύψεις τις ευαισθησίες μιας γυναίκας στους πίνακες ζωγραφικής που θα δημιουργήσεις; Πόσο σκληρή μπορεί να γίνει η ματιά σου; Δεν φοβάσαι μήπως προδοθείς από τα δημιουργήματά σου; Ή μήπως σκληρύνεις μέσω αυτών;

    Πόσες φορές προσπάθησα να μπω στην θέση σου, να ντυθώ, να περπατήσω, να μιλήσω σαν άντρας, μήπως και καταλάβω πόσο δύσκολο θα είναι για σένα ούτε που μπορείς να σκεφτείς.

    Όπως η Κυρά, έτσι και εσύ μοναδική με θάρρος και πυγμή. Πόσο πολύ θα ήθελα να πάρω από εσάς  την δύναμη να πω η να κάνω κάτι από όλα αυτά που μου απαγορεύονται  για λόγους ευγενείας.

    Ναι είμαι και εγώ μία Ελληνίδα, μα όχι και τόσο γενναία. Δεν νομίζω να μπορούσα ποτέ να κρύψω σαν εσένα την αλήθεια από τον πατέρα μου. Θέλω βλέπεις να ασχοληθώ με το τραγούδι, μα ο πατέρας μου πάντοτε λέει πως δεν είναι αυτό επάγγελμα για κορίτσια της σειράς μας. Στυφή, τετράγωνη γνώση ενός νομικού, τι να καταλάβει; Αυτό που θέλει για μένα είναι να ακολουθήσω το επάγγελμά του και να πραγματοποιήσω βέβαια και ένα καλό γάμο με έναν επιφανή νέο της τάξεως μας, τίποτα άλλο.

    Πόσο πολύ θα ήθελα να είχα το κουράγιο να μπω μέσα σε ένα πλοίο για την Νάπολι και να έρθω να σε βρω.

    Μα δυστυχώς εγώ δεν μπορώ να γίνω ο Κανένας, γιατί είμαι η κόρη του κ. Δημητρακόπουλου.

    Θα προσμένω λοιπόν με ανυπομονησία να μάθω νέα σου και ελπίζω ότι θα έχω την τιμή να δω υπογεγραμμένο, ένα έργο σου.

Μετά τιμής

Καλλιόπη Χ.

Ελεάννα

Προς: Ελένη Αλταμούρα Μπούκουρα

 15/10/2014

     Αγαπητή Ελένη,

  Ήθελα εδώ και καιρό να σου γράψω. Βρήκα την ευκαιρία να σου στείλω και να σου περιγράψω πώς αντιμετωπίζεται η γυναίκα στην εποχή μου. Τα δεδομένα πλέον έχουν αλλάξει και δεν είναι ίδια όπως τότε.

  Η γυναίκα πλέον δεν αντιμετωπίζεται ως ένα όν χαμηλότερου επιπέδου και εκτίμησης. Πλέον μπορεί να εργάζεται σε όλους τους τομείς, ακόμα και σε επαγγέλματα που κάποτε θεωρούνταν ανδρικά. Η θέση της έχει απελευθερωθεί και η αξία της εκτιμάται ανάλογα με αυτά που προσφέρει μέσα στην κοινωνία.

  Παρ” όλα αυτά είμαι συγκλονισμένη με εσένα και τη ζωή σου. Πήρες ένα τεράστιο ρίσκο , ώστε να πραγματοποιήσεις τα όνειρα σου, αν και ήξερες τις συνέπειες και τους κινδύνους των πράξεων σου.

  Χάρη σε εσένα και σε όλες αυτές τις γυναίκες που αντέδρασαν το ίδιο  μέσα στην καταπίεση εκείνης της εποχής, εμείς σήμερα έχουμε την ευκαιρία να αναδείξουμε την προσωπικότητα μας και το ταλέντο μας δίχως να φοβόμαστε τι μπορεί να προκύψει.

 Ευχαριστώ πολύ για το χρόνο που μου αφιέρωσες ώστε να διαβάσεις το γράμμα  μου.

 Σε φιλώ,

Με εκτίμηση

Ελεάννα Κων.

 

Βαγγέλης Ξ.                

Αγαπητή Ελίζα

   Σου  γράφω με πολύ αγάπη γιατί έχω διαβάσει έργα σου και ήθελα να σου μιλήσω. Και μιας και έχω την ευκαιρία αυτή… Με λένε Βαγγέλη και σου γράφω από το μέλλον, το μακρινό από σένα μέλλον. Ξέρω πως σου ακούγεται λίγο παράλογο αλλά είναι αλήθεια. Εδώ, τώρα έχουμε 2014 μ.Χ.. Και τα πράγματα που θα σου πω θα τα βρεις πολύ πολύπλοκα, διότι η τεχνολογία τότε και τώρα δεν είναι ίδια μ’ αυτά που ξέρεις. Παρόλο που κάποια θα σου φανούν…

      Λοιπόν, θα ήθελα να σου πω τώρα πως εδώ έχουμε κινητά τηλέφωνα υψηλής τεχνολογίας με λειτουργία αφής και πολύ λεπτά. Επίσης η ομιλία έχει αλλάξει από τότε. Τώρα δεν μιλάμε στην καθαρεύουσα, αλλά μιλάμε μια γλώσσα με στοιχεία της αρχαίας, της καθαρεύουσας και της δημοτικής.

 Έχουμε και αυτοκίνητα και τα καινούρια είναι πολύ υψηλής τεχνολογίας, πιο οικολογικά και πιο οικονομικά. Παρά ταύτα έχουμε εξελίξει και τα ποδήλατα, πρώτα έγινε ηλεκτρικό, μετά βενζινοκίνητο, και τώρα μηχανάκι με δυο ρόδες   ή με τέσσερις, τα λεγόμενα «γουρούνες».

και το καλύτερο όλα αυτά θα μπορούσες κι εσύ να τα απολαύσεις, γιατί οι γυναίκες πια είναι ελεύθερες.

Αυτά είναι τα δικά μου νέα. Θα περιμένω την απάντησή σου.

Ο φίλος σου Βαγγέλης.

 

Νίκος Χ.

Ρόδος, 16/10/2014

Αγαπητή Ελισάβετ,

            Απαντώ στο γράμμα που μου έγραψες. Γνωρίζω για την κατάσταση των γυναικών στο 19ο αι. και με βάση τα συναισθήματα και τους προβληματισμούς σου (από το γράμμα), θα ήθελα να σε βοηθήσω εκφράζοντας τη γνώμη μου και τη συμπαράστασή μου.

