Τα μουσικά όργανα είναι κατασκευάσματα τα οποία, με τον μηχανισμό τους και τις τεχνικές χρήσεις τους, χρησιμοποιούνται με σκοπό την παραγωγή μουσικών