Περί πρόσβασης και προσβασιμότητας

Είναι απαραίτητο να ξεκαθαρίσουμε εξαρχής τη διαφορά των δύο αυτών όρων: Πρόσβαση είναι η δυνατότητα να κατευθυνθεί απρόσκοπτα ένας άνθρωπος, με αναπηρία ή όχι, σε ένα κτίριο δημόσια υπηρεσία ή σε ένα χώρο. Προσβασιμότητα είναι η δυνατότητά του να κινηθεί εντός του συγκεκριμένου κτιρίου ή χώρου.
Κατά πόσο άραγε είναι συμπεριληπτική μια μικρή κωμόπολη όπως σε Σκάλα;
Έχουμε άραγε σκεφτεί ότι όλοι μας ανεξαιρέτως θα βρεθούμε στην ανάγκη να κινηθούμε στη γειτονιά και στην πόλη μας με αυξημένες προδιαγραφές άνεσης και ασφάλειας (πχ μικρά παιδιά, τρίτη ηλικία, μετά από ένα ατύχημα ή επέμβαση, στην εγκυμοσύνη, πεζοί με αποσκευές, όταν πρέπει να κινηθούμε με το καρότσι του μωρού μας);
Αν σκεφτούμε ότι ζούμε σε μια γηράσκουσα χώρα, σίγουρα το θέμα αυτό μας αφορά ανεξαιρέτως όλους, και όχι μόνο το μικρότερο ποσοστό των αναπήρων.
Απαιτείται λοιπόν να αλλάξουμε οπτική και προτεραιότητες.
Κατά πόσο αυτό είναι εύκολο και εφικτό στη Σκάλα;
Και όμως,το παράδειγμα μικρών πόλεων πανευρωπαϊκά έχει αποδείξει ότι με έξυπνες παρεμβάσεις μικρού κόστους πολλά μπορούν να αλλάξουν σταδιακά προς το καλύτερο. Το παράδειγμα της Κομοτηνής που βραβεύτηκε το 2021 για τη βελτίωση της προσβασιμότητάς της ως μια από τις πιο προσβάσιμες ευρωπαϊκές πόλεις από τον ευρωπαϊκό διαγωνισμό Αccess City Award, ενός θεσμού για τη βελτίωση της προσβασιμότητας σε πόλεις άνω των 50.000 κατοίκων, αποδεικνύει ότι είναι εφικτή η βελτίωση στον καθολικό σχεδιασμό προσβασιμότητας μιας πόλης, που θα διασφάλιζε τη δυνατότητα ισότιμης συμμετοχής όλων σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής.

Α) Ως προς την πρόσβαση προς το Γυμνάσιο Σκάλας
Ας παρατηρήσουμε την όμορη γειτονιά του σχολείου:
-Υπάρχουν μέχρι την είσοδο του σχολείου μας ράμπες αμαξιδίων;
-Γνωρίζουμε τον οδηγό όδευσης τυφλών και τη λειτουργία του;
-Το πεζοδρόμιο λίγο πριν την είσοδο του σχολείου μας είναι ασφαλές;
-Υπάρχει επαρκής σήμανση για τους οδηγούς, μεγάλο ποσοστό των οποίων είναι τουρίστες, και άρα δεν γνωρίζουν ότι εκεί υπάρχει σχολείο; Σημειωτέον ότι δίπλα από το σχολείο διέρχεται η εθνική οδός που οδηγεί στη νότια Λακωνία που έχει μεγάλη κίνηση, ιδιαίτερα στην τουριστική περίοδο.
-Οι διαβάσεις πεζών προς το σχολείο μας είναι πάντοτε βαμμένες και διακριτές;

-Τα πεζοδρόμια έχουν παντού ένα εύλογο πλάτος;

Καταλαβαίνουμε ότι συνολικά στην πόλη μας επείγουν να γίνουν κάποιες εύλογες προσαρμογές.

Β) Ως προς την προσβασιμότητα του κτηρίου του Γυμνασίου Σκάλας κάποιες πολύ βασικές προδιαγραφές υπάρχουν, και βάσει της υποχρέωσης του δημοσίου και των ΟΤΑ από τον Απρίλιο 2023 να διασφαλίζουν προσβασιμότητα σε δημόσιες υπηρεσίες και κτίρια. Λόγω του Εθνικού Σχεδίου Προσβασιμότητας η χώρα μας υποχρεώνει σε προσαρμογές τις υπάρχουσες δομές ώστε να είναι προσβάσιμες και έχει θεσπίσει αυστηρούς κανόνες προσβασιμότητας στα καινούρια έργα, συμμορφούμενη στις Κοινοτικές Οδηγίες και στη Διακήρυξη του ΟΗΕ για τα άτομα με αναπηρία. Έτσι υπάρχουν τουαλέτες ΑμεΑ, ράμπα αμαξιδίου στην είσοδο του κτιρίου.
- Η ράμπα στην είσοδο του σχολείου μας, όμως, έχει τις απαραίτητες προδιαγραφές ή ο τρόπος κατασκευής και η θέση της δημιουργούν κίνδυνο και αποτελούν εμπόδιο για όλους τους διερχόμενους και σε καμία περίπτωση δεν εξυπηρετούν την έλευση του αμαξιδίου;
-Το σχολείο δεν διαθέτει ανελκυστήρα.
Βέβαια, στην περίπτωση ύπαρξης εκπαιδευτικού ή μαθητή σε αμαξίδιο θα γινόταν η εύλογη προσαρμογή να χρησιμοποιούν αίθουσα του ισογείου.
- Δεν υπάρχει κανένα υποστηρικτικό μέσο κινητικότητας και προσανατολισμού τυφλών.
Στο Γυμνάσιο Σκάλας, εξ όσων γνωρίζω, δεν έχει φοιτήσει μαθητής με αμαξίδιο και μόνο μία τυφλή μαθήτρια. Η σύγχρονη εκπαιδευτική πολιτική συνήθως κατευθύνει τους μαθητές με βαριές αναπηρίες πλέον στα ειδικά σχολεία. Δεδομένο είναι ότι βρισκόμαστε σε φάση μετασχηματισμού των προσβάσιμων δομών. Παρά τις ελλείψεις, το προσωπικό του Γυμνασίου Σκάλας, σε συνδυασμό με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου, διαθέτει την τεχνογνωσία, τη γνώση και την ευαισθησία να υποστηρίξει μαθητή ή εκπαιδευτικό με αναπηρία. Είμαστε σε ετοιμότητα, όταν αυτό χρειαστεί, να προσφέρουμε εντός του σχολικού χώρου ασφάλεια, αυτονομία και αξιοπρέπεια σε όλους μαθητές και εργαζόμενους, με ή χωρίς αναπηρία, στην καθημερινότητα, αλλά και σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

Ευγενία Μπέρδου