Στις 28 Νοεμβρίου το μεσημεράκι μας υποδέχτηκε στο γραφείο του στην Ιερά Μητρόπολη ο Μητροπολίτης Καρπενησίου κ. Γεώργιος με απλότητα και φιλόξενη διάθεση και απάντησε πρόθυμα σε όλες τις ερωτήσεις μας. Τον ευχαριστούμε θερμά και του ευχόμαστε Καλά Χριστούγεννα.
Σεβασμιότατε, μπορείτε να μας πείτε από που κατάγεστε;
Η καταγωγή μου είναι από ένα χωριό της Εύβοιας, Καστέλλα λέγεται και σε ηλικία 14 ετών μεταφερθήκαμε στην Χαλκίδα.
Σας λείπει η οικογένειά σας; Eπικοινωνείτε μαζί τους;
Οι γονείς μου, μου λείπουν, αλλά δεν ζουν, οπότε επικοινωνώ με τα αδέρφια μου, που είναι στην Χαλκίδα, εκεί είναι και οι οικογένειές τους, με τα οποία έχω μια πολύ καλή σχέση και επικοινωνούμε συχνά.
Είστε στο Καρπενήσι αρκετά χρόνια, υπάρχει κάτι που σας αρέσει σε αυτόν τον τόπο και κάτι που θεωρείτε αρνητικό;
Κοιτάξτε, κάθε τόπος έχει θετικά αλλά και αρνητικά στοιχεία. Φυσικά, έχει ομορφιές αυτός ο τόπος, έχει μια δυναμική πέρα απ” το φυσικό περιβάλλον και την καθαρή ατμόσφαιρα, που δεν μπορεί κάποιος να την βρει εύκολα σήμερα. Έχει αυτή την καθαρότητα στο περιβάλλον, έχει και άλλες ομορφιές και βέβαια, έχει και τα αρνητικά στοιχεία, που το κυριότερο για εμένα, είναι ότι φθίνει συνεχώς πληθυσμιακά και δυστυχώς, το ότι ελαχιστοποιείται ο πληθυσμός δημιουργεί προβλήματα από όλες τις πλευρές.
Είναι γνωστό, ότι πριν γίνετε ιερωμένος, ήσασταν εκπαιδευτικός. Κατά την άποψή σας και την εμπειρία σας ποια χαρακτηριστικά πρέπει να διαθέτει ένας εκπαιδευτικός ώστε να είναι υποδειγματικός στο λειτούργημά του ;
Κοιτάξτε, κάθε άνθρωπος έχει τον χαρακτήρα του, γι” αυτό δεν υπάρχουν στεγανά, δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτός είναι ο ιδανικός κλινικός, γιατρός ,εκπαιδευτικός. Καθένας μας κουβαλάει τον χαρακτήρα του. Εκείνο που θα σας πω και πιστεύω ότι η εμπειρία μου αυτό μου άφησε πιστεύω ότι καλός, υποδειγματικός εκπαιδευτικός είναι εκείνος που θα καταφέρει να κάνει τα παιδιά , τους μαθητές του να αγαπήσουν το σχολείο και ιδιαίτερα το μάθημα που εκείνος διδάσκει. Αν αυτό δεν το πετύχει, ένας μαθηματικός, για παράδειγμα, μπορεί να είναι διάνοια παγκόσμιας εμβέλειας στο διδακτικό αλλά στο παιδαγωγικό, ενδεχομένως να μην ‘’ το ‘χει’’ , άρα δεν κάνει για εκπαιδευτικός. Μπορεί να είναι καλός μαθηματικός , θεολόγος, φιλόλογος, αλλά να μην κάνει για δάσκαλος. Υπάρχει μια απόκλιση, μια διαφορά σε αυτό το θέμα. Γι” αυτό πιστεύω ότι καλός είναι εκείνος ο οποίος θα πετύχει να πείσει τα παιδιά του να αγαπήσουν το σχολείο και το μάθημα που διδάσκει ο ίδιος.