             Συγκεκριμένα, στηρίζω τον αγώνα σου για να έχεις μια ζωή όπως εσύ τη θέλεις, κι όχι όπως οι άλλοι τη θέλουν για σένα. Πιστεύω ότι σκοπός της ζωής είναι η άμεση έκφραση συναισθημάτων αλλά και ο αγώνας για την ποθητή απελευθέρωση από αξίες, ιδανικά και καταστάσεις με τις οποίες κάποιος δεν είναι σύμφωνος. Καταλαβαίνω στο έπακρο την αγάπη σου για τα γράμματα αλλά και την ανάγκη σου να αντισταθείς στην αποπνικτική ατμόσφαιρα της συντηρητικής σου οικογένειας. Είμαι μαζί σου στον αγώνα αυτό, καθώς και τον αγώνα διεκδίκησης δικαιωμάτων των γυναικών.

            Όσον αφορά τη γνώμη μου, θα σου πρότεινα να μη  σταματήσεις ποτέ να ασχολείσαι με την τέχνη και να μη σταματήσεις ποτέ να αγωνίζεσαι για τα δικαιώματά σου και τις ανάγκες σου. Επίσης, θαυμάζω τα έργα σου και θα σου πρότεινα να γράψεις και μια αυτοβιογραφία, προσπαθώντας να αποτυπώσεις τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τους προβληματισμούς σου πάνω στο ζήτημα της ελεύθερης σκέψης και πράξης. Ελισάβετ, θυμήσου τα λόγια μου.

           Υ.Γ.: Κλείνοντας, σου εύχομαι καλή τύχη στον αγώνα και την προσπάθεια σου, υπενθυμίζοντάς σου ότι είμαι πάντα μαζί σου!!!

Ο φίλος σου

Νίκος Χ.

Ηλίας Μ.

 Αγαπητή Ελισάβετ

  Σου στέλνω αυτό το γράμμα για να σε βοηθήσω να κάνεις τις σωστές επιλογές. Για να κρίνεις ποιο είναι το σωστό και ποιο και ποιο το λάθος για σένα.

Ξέρω πως έχεις προβλήματα με τους δικούς σου, με το μέλλον σου και τις αποφάσεις των δικών σου για αυτό. Για αυτό και θα ήθελα να σε βοηθήσω να τα λύσεις. Εγώ σου προτείνω με όλη την καλή μου διάθεση να μην ακούσεις τους γονείς σου, να απελευθερωθείς και να κάνεις αυτό που λέει  η καρδιά σου. Δεύτερον, να προσπαθήσεις να πετύχεις το στόχο σου και να ξεπεράσεις κάθε  φόβο και δισταγμό. Ακόμη, ξέρω ότι σε παντρέψανε με το ζόρι. Γι αυτό σου προτείνω να ξαναπροσπαθήσεις να παντρευτείς έναν άλλο σύζυγο που να μη σε βρίζει, να τον αγαπάς και να είστε ερωτευμένοι και αγαπημένοι. Και τέλος, να προσπαθήσεις να σπουδάσεις και να να κάνεις αυτό που θες. Να γράψεις ωραία ποιήματα και για σένα αλλά και για να ωφεληθεί η οικογένειά σου από αυτό, και ψυχολογικά και οικονομικά. Τέλος, συνοψίζοντας, τα προβλήματα σου δεν ήταν πολλά, αλλά δύσκολα να λυθούν. Αλλά δεν βαριέσαι !!! Αν αγαπάς κάποιον ή κάτι  κάνεις τα αδύνατα δυνατά για να τα καταφέρεις και στο τέλος τα καταφέρνεις.

Ηλίας Μ.

Ραφαήλ Μ.

Αγαπητή Ελένη.

Σου γράφω αυτό το γράμμα για να σου πω ότι έχουν αλλάξει πολλά πράγματα σε σχέση με τις γυναίκες και τη ζωγραφική.

Τώρα οι γυναίκες είναι ανεξάρτητες , μπορούν να κάνουν ότι θέλουν , δεν τις πιέζουν, δεν τις δέρνουν, ψηφίζουν και έχουν δικαίωμα να σπουδάσουν στα Πανεπιστήμια, να πραγματοποιήσουν τα όνειρά του και να προσφέρουν στην κοινωνία. Δυστυχώς όμως, αυτό δεν συμβαίνει σε όλες τις χώρες. Σε άλλες χώρες υπάρχει πόλεμος , βία και οι γυναίκες δεν είναι ακόμα ανεξάρτητες…

Όσον αφορά τη ζωγραφική τώρα, έχουν αλλάξει κάποια πράγματα. Παλιά ζωγράφιζαν μόνο με το πινέλο,  τώρα ζωγραφίζουν και με σπρέι σε τοίχους, σε δρόμο και σπίτια , όπου βρουν. Αυτό είναι ωραίο αλλά μερικές φορές πρέπει να σταματάνε γιατί καταστρέφουν δημόσια και ιδιωτική περιουσία . Δεν λέω να το σταματήσουν, αλλά μπορούν να το περιορίσουν…

Όπως βλέπεις πολλά πράγματα έχουν αλλάξει…..

Ραφαήλ Μ.

Βαγγέλης Π.

Ελένη,

αποφάσισα να σου γράφω ένα γράμμα για να σου περιγράψω την κοινωνική θέση της γυναίκας σήμερα.  Γνωρίζω πόσο δύσκολη ήταν στο παρελθόν, και πιο συγκεκριμένα στην εποχή που γεννήθηκες και μεγάλωσες , η ζωή για τις γυναίκες. Ζούσαν μόνο μέσα στο σπίτι και απαγορευόταν να βγουν έξω. Η μόνη τους απασχόληση ήταν τα παιδιά τους, η οικογένειά τους και οι δουλειές του σπιτιού.  Εκεί περιστρεφόταν όλη τους η ζωή.

Γνωρίζω επίσης, πόσο ανήσυχο πνεύμα ήσουν. Φανταζόσουν τη γυναίκα ελεύθερη, ανεξάρτητη, ικανή για μεγάλα πράγματα.  Αυτή τη γυναίκα που ανταποκρίνεται στο σήμερα κι όχι στο τότε. Θέλησες να ασχοληθείς με τη ζωγραφική, κάτι που καμιά γυναίκα δεν είχε σκεφτεί να κάνει μέχρι πρότινος.

Θα σου μιλήσω λοιπόν για τη σημερινή γυναίκα. Είναι ελεύθερη να πράξει ό,τι θέλει  και όπως το θέλει. Μπορεί πια να παντρευτεί εάν το θέλει εκείνη, κανένας πια δεν της το επιβάλλει. Πλέον στην σημερινή εποχή οι γυναίκες είναι ικανές να εργαστούν σε οποιαδήποτε δουλειά επιθυμούν, ανεξάρτητα από το πόσο δύσκολη και απαιτητική είναι.  Στις περισσότερες χώρες του πλανήτη μας η γυναίκα έχει τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τον άντρα. Σήμερα οι γυναίκες δεν ζουν σαν δούλες, ούτε ασχολούνται αποκλειστικά με τις δουλειές τους σπιτιού.

Τώρα, σχετικά με τις γυναίκες που ασχολούνται με τη ζωγραφική έχω να πω ότι είναι πολλές και συνέχεια πληθαίνουν αλλά και γίνονται καλύτερες.  Η τέχνη αυτή εξελίσσεται, καλυτερεύει, δημιουργούνται καινούριες τεχνοτροπίες και χρησιμοποιούνται καινούρια υλικά. Επίσης, η ζωγραφική είναι πλέον ένα βασικό μάθημα που διδάσκεται σε όλα τα σχολεία της Ελλάδας.

Βέβαια, πρέπει να αναφέρω ότι όλα τα παραπάνω δεν συμβαίνουν σε όλον τον κόσμο. Υπάρχουν και κάποιες χώρες  που ζουν με τα παλιά ήθη κι έθιμα, τα οποία θέλουν τις γυναίκες σκλάβες της οικογένειας, καταπιεσμένες και χωρίς να έχουν δικαίωμα να πουν τη γνώμη τους.

Αυτά είχα να σου πω. ελπίζω να σε κάλυψα, να σου έλυσα τυχόν απορίες για το μέλλον  και να  σου έδωσα μια σοφή και κατανοητή εικόνα της κατάστασης η οποία επικρατεί σήμερα και συνέβαλες και συ σ’ αυτήν…

Βαγγέλης Π.

Δήμητρα

Αξιότιμη κυρία Αλταμούρα

Είμαι μια κοπέλα εν ονόματι Δήμητρα.  Σου στέλνω αυτό το γράμμα από το μέλλον. Βρισκόμαστε πλέον στο 2014. Έχω βρει μια μικρή χρονομηχανή και αποφάσισα να την αξιοποιήσω στέλνοντάς σου ένα γράμμα. Μελετώντας τα παιδικά σας χρόνια καθώς και τα χρόνια της ενήλικης ζωής σας, παρατηρώ την υποβάθμιση που αντιμετώπιζε τότε το γυναικείο φύλο και την δυσκολία να εκφράσει τη γνώμη του ή να πραγματοποιήσει τα όνειρά του.

 Εσείς όμως τα καταφέρατε και τα δυο ! Κι αυτό είναι κάτι το οποίο θαυμάζω ιδιαίτερα και το επαινώ. Μέσα σε τόσα «όχι» που ακούγατε, εσείς καταφέρατε και είπατε το «ναι» μη φοβούμενη την αντίδραση των ανθρώπων. Πραγματοποιήσατε το όνειρό σας, ενώ οι περισσότερες γυναίκες, είτε παρά την θέληση τους είτε και από άγνοια, συμφωνούσαν ότι το γυναικείο φύλο είναι κατώτερο.

Βέβαια, υπήρχαν άνθρωποι που σας βοήθησαν να ορθοποδήσετε, σας υποστήριξαν σας έδωσαν κουράγιο και όση βοήθεια μπορούσαν να σας προσφέρουν με σκοπό να επιτύχετε αυτό που λατρεύατε να γίνετε, άσχετα με το τι πίστευαν οι άλλοι. Φυσικά, αναφέρομαι στον πατέρας σας που έκανε τόσα πολλά για να μορφωθείτε και να αναπτύξετε ακόμη περισσότερο το ταλέντο σας.

Στην σημερινή εποχή, είναι αλήθεια ότι λίγοι άνθρωποι σας γνωρίζουν. Αλλά αυτοί οι λίγοι, όσοι έχουν αντιληφθεί τη σημασία της ζωής σας  και των επιλογών σας, είναι αρκετοί για να διαδώσου τη ζωή και το έργο σας αλλά και τις δύσκολες καταστάσεις που βιώνατε και οι περισσότερες –αν όχι όλες-γυναίκες της εποχής σας.

Σήμερα έχει γραφεί η βιογραφία σας και πολλές γυναίκες που τη διάβασαν πήραν κουράγιο για να πραγματοποιήσουν  τα δικά τους όνειρα όπως κι εσείς τα δικά σας.

Θα ήθελα πολύ κάποτε να σας γνωρίσω και να μάθω λεπτομέρειες για τη ζωή σας και όσα δεν γράφηκαν για σας.

Με εκτίμηση

Δήμητρα

Μαρία Π.

Ρόδος, 17/9/2014

Προς Ελισάβετ

Ζάκυνθος, 17/10/1819

Ελισάβετ μου

Γεια σου. Είμαι μια φίλη, Δε με γνωρίζεις προσωπικά. Ούτε κι εγώ. Στην πραγματικότητα είναι πολύ παράξενο που σου μιλάω. Ελπίζω να καταλαβαίνεις τον γραφικό μου χαρακτήρα και γενικά αυτά που λέω. Όχι, δεν είμαι ανορθόγραφη! Ούτε χρησιμοποιώ  λάθος συντακτικό της γλώσσας. Ελληνικά είναι, αλλά λίγο διαφοροποιημένα. Γιατί προέρχονται από το μέλλον, όπως κι εγώ.

Τέλος πάντων, σου γράφω  γιατί έχω ακούσει πολλά για σένα. Σίγουρα θα αναρωτιέσαι από πού… Λοιπόν, εδώ μπορεί κανείς να μάθει τα πάντα για τον οποιοδήποτε.

έμαθα ότι δεν ήθελες να παντρευτείς. Αλλά να βρεις την ησυχία σου χωρίς να είσαι αναγκασμένη να ζήσεις μια ζωή την οποία δεν επέλεξες ποτέ. Κανείς δεν θέλει κάτι τέτοιο. Και το καταλαβαίνω γιατί στην εποχή και στο μέρος που ζεις μια γυναίκα δεν έχει τη δυνατότητα να εκφράσει τη γνώμη της για κάτι που αφορά την ίδια πόσο μάλλον για οτιδήποτε άλλο.  Αν και είσαι νέα, αντιλαμβάνεσαι τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται λόγω του ότι είσαι γυναίκα. Γιατί ξέρεις ότι η δυνατή σου επιθυμία για μια καλύτερη ζωή το πιο πιθανό είναι να μείνει απλά μια επιθυμία, καθώς είναι σχεδόν ανέφικτη.

Όμως δεν σου γράφω για να σου μιλήσω για το ν εσωτερικό σου κόσμο, άλλωστε ήδη γνωρίζεις τι επιζητάει. Σου γράφω για να σου προσφέρω μια μικρή χαραμάδα αισιοδοξίας όσον αφορά τα όνειρα σου και μερικές συμβουλές.

Εδώ που ζω εγώ, στο μέλλον, η θέση των γυναικών στην κοινωνία είναι πολύ  βελτιωμένη. Φυσικά δεν το καταφέραμε αυτό από τη μια μέρα στην άλλη, καθώς γενιές και γενιές των προγιαγιάδων μας πάλεψαν λίγο λίγο  κι αγωνίστηκαν για να φτάσουμε εδώ. Λογικά θα αναρωτιέσαι που είναι αυτό το υπέροχο μέρος. Είναι πολύ μακριά από σένα και δεν θα μπορέσεις να το φτάσεις ποτέ, όσο κι αν το θες. Δεν το λέω για να σε απογοητεύσω. Είμαι από το μέλλον θυμάσαι; Αλλά είσαι μια μορφωμένη κοπέλα και έχεις τη δυνατότητα, πιστεύω, να πάρεις τη ζωή σου στα χέρια σου.  Αν οι γονείς σου δεν εγκρίνουν τον τρόπο ζωής που  επέλεξες και περιορίζονται απλά να σου ξεκαθαρίσουν ότι θα παντρευτείς κάποιον που θα επιλέξουν αυτοί, δεν έχεις παρά να τους ξεγράψεις. Φύγε από κει. Άλλαξε όνομα. Αν δεν παλέψεις για αυτά που θες από την ζωή, μην απορείς εάν μετά βρεθείς να ζεις κάτω από την ίδια στέγη με έναν ξένο, αναγκασμένη να φροντίζεις το νοικοκυριό αλλά και έναν άνδρα για τον οποίο κατά πάσα πιθανότητα δεν θα έχεις κανένα συνάισθημα  και θα θεωρείς τη ζωή σου ανούσια και μίζερη.

Μην παρατάς τα όνειρα σου.  Κι ίσως μια μέρα με θυμηθείς. Μαζί με αυτό το γράμμα σου στέλνω κι όλη την αγάπη, όση μπορώ αισιοδοξία και κουράγιο…

Με εκτίμηση,

Η φίλη σου από μακριά,

Μαρία

Μανώλης Π.

Αγαπητή Ελισάβετ Μουτζάν,

διαβάζοντας την βιογραφία σου, ένιωσα πολύ μεγάλη θλίψη για τη θέση της γυναίκας εκείνης της εποχής, η οποία ήταν ουσιαστικά «σκλαβωμένη» μέσα στο ίδιο της το σπίτι, με  μόνη επιλογή να παντρευτεί έναν άντρα που τον διάλεγαν οι δικοί της, συνεχίζοντας την ζωή της αφοσιωμένη στην νέα της πλέον οικογένεια αποκομμένη τελείως από την κοινωνική ζωή.

Νιώθω όμως και πολύ μεγάλη χαρά που μία γυναίκα ελληνίδα εκείνης της εποχής, κατάφερε με τον τρόπο της να «επαναστατήσει»  για τα δικαιώματα και την ελευθερία της γυναίκας. Μπορεί να μην πολέμησες για την ελευθερία των Ελλήνων, όμως έδωσες την δική σου μάχη για την ελευθερία του γυναικείου φύλου. Δυστυχώς, έφυγες πολύ νωρίς από τη ζωή και δεν έδωσες όλα αυτά που ήθελες και πραγματικά μπορούσες να προσφέρεις. Όμως πιστεύω ότι πέτυχες τον στόχο σου, να φύγεις από την ζωή αφήνοντας κάτι καλό πίσω σου, αφού μέχρι και σήμερα σε τιμάμε ως την πρώτη ελληνίδα πεζογράφο.

Στη σημερινή εποχή τα πράγματα έχουν αλλάξει πάρα πολύ προς το καλύτερο, αφού πλέον όλες οι γυναίκες έχουν ίσα δικαιώματα με τους άντρες. Είναι ελεύθερες να παίρνουν τις  αποφάσεις για τη ζωή τους. Είναι επιλογή τους και δικαίωμά τους να εργάζονται, να παντρεύονται, να κάνουν παιδιά καθώς να έχουν άποψη και άμεση συμμετοχή στα κοινά.

Κάθε εποχή έχει τα καλά της και τα κακά της και πιστεύω ότι αν ζούσες σήμερα θα ήσουνα περήφανη για τα δικαιώματα και τα προνόμια που κατάφερε να κερδίσει η γυναίκα και θα μπορούσες να προσφέρεις όλα αυτά που επιθυμούσες και λαχταρούσες.

 Με εκτίμηση

 Μανώλης

Αναστασία Φ.

Αγαπητή κυρία Μουτζάν

αποφάσισα να σας στείλω αυτό το γράμμα από το μέλλον για να σας ενημερώσω σχετικά με την αλλαγή στη θέση της γυναίκας κατά την πάροδο όλων αυτών των χρόνων. Ξέρω πως μοχθήσατε για τη θέση της γυναίκας, για την ελευθερίας της· γι’ αυτό θεώρησα αναγκαίο να σας στείλω ένα γράμμα με αυτό το περιεχόμενο. Ε, λοιπόν, γι’ αυτή σας τη μάχη για το ελεύθερο πνεύμα σας μείνατε στην ιστορία ως η πρώτη Ελληνίδα που με τόσες δυσκολίες  κατάφερε να γίνει πεζογράφος. Προσωπικά σας θαυμάζω πολύ γιατί παρ’ όλες τις αντιξοότητες, λόγω εποχής και κοινωνικών συμβάσεων, εσείς καταφέρατε, έστω και σε μικρό βαθμό, να εναντιωθείτε, να συνειδητοποιήσετε τη μειονεκτική θέση της γυναίκας και να προσπαθήσετε να την αλλάξετε.

Λοιπόν, τώρα θα σας ενημερώσω για τη θέση της γυναίκας στη σημερινή εποχή. Μετά το θάνατό σας, η Ελληνίδα μπαίνει στο χώρο εργασίας ασκώντας αρχικά μόνο το επάγγελμα της δασκάλας. Αργότερα, προς τα τέλη του 19^ου αιώνα, οι γυναίκες «εισβάλλουν» σχεδόν σε όλα τα «ανδρικά» επαγγέλματα. Το 1946 οι φεμινίστριες μέσω  του 1^ου Πανελλαδικού Γυναικείου Συνεδρίου διεκδικούν και τελικά επιτυγχάνουν να παραχωρηθούν πλήρη πολιτικά δικαιώματα στις γυναίκες. Μετά από πολλές επαναστάσεις και συγκρούσεις οι γυναίκες κατάφεραν σήμερα, το 2014, να έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους άνδρες. Πλέον μοιράζονται τις δουλειές του σπιτιού και ο λόγος τους έχει την ίδια βαρύτητα.  Κάποιο από τους καλύτερους επιχειρηματίες είναι γυναίκες κκαι σχεδόν όλες οι γυναίκες εργάζονται και έχουν την δική τους καριέρα. Επίσης, πλέον υπάρχουν πολλές Ελληνίδες πεζογράφοι οι οποίες γράφου υπέροχα κείμενα, αντάξια ή ίσως και ανώτερα εκείνων κάποιων ανδρών συγγραφέων.

Η αρχή όλων αυτών ήσασταν εσείς και λίγες ακόμα γυναίκες που εναντιωθήκατε στο άδικο αυτό σύστημα που είχε τη γυναίκα σε μειονεκτική θέση. Ακόμα κι αν τελικά δεν καταφέρατε να κάνετε αυτό που πραγματικά θέλατε, κάνατε τη αρχή, ανοίγοντας το δρόμο σε τόσες άλλες γυναίκες. Για αυτό και εμείς στο σχολείο διδασκόμαστε την ιστορία σας για να  παραδειγματιστούμε και να συνειδητοποιήσουμε πως κάποιες γυναίκες μόχθησαν πολύ για την σημερινή θέση των γυναικών. Σαφώς, οι γυναίκες αποτελούν σε κάποιους τομείς, όπως τη Βουλή, μειονότητα αλλά πιστεύω ότι αυτό θα εξαλειφθεί σύντομα.

Σας αξίζουν θερμά συγχαρητήρια και πολλά ευχαριστήρια μιας και η ύπαρξη σας αποδείχθηκε τόσο σημαντική. Που δεν το βάλατε κάτω μέχρι το τέλος. Αυτά να ξέρετε, για να παίρνετε κουράγιο.

Μετά τιμής

Αναστασία

Θοδώρα

 Ρόδος, 12/10 .2014

Αγαπητή κυρία Αλταμούρα- Μπούκουρα

Συγκλονίστηκα διαβάζοντας την ιστορία της ζωής σας και ένιωσα την ανάγκη να επικοινωνήσω με κάποιον τρόπο μαζί σας.

Αντισταθήκατε στο συντηρητισμό και στο κοινωνικό κατεστημένο της Ελλάδα του 19^ου αιώνα, που προέβλεπε για την γυναίκα τον παραδοσιακό ρόλο της συζύγου, της μητέρας και της νοικοκυράς. Παραμείνατε ανυποχώρητη και αποφασιστική, ξεπερνώντας τα εμπόδια και τις δυσκολίες που εμφανίστηκαν στο δρόμο σας. Τολμήσατε να μεταμφιεστείτε σε άντρα για να πραγματοποιήσετε το άπιαστο φαινομενικά όνειρό σας, να αφιερωθείτε στις καλλιτεχνικές σας αναζητήσεις, σπουδάζοντας ζωγραφική στην Νάπολι της Ιταλίας. Κι έχοντας παράλληλα τη στήριξη της οικογενείας σας κάνατε το όνειρο σας πραγματικότητα και γίνατε μια σπουδαία ζωγράφος. Παντρευτήκατε από έρωτα έναν άνδρα τον οποίο η ίδια επιλέξατε και κι είχατε μια μακροχρόνια  ασυνήθιστη για την εποχή σχέση, αδιάφορο που σεν είχατε στο τέλος την τύχη να νιώσετε αληθινή ευτυχία.

Τα επιτεύγματά σας με εντυπωσίασαν απερίγραπτα. Με την βοήθειά σας συνειδητοποίησα πως ο άνθρωπος μπορεί με ισχυρή θέληση και προσπάθεια να πετύχει όσους υψηλούς στόχους έχει θέσει. Με τη ζωή και το έργο σας υπήρξατε πρότυπο και παράδειγμα πολλών γυναικών.

Με εκτίμηση

Η αναγνώστρια σας

Θεοδώρα

Κατερίνα

Αγαπητή Ελισάβετ 14/10/2014`

Δεν ξέρω αν θα σε κάνω να χαρείς ή αν θα πάρεις θάρρος γι’ αυτό που προσπαθείς με αυτό που θα σου ανακοινώσω. Σήμερα οι γυναίκες είναι πιο ελεύθερες και έχουν δικαιώματα. Απαγορεύεται να παντρευτούν σε πολύ μικρή ηλικία και διαλέγουν μόνες τους τον σύζυγό τους. Βγαίνουν έξω με τις φίλες τους, πάνε για ψώνια, κουτσομπολεύουν για αγόρια και μερικές φορές δεν υπακούουν στις απόψεις και στις διαταγές των γονιών τους. Επίσης, έχουμε πολλές γυναίκες που είναι συγγραφείς και κάποια βιβλία τους είναι παγκοσμίως γνωστά. Οι γυναίκες πάνε σχολείο κανονικά από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο  και μετά πάνε είτε σε κάποιες ειδικές σχολές ή στο Πανεπιστήμιο. Υπάρχουν γυναίκες φυσικοί ή μαθηματικοί, δασκάλες κτλ.

Πριν  χρόνια από τώρα και μετά από χρόνια για την εποχή σου οι γυναίκες απέκτησαν αυτά τα δικαιώματα γιατί αποδείχτηκε ότι ήταν άδικο για αυτές να ζουν σε μια κλειστή ζωή χωρίς δικές τους απόψεις και δικές τους επιλογές.

Οπότε, πρέπει να συνεχίζεις να ελπίζεις γιατί ,ακόμα κι αν δεν τα καταφέρεις ,ουσιαστικά θα τα έχεις καταφέρει. Γιατί κατάφερες αφού χωρίς την, έστω μικρή, προσπάθεια σου ίσως οι γυναίκες συγγραφείς να μην υπήρχαν και γενικά τα δικαιώματα για τις γυναίκες σήμερα ίσως να μην είχαν επιτευχθεί.

Με φιλιά

Κατερίνα

Μαρία Α.

Γράμμα στην Ελένη

Ρόδος 14/10 20114

Αγαπητή Ελένη

Η θλιβερή σου ιστορία με συγκλόνισε και ταυτόχρονα με παρακίνησε να σου γράψω αυτό το γράμμα, αποκαλύπτοντας σου πολλές αλήθειες του σήμερα. Ακόμη να σου εκδηλώσω  τις ευχαριστίες μου για την ανατρεπτική σου ιστορία, η οποία συντέλεσε στην χειραφέτηση της γυναίκας. Θα ήθελα, τέλος, να σε ταξιδέψω στο σήμερα και να γνωρίσεις τις τρομερές αλλαγές της κοινωνίας.

   Αρχικά, διαβάζοντας την ιστορία σου ένιωσα στο  πετσί μου τι σημαίνει να αρνιέσαι την ταυτότητά σου για χάρη των επιλογών σου και πραγματικά σε θαύμασα για το θάρρος και την αγάπη με την οποία περιέβαλες τις επιλογές σου.  Το γεγονός πως η οικογένειά σου σε στήριξε, πως παντρεύτηκες αυτόν που ερωτεύτηκες και πως εσύ, μια γυναίκα, σπούδασες έστω και κρυφά εικαστικές τέχνες, ήταν πράξεις πρωτοπόρες για την εποχή σου κι ως εκ τούτου πρωτότυπες. Και σε θαύμασα για αυτό. Αλλά πιο πολύ σ’ ευχαριστώ γιατί η διότι η τραγική σου ιστορία, παρέμεινε ζωντανή μέσα στο χρόνο και συντέλεσε στην ανεξαρτητοποίηση της γυναίκας.

Συγκεκριμένα, εσύ και η ιστορία σου αποτελέσατε ένα από τα πρώτα χτυπήματα στην αντίληψη της εποχής σας για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, μια θέση η οποία έχει αλλάξει πια ριζικά. Σήμερα πια , το 2014, η γυναίκα , μετά από πολλούς αγώνες και εξαιτίας της Γαλλικής Επανάστασης, της Βιομηχανικής Επανάστασης αλλά και του φεμινιστικού κινήματος που αναπτύχθηκε  και  αγωνίστηκε για τα δικαιώματα της γυναίκας , χειραφετήθηκε και ανεξαρτητοποιήθηκε. Συγκεκριμένα,  έχει δικαίωμα ψήφου, φοράει παντελόνια, εργάζεται σε πολύ απαιτητικά επαγγέλματα, καπνίζει, οδηγεί, σπουδάζει, πάει σχολείο υποχρεωτικά, μπορεί να γίνει βουλευτής ή πρωθυπουργός. Έχει δηλαδή πλέον ίσα δικαιώματα με τους άντρες και η ισότητα μεταξύ των δυο φύλων είναι πια γεγονός.

 Έτσι λοιπόν, Ελένη μου, με τη συμβολή της δικής σου ιστορίας και με πολλούς ακόμα αγώνες για την χειραφέτηση της γυναίκας και η ισότητα των φύλων επιτεύχθηκε. Κι εγώ σου εκφράζω τις ευχαριστίες μου για τη συμβολή σου  σ’ αυτό το επίτευγμα και το θαυμασμό μου.

Με  πολύ θαυμασμό

Μαρία Κατερίνα Αθ.

Τσαμπίκα

14/102014

Αγαπητή κ. Ελισάβετ Μουτζάν

είμαι πολύ ενθουσιασμένη που έχω την δυνατότητα να σας γράψω αυτό το γράμμα. Ονομάζομαι Τσαμπίκα Κ. και σας γράφω από το μέλλον, περίπου 200 χρόνια μετά την εποχή σας. Θα ήθελα να εκφράσω το θαυμασμό μου για το έργο και τη προσωπικότητα που αναπτύξατε σε μια εποχή που οι γυναίκες ήταν υποβαθμισμένες και βρίσκονταν απλά στο περιθώριο της κοινωνίας.

Βρίσκω λοιπόν, εξαιρετικό το γεγονός ότι στα πλαίσια μιας μονολιθικής, δογματικής κοινωνίας και πολιτείας που απέρριπτε την γυναίκα ως πολίτη καταφέρατε να δημιουργήσετε ένα χαρακτήρα που αποτέλεσε παράδειγμα διαχρονικό. Ειδικότερα, στη σύγχρονη εποχή και στη σημερινή κοινωνία πρέπει να ακολουθήσουμε ως πρότυπο  την τόλμη, το θάρρος , τον πόθο και τη δίψα σας για δικαιοσύνη, ισότητα και για την δημιουργία μιας πλουραλιστικής κοινωνίας. Το ότι καταδικάσατε την υποδούλωση της γυναίκας και τον εκφυλισμό της ανθρώπινής της υπόστασης, την νωχελική (διανοητική και πνευματική) εξέλιξη της κοινωνίας σας και το σεξιστικό πνεύμα της εποχής σας , σας αναδεικνύει κατά την γνώμη σε μια ηρωίδα της εποχής. Είναι εξαιρετικός ο τρόπος με τον οποίο απορρίψατε τις βιαιότητες αυτές και θελήσατε να δημιουργήσετε , έστω νοερά, ένα κόσμο ισότητας, ο οποίος, αν και για σας φάνταζε άπιστο όνειρο, σήμερα είναι ο κανόνας σχεδόν στον πλανήτη μας.

 Το έργο σας πλημμυρίζει από την επιθυμία σας για ισότητα και τον πόθο σας για ελεύθερη σκέψη και έκφραση. Θαυμάζω απεριόριστα τη δύναμη και την τόλμη του χαρακτήρα σας , που σας έδωσε κουράγιο να διεκδικήσετε τα δικαιώματά σας και να παλέψετε για τις πεποιθήσεις σας. Πιστεύω πως η μοίρα σας αδίκησε, παρόλα αυτά όμως το έργο σας αποτελεί πηγή δύναμης και θάρρους για τις γυναίκες σήμερα. Θα ήθελα πολύ να σας γνωρίσω…

Με μεγάλο σεβασμό

Τσαμπίκα

 Πετρούλα

Αγαπητή κυρια Αλταμούρα- Μπούκουρα

Πρόσφατα έμαθα την ιστορία σας και με εντυπωσίασε πολύ όλη αυτή η δύναμη και η θέλησή σας , οπότε το θεωρώ μεγάλη μου τιμή που έχω την δυνατότητα να σας μιλήσω λίγο και για την δικιά μου ζωή.

Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει να σας ενημερώσω πως έχουν αλλάξει πολλά από αυτά που ξέρατε. Ας πούμε, για καλή μας τύχη, η κοινωνία έχει γίνει πιο φιλική απέναντι στις γυναίκες και μας προσφέρει περισσότερες ελευθερίες . Δεν ξέρω αν θα το πιστέψετε, αλλά οφείλω να σας πω πως στις μέρες μου υπάρχει ισότητα και έχουμε τις ίδιες δυνατότητες με τους άντρες.

Ας μιλήσουμε για μένα τώρα… Είμαι μαθήτρια της Α’ Λυκείου στο Μουσικό Σχολείο Ρόδου. Πιστεύω  ήρθε η ώρα να σας πω πως η εκπαίδευση έχει γίνει υποχρεωτική μέχρι την Γ΄ Γυμνασίου. Αλλά σχεδόν όλοι συνεχίζουν και στο Λύκειο, συμπεριλαμβανομένων και των γυναικών,  αν θέλουν να πετύχουν κάποιο στόχο σχετικό με τις σπουδές τους. Από όσα έχω μάθει για σας, είχατε την ευκαιρία να πραγματοποιήσετε το όνειρό σας και να πάτε και στην Ιταλία, αλλά ήταν δύσκολο και αδιανόητο για τις γυναίκες να γίνουν ζωγράφοι ε;  Για αυτό και η μόνη λύση που σας είχε μείνει να μεταμφιεστείτε σε άντρα.  Σήμερα τα πράγματα είναι πιο απλά. Ούτε να παριστάνετε πως είστε κάποιος άλλος χρειάζεται, ούτε να το κάνετε κρυφά… Αυτό που χρειάζεται, πέρα από ταλέντο, είναι δυστυχώς η οικονομική ευχέρεια…..

Τέλος πάντων. Έμαθα επίσης ότι είχατε την δυνατότητα να παντρευτείτε τον άνθρωπο που αγαπήσατε, μια ευκαιρία που ελάχιστες γυναίκες στην εποχή σας είχαν. Εδώ και κάμποσα χρόνια. αυτοί οι περιορισμοί έχουν εξαφανιστεί και πλέον  μπορεί ο καθένας να παντρευτεί όποιον θέλει υπό την προϋπόθεση ότι συμφωνούν και οι δυο.  Επιπλέον, όπως ίσως γνωρίζεται παραμένει και η δυνατότητα του χωρισμού σε ισχύ και μάλιστα δίχως μεγάλες δυσκολίες, ειδικά αν το ζευγάρι δεν είναι παντρεμένο.

Έδώ θα ήθελα να σας εκφράσω την θλίψη μου για τον χαμό των παιδιών σας. Οι αρρώστιες ήταν, είναι και θα είναι πάντα στη ζωή μας. Τα καλά νέα όμως είναι ότι πλέον έχουν βρεθεί φάρμακα και αντίδοτα για τις περισσότερες  ασθένειες. Οπότε έχουν μειωθεί δραστικά οι θάνατοι εξ αφορμής ασθενειών πολλών ειδών.

Για να μην τα πολυλογώ, έχουν πραγματοποιηθεί πολλές αλλαγές στην κοινωνία, στις επιστήμες και, γενικά, στην συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής των ανθρώπων. Θέλω να επισημάνω ξανά πως  βρίσκω  ότι είναι μεγάλη τιμή να έχω την δυνατότητα να μπορώ να μιλάω με εσάς.

άμα σας ενδιαφέρουν αυτά που έχω να σας πω, που σας είπα δηλαδή, θα περιμένω με ανυπομονησία την απάντησή σας και θα ήταν μεγάλη μου χαρά και ευχαρίστηση αν θα είχατε κάποια ερωτήματα να μου θέσετε ή αν θα μπορούσα να απαντήσω σε ερωτήσεις σχετικά με τον μέλλον.

Με εκτίμηση

Πετρούλα

Μαριλένα 

Ρόδος 14-10 2014

Αγαπητή μου Ελίζα

Καλησπέρα! Με λένε Μαριλένα.  Διάβασα για την ιστορία σου, τη ζωή σου. Θέλω να σου πω πως όλα αυτά που για σένα μοιάζουν ουτοπικά σήμερα, το 2014, είναι αυτονόητα. Μάλλον, όχι απλώς αυτονόητα αλλά ουσιαστικά αποτελεί ντροπή για την σύγχρονη γυναίκα να μην  σπουδάσει αυτό που εκείνη θέλει και να παντρευτεί κάποιον από εξαναγκασμό ή από υποχρέωση. Οι γυναίκες σήμερα παντρεύονται αν θέλουν, οποιονδήποτε  θέλουν. Ξέρω πως όλα αυτά θα σου φαντάζουν τρελά. Ίσως θεωρείς πως η εποχή μας είναι το κρυφό σου όνειρο…

  Γνωρίζω πως είσαι έτοιμη να παντρευτείς κάποιον που δεν αγαπάς και που δεν εκτιμάς μόνο και μόνο για να φύγεις από την «φυλακή» του πατρικού σου. Όμως αυτό  δεν είναι η λύση, το ξέρω και το ξέρεις. Πρέπει να φύγεις, να πας κάπου αλλού, δεν ξέρω που, αυτό θα το βρεις εσύ. Ξέρω πολύ καλά πως ολόκληρη η ζωή σου στεγάζεται μέσα σ’ αυτό το «χρυσό κλουβί», γνωρίζω πως δεν ξέρεις πώς να πας μέχρι το λιμάνι και γενικά πώς να κινηθείς στο νησί σου. Αλλά πρέπει να προσπαθήσεις ξανά και ξανά μέχρι να το καταφέρεις. Μην εγκαταλείπεις τα όνειρά σου, γιατί μόνο αυτά έχεις. Μόνο αυτά και την Ελίζα και, πίστεψε με, είναι υπεραρκετά. Ζήσε, Ελισάβετ, ζήσε όσο μπορείς περισσότερο και καλύτερα, έτσι όπως θες μόνο εσύ. Μην στηρίζεσαι στους άντρες που έχεις στη ζωή σου, γίνε εσύ ο «άντρας» του εαυτού σου, πάρε τη ζωή στα χέρια σου! Ζήσε, Ελίζα, ζήσε…

 Με αγάπη

Μαριλένα

Υ.Γ. : Μέσα στο φάκελο υπάρχει ένας χάρτης του νησιού σου. Έτσι… Για βοήθεια!!!

Ελεάννα Κ.

Αγαπητή κυρία Ελένη Μπούκουρα

    Σας γράφω από μια εποχή πολύ μακρινή από την δική σας, μια εποχή στο μέλλον. Είμαι μαθήτρια σε Λύκειο· σε Μουσικό Λύκειο. Σε ένα μάθημα στο σχολείο, στη Λογοτεχνία, μελετήσαμε και μάθαμε την βιογραφία και την ζωή σας γενικά. Όλα αυτά που ζήσατε με συγκλόνισαν. Η εποχή που ζείτε δεν είναι δεν είναι εποχή πλήρους γνώσης. Σε εμάς γνώση υπάρχει σε όλους τους τομείς. Ζούμε σε μια εποχή εξελιγμένης τεχνολογίας, με τις τέχνες ανεπτυγμένες και πολλά, πάρα πολλά δικαιώματα. Και αναφέρομαι και στα δυο φύλα. Σε τούτη την εποχή θα μπορούσατε να ασχοληθείτε με αυτό που αγαπάτε ελεύθερα.

   Θαυμάζω την προσωπικότητά σας, την επιμονή σας, την υπομονή σας και την αντοχή σας. Κάνατε αυτό που επιθυμούσε η καρδιά σας, ξεπερνώντας κάθε εμπόδιο , κάθε ενδοιασμό, κάθε δυσκολία. Ξεπεράσατε ακόμα και τον εαυτό σας, μιας και μόνο η προσπάθεια θα χρειαζόταν πολύ θάρρος. Με την μεταμφίεσή σας σε άντρα και μόνο, ρισκάρατε τόσα πολλά.

  Αυτό που με λύπησε αφάνταστα ήταν το γεγονός ότι κάψατε όλα τα έργα σας μετά τον θάνατο των παιδιών σας. Μάθαμε ότι κατηγορούσατε την τέχνη για όλες σας τις συμφορές. Θα θέλαμε πολύ να θαυμάσουμε τα έργα σας. Υπάρχουν πολλά κείμενα στα οποία καταγράφεται η ιστορία σας. Οι γυναίκες πλέον έχουν ίσα δικαιώματα με τους άνδρες και μπορούν να μαθαίνουν γράμματα, να καλλιεργηθούν. Ίσως σας παραξενεύει και το γεγονός ότι τώρα πια η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική στα έξι χρόνια του Δημοτικού και στα επόμενα τρία του Γυμνασίου. Και για τα δύο φύλα. Εδώ, τώρα, έχουν περάσει 183 χρόνια από τη γέννησή σας και είμαι πολύ ενθουσιασμένη που σας γράφω.  Σας παραδίδω αυτό το γράμμα για να καταλάβετε ότι είστε υπόδειγμα για μένα.  Η τέχνη και η θέλησή σας  ήταν το καλύτερο σας. Ελπίζω να παραλάβετε το γράμμα μου έγκαιρα. Έμαθα για την αρρώστια σας και λυπάμαι πολύ.

Με εκτίμηση

Ελέάννα Κατ.

Άννα

Κυρία Ελισάβετ Μουτζάν

   Σας γράφω αυτό το γράμμα για να σας περιγράψω τη ζωή της γυναίκας του σήμερα σε αντίθεση με τα δικά σας χρονικά δεδομένα.

   Στη σημερινή εποχή οι γυναίκες έχουν περισσότερα δικαιώματα στη ζωή αλλά και υποχρεώσεις.  Διάβασα στην «Αυτοβιογραφία» σας και πως θα θέλατε να πάρετε μέρος στον πόλεμο (την Επανάσταση του 1821) και να βοηθήσετε, αλλά σας εμπόδιζε η θέση που σας έδωσαν. Σε αντίθεση με τότε, οι γυναίκες σήμερα μπορούν να πάρουν μέρος στον πόλεμο και από αυτό το γεγονός, βέβαια, συνεπάγεται  ότι μπορούν να υπηρετήσουν στον στρατό. Επιπλέον, το γυναικείο φύλο δεν είναι σήμερα κλεισμένο στο σπίτι για να φροντίζει την οικογένειά του, έχοντας μόνο αυτό το σκοπό στη ζωή. Οποιαδήποτε γυναίκα έχει το ελεύθερο να ολοκληρώσει τις σπουδές της, να εργαστεί και να παντρευτεί όποτε θέλει κι αν θέλει χωρίς το φόβο να κλειστεί στο σπίτι της, μη μπορώντας να ζήσει τη ζωή της και να μη προσφέρει ότι έχει στην ανθρωπότητα.

   Μπορώ να κατανοήσω πως νιώθετε από αυτήν την σκληρή συμπεριφορά όχι μόνο της κοινωνίας αλλά και της οικογένειάς σας. Είναι σκληρό να ζείτε σύμφωνα με τα «θέλω» των άλλων και όχι σύμφωνα με τα δικά σας. Εγώ δεν θα ήθελα καν να φανταστώ τον εαυτό μου στη θέση σας…

   Το θεωρώ απαράδεκτο να στερείσθε σας λόγω του φύλου σας..

   Εκτιμώ σε υπέρτατο βαθμό την εποχή σας αλλά για αυτό το έργο σας που έχει βρεθεί στα χέρια μας. Το έργο και κατόρθωμα της δική σου ζωής…

Με εκτίμηση

Άννα Ραφαέλα