Τι θυμάστε πιο έντονα από τα χρόνια που υπηρετήσατε ως δάσκαλος; (ίσως κάποιο ευτράπελο ή συγκινητικό περιστατικό)
Κοιτάξτε ήταν χρόνια ιδιόμορφα .Διορίστηκα τέλη δεκαετίας του ’80 , το ‘88, μέχρι το ’94 εργάστηκα …αλλαγές κυβερνήσεων, συγκρούσεις μεταξύ μας. Παρόλα αυτά, όμως, ήταν άλλες οι σχέσεις των ανθρώπων , άλλες οι σχέσεις με τους γονείς , άλλες οι σχέσεις με τα παιδιά και έχω μέσα μου, μπορώ να πω, περισσότερο καλές αναμνήσεις και λιγότερο αρνητικές και εκείνο που με συγκινεί είναι το ότι έχω παιδιά με τα οποία επικοινωνώ και μέχρι σήμερα και αν πάω στην Χαλκίδα θα βγω να πιω έναν καφέ με μαθητές μου, όσο και αν ακούγεται παράξενο. Αυτό είναι για εμένα μια ικανοποίηση, ηθική ικανοποίηση.
Τι σας ώθησε να γίνεται ιερωμένος και να υπηρετήσετε τον Θεό;
Από μικρό παιδί, θυμάμαι τον εαυτό μου, πριν πάω στο δημοτικό και με την παρότρυνση κυρίως της μάνας μου να πηγαίνω στην εκκλησία μόνος μου. Δεν το είχα στο μυαλό μου να γίνω κληρικός ποτέ. Τελειώνοντας το λύκειο, σκοπός μου ήταν να γίνω γυμναστής και έχω τελειώσει θετική κατεύθυνση. Βέβαια, πήγα στη θεολογία, γιατί μου άρεσε αυτό το κομμάτι και απλώς ήθελα να εμπλουτίσω τις θεωρητικές μου γνώσεις και εκεί μου καλλιεργήθηκε, σιγά σιγά, η ιδέα. Μετά την ηλικία των 25 ετών και μπορώ να πω, περίπου στα 30 κατέληξα να γίνω κληρικός.
Κατά τη γνώμη σας, είναι οι νέοι σήμερα κοντά στην εκκλησία; Αν όχι, τι πιστεύετε ότι οφείλει να κάνει η εκκλησία ,για να προσελκύσει και να προσεγγίσει τους νέους ;
Κοιτάξτε ,ούτε οι νέοι ούτε οι μεγάλοι είναι κοντά στην εκκλησία σήμερα, αλλά από την άλλη έτσι σαν ερώτημα τι να κάνει η εκκλησία για να προσελκύσει ή να προσεγγίσει τους νέους , δεν μου αρέσει . Δεν έχω μια επιχείρηση , δεν πουλώ ένα αντικείμενο που θέλω να κερδίσω ενδιαφερομένους, που θα έρθουν να το αγοράσουν, δεν το βλέπω έτσι. Το θέμα είναι αν ο κόσμος δει το ότι η εκκλησία έχει κάτι να του δώσει θα πλησιάσει, αλλιώς δεν γίνεται , ό,τι και να κάνουμε εμείς. Θα μπορούσα να σου πω πολλούς τρόπους , αλλά από την εμπειρία μου πιστεύω ότι αυτά δεν αποδίδουν. Σαν ιερέας, όταν ήμουν νέος και είχα δυνατότητες έκανα πολλές δράσεις. Κάποτε θυμάμαι με ανθρώπους ειδικούς οργανώσαμε πρωτάθλημα μπάσκετ μεταξύ των κατηχητικών όλης της μητροπόλεως εκεί που ήμουν .Απέδωσε , πήγε πολύ καλά αλλά κάποια στιγμή όλα αυτά τελειώνουν και το θέμα είναι ότι δεν μένει κάτι ιδιαίτερο στα παιδιά …ναι, ωραίες αναμνήσεις από την παιδική τους ηλικία αλλά από εκεί και πέρα καθένας θα τραβήξει τον δρόμο του. Αν ο άνθρωπος δεν αισθανθεί το ότι έχει ανάγκη αυτό που δίνει η εκκλησία δεν θα υπάρχει αποτέλεσμα, γι΄ αυτό και αν θα δείτε στο Ευαγγέλιο εκεί που ο Φίλιππος και ο Ναθαναήλ λένε ο ένας στον άλλον βρήκαμε τον Κύριο, και πάνε και Του ζητάνε κάποιες πληροφορίες , Εκείνος απαντά : ‘’έρχου και ίδε…» δηλαδή έλα και θα δεις’’. Γι “ αυτό και η εκκλησία εδώ και 2000 χρόνια τι κάνει (;) χτυπάει την καμπάνα και προσέξτε , συμβολικά και πρακτικά βέβαια, έχει μια πόρτα ως είσοδο και δύο πόρτες στα πλαϊνά ως έξοδο , δεν κρατάει κανέναν με το ζόρι. Αν ο άνθρωπός νοιώσει την ανάγκη θα πλησιάσει , αν δεν το νοιώσει, δεν θα το κάνει.
Τι θα συμβουλεύατε τους νέους σήμερα, σε μια εποχή όπου κυριαρχεί η τεχνολογία, επικρατεί το πνεύμα του καταναλωτισμού και του ατομισμού, απαξιώνονται οι ανθρώπινες αξίες, χαλαρώνουν οι διαπροσωπικές σχέσεις και όλα αυτά τους οδηγούν συχνά σε πλήρη άρνηση, αδιαφορία, απαισιοδοξία , σύγχυση και ενίοτε σε παραβατικότητα;
Δύσκολο ερώτημα, μάλλον όχι δύσκολο, μεγάλο θα έλεγα . Ας ανατρέξουμε όλοι μας, μικροί και μεγάλοι στα δεδομένα άλλων εποχών ,τα οποία δημιούργησαν άλλες δυνατότητες ,θετικές θα έλεγα στις ανθρώπινες σχέσεις , βοηθούσαν πολύ περισσότερο τα παιδιά της τότε εποχής και να συγκρίνουμε το τότε με το σήμερα ,για να δούμε που χωλαίνουμε . Αν παιδιά, δεν γυρίσουμε πίσω μας να δούμε για παράδειγμα τι έκανε ο παππούς , τι έκανε ο πατέρας, η γιαγιά , η μητέρα ,πώς ζούσαν αυτοί στα χρόνια τα δικά τους….και βλέπουμε σαν μονόδρομο μόνο το δικό μας τον τρόπο ζωής δεν μπορεί να αλλάξει κάτι…. Άρα πιστεύω , πρέπει να στραφούμε γύρω μας , εμπλουτίζοντας τη γνώση μας, να δούμε και άλλους λαούς ,να δούμε και τον εαυτό μας και τους προγόνους μας ,για να μπορέσουμε να δούμε που είμαστε καλύτεροι (σίγουρα σε κάποια θέματα είμαστε καλύτερα τώρα , αλλά σε κάποια αλλά δεν είμαστε ) και εκεί που χωλαίνουμε, αν θέλουμε, να διορθωθούμε .Γιατί αν δεν θέλουμε, δεν θα διορθωθούμε ποτέ, και θα σου πω ένα απλό παράδειγμα .Τελείωσα γυμνάσιο, λύκειο αρρένων , μόνο αγόρια, έτσι ήταν τότε αρρένων και θηλέων. Μέχρι την τρίτη λυκείου στα διαλείμματα άλλοι θα έπαιζαν μπάσκετ άλλοι ποδόσφαιρο, όλοι κάποιο παιχνίδι . Σήμερα σας βλέπω από εδώ, δεν παίζετε τίποτα , είστε ή με το κινητό είτε σε μια απραξία σωματική. Αυτό είναι μεγάλο πράγμα , όταν το σώμα στην παιδική και εφηβική ηλικία δεν κινείται και να αθληθεί και να δυναμώσει και αυτό το σώμα το αφήνετε σε μια μαλθακότητα , μοιραία θα σας οδηγήσει αλλού. Σας λέω μια πτυχή , μόνο μια , θα μπορούσα να βρω πάρα πολλά , για το πνεύμα πως λειτουργεί , για τα συναισθήματα μας όλα πως λειτουργούν αλλά σας είπα πρέπει να ανατρέξετε εσείς να δείτε τι γινόταν παλιά και δεν γίνεται τώρα .
Σε λίγες μέρες, όπως γνωρίζετε, θα γιορτάσουμε τα Χριστούγεννα, τη γέννηση του Θεανθρώπου. Είστε ο πιο κατάλληλος για να μας πείτε πιο είναι το πραγματικό νόημα αυτής της γιορτής.
Σε σχέση με όσα σας είπα και πριν, για τα προηγούμενα ερωτήματα, θα σας πω και εδώ ότι δυστυχώς γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα χωρίς Χριστό. Δείτε πώς γεννιέται ο Χριστός , μέσα σε έναν στάβλο! Δεν είναι οι φάτνες που φτιάχνουμε εμείς, με τα λαμπάκια και τα στολίδια. Είναι ένας στάβλος, με βρωμιές, με ακαθαρσίες ζώων, μες στη βρωμιά, μέσα στο κρύο, μέσα στην εγκατάλειψη των ανθρώπων. Θυμηθείτε, ο Ιωσήφ και η Παναγία μας, χτύπησαν πόρτες πολλές, κανείς όμως δεν τους άνοιξε. Αυτά τα προσπερνούμε όλα, είναι όμως και ο καθρέφτης της σημερινής κοινωνίας. Η αδιαφορία για τον συνάνθρωπο, το ότι θα γεμίσουμε τον εαυτό μας ενθουσιωδώς, με φαγητά με δραστηριότητες κτλ, αλλά όχι όμως με αυτό το μήνυμα της ταπείνωσης που δείχνει ο Κύριος, της αγάπης στον συνάνθρωπο. Ενώ εμείς, με το εγώ μας, μένουμε μακριά από τον συνάνθρωπο και πιστεύω ότι αυτό είναι το μήνυμα των Χριστουγέννων, το να είμαστε ταπεινοί και να μπορούμε να έρθουμε ξανά κοντά στον συνάνθρωπό μας.
Πιστεύετε ότι οι περισσότεροι χριστιανοί προσεγγίζουν τα Χριστούγεννα με τον σωστό τρόπο ή έχουν απομακρυνθεί από την ουσία και το πνεύμα των Χριστουγέννων ;
Είναι δεδομένο ότι έχουν απομακρυνθεί, όπως κι εμείς οι άνθρωποι της Εκκλησίας. Διαβάστε το διήγημα του Παπαδιαμάντη «Τα πτερόεντα δώρα» και θα σας απαντήσει.
Ποια θεωρείτε ότι είναι τα γνωρίσματα ενός καλού χριστιανού;
Να είναι ταπεινός, που δεν είναι σήμερα. Να έχει ειρήνη στην ψυχή του, ηρεμία, πραότητα, που δεν έχουμε. Να αγαπάει τον συνάνθρωπό του , τον οποίο δεν τον αγαπάμε ,επειδή αγαπάμε περισσότερο τον εαυτό μας. Να συγχωρούμε τον άλλον, εμείς δεν συγχωρούμε κανέναν. Τόλμησε ο άλλος να θίξει το εγώ μας; Θα επαναστατήσουμε. Αυτά και πολλά άλλα, είναι τα χαρακτηριστικά του αληθινού χριστιανού, τα οποία πιστεύω, λείπουν σε μεγάλο βαθμό από την σημερινή κοινωνία μας.
Η 14η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως παγκόσμια ημέρα αγάπης. Ποιο νόημα θα δίνατε εσείς σε αυτήν την λέξη ;
Κοιτάξτε, μιας και είμαι κληρικός και σας μιλώ με αυτή την ιδιότητα : Όταν ρωτήθηκε ο Κύριος : «Τι είναι ο Θεός ;» Εκείνος απάντησε : «O Θεός αγάπη εστί». Επομένως αν ταυτιστούν αυτά τα δύο, αν κάποιος έχει Θεό μέσα του, έχει και αγάπη. Αν απομονώσω αυτά τα δύο, αν προσπαθήσω να φτιάξω μια κοινωνία, που να μην έχει Θεό, αλλά να έχει αγάπη, να έχει φιλανθρωπία, αυτά είναι ασύμβατα.
Για παράδειγμα, βλέπετε στα σχολεία ειδικά των αστικών κέντρων πως υπάρχουν παιδιά αβάπτιστα, ακοινώνητα, παιδιά που δεν ξέρουν πού είναι η εκκλησία, που δεν έχουν καμία σχέση και βλέπουμε τα αποτελέσματα αυτής της απομάκρυνσης από τον Θεό και τον συνάνθρωπό με την ενδοσχολική βία που υπάρχει και τα διαβάζουμε καθημερινά και στο διαδίκτυο και στις εφημερίδες. Όλα αυτά δείχνουν μια απανθρωπιά που έχει επικρατήσει, γιατί η αγάπη από μόνη της δεν μπορεί να σταθεί, όσο κι αν το παλέψω , θα βγαίνει πάντα το Εγώ μου στην επιφάνεια, που δεν θα μπορέσει να κάνει τον άλλον ή εμένα να αγαπήσει ο ένας τον άλλον.
Πιστεύετε ότι μπορεί κάποιος να ισχυρίζεται ότι αγαπάει τον Θεό χωρίς να αγαπάει τον συνάνθρωπο του;
Όχι. Το λέει κιόλας μέσα στην Αγία Γραφή. «Όταν δεν αγαπάς τον συνάνθρωπό σου ,που τον βλέπεις, πώς είναι δυνατόν να λες ότι αγαπάς τον Θεό, τον οποίο δεν βλέπεις’’.
Πιστεύετε ότι η εκκλησία μπορεί να ανακουφίσει τον ανθρώπινο πόνο μόνο με την υπόσχεση της παραδείσιας ζωής ή θα μπορούσε να συμβάλει πιο δραστικά στη βελτίωση των άθλιων συνθηκών ζωής πολλών συνανθρώπων μας σε αυτήν εδώ τη ζωή, την επίγεια , στην οποία υποφέρουν (λόγω φτώχειας, αρρώστιας, ορφάνιας, στέρησης βασικών αγαθών, ανασφάλειας για το μέλλον.)
Η Εκκλησία έχει υποχρέωση να συνδράμει τον συνάνθρωπο, επειδή μιλάει για αγάπη, να βοηθήσει τον κάθε αναξιοπαθούντα. Κι εάν θελήσουμε να στραφούμε στην αλήθεια , θα δούμε στο Ευαγγέλιο της Κρίσεως, την Κυριακή της Αποκριάς, κάτι συγκλονιστικό .Εκεί λέει ο Ιησούς:’’ Ελάτε εδώ στα δεξιά μου όχι εσείς που κάνατε πολλές προσευχές και μετάνοιες αλλά εσείς που με είδατε άρρωστο και με φροντίσατε, πεινασμένο και με ταΐσατε, φυλακισμένο και με επισκεφτήκατε. Εσείς που αγαπήσατε τον συνάνθρωπο , αγαπήσατε και Εμένα. Επομένως, εσείς είστε τα παιδιά μου.’’
Είναι βασικό αυτό. Έχουμε υποχρέωση να το κάνουμε και προσπαθούμε. Το φιλόπτωχο της Μητρόπολης και πολλές φορές και εσείς ως σχολείο έχετε βοηθήσει αυτές τις ημέρες. Αυτά που διαθέτουμε , τις 60.000 ευρώ που μας δίνει το μοναστήρι του Προυσού ετησίως για αυτό το λόγο, δηλαδή 5.000 ευρώ το μήνα, κάποιους τόνους λάδι, τρόφιμα που δίνει ο Προυσός και κάποιοι ιδιώτες, αυτά μετατρέπονται σε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό, που κατανέμεται σε ανθρώπους, ενδεχομένως όχι πάντα δίκαια, γιατί υπάρχουν κι εκείνοι που μας εκμεταλλεύονται. Προσπαθούμε, σίγουρα θα μπορούσαμε και περισσότερα. Αυτά τα κάνουμε χωρίς να τα προβάλλουμε .Δεν είμαστε ένας σύλλογος που θέλει να αποδείξει κάτι. Δεν χρειάζεται διαφήμιση αυτού του έργου. Εδώ θα ήθελα να σας αναφέρω και μια παράμετρο. Έχω μια ένσταση σε αυτό ως άνθρωπος. Πολλές φορές με το δικό μας έργο, με τα ιδρύματα που λειτουργεί η εκκλησία καλύπτεται η ανυπαρξία της πολιτείας. Για παράδειγμα, κάντε έναν απολογισμό του κοινωνικού παντοπωλείου του δήμου και του φιλόπτωχου ταμείου της Εκκλησίας. Θα δείτε ότι εκείνο διαθέτει πολύ λιγότερα χρήματα σε σχέση με εμάς ως Μητρόπολη για την τοπική μας κοινωνία. Κι αυτό ,εάν το επεκτείνετε στον ελλαδικό χώρο, θα δείτε ότι δυστυχώς η Πολιτεία μάς θέλει μόνο για αυτό, για να την καλύπτουμε εκεί που αυτή δεν μπορεί να βοηθήσει. Και δυστυχώς αυτό το είπε και ο πρωθυπουργός. Τον πλησίασε μια γυναίκα και του παραπονέθηκε κι εκείνος την ρώτησε, εάν απευθύνθηκε στην Εκκλησία. Σε αυτό το κομμάτι έχω έναν ενδοιασμό προσωπικό .ως άνθρωπος , όχι σαν Επίσκοπος.
Τα Χριστούγεννα έχουμε τη συνήθεια να ανταλλάσουμε δώρα. Το βιβλίο είναι πάντα ένα δώρο ωφέλιμο και ευπρόσδεκτο, Υπάρχει κάποιο βιβλίο που θα συστήνατε να διαβάσει ένας έφηβος; Κάποιο που ίσως σας έχει επηρεάσει βαθιά και ουσιαστικά στα μαθητικά σας χρόνια ;
Θα σας έλεγα υπάρχουν, αλλά επειδή υπάρχει το χάσμα γενεών μεταξύ μας, εγώ θα διάβαζα, γιατί μου άρεσαν και διαβάζω ακόμη ,τα ‘’Χριστουγεννιάτικα’’ του Παπαδιαμάντη ή του Κόντογλου για παράδειγμα και άλλων πολλών, παλαιοτέρων όμως συγγραφέων έργα. Δεν ξέρω αν σήμερα σε εσάς έχουν αυτά απήχηση . Μακάρι να είχαν!
Πως σκοπεύετε εσείς να περάσετε τις γιορτές των Χριστουγέννων;
Κοιτάξτε, δεν θα κάνω κάτι ιδιαίτερο, το γραφείο θα είναι κλειστό αυτές τις μέρες, θα είμαστε στην εκκλησία. Φέτος κάτι προέκυψε και θα πάω 2-3 μέρες και στο Άγιο Όρος. Για εμένα, δεν είναι όπως σε όλους τους άλλους. Πάσχα, Χριστούγεννα, Μεγάλη βδομάδα, αυτές τις μέρες τις περνάω περισσότερο κοντά στην Εκκλησία.
Η συνέντευξη δόθηκε στους μαθητές της Β΄ Γυμνασίου Δήμητρα Βουτσιλάκου και Αλέξανδρο Κατσαρό.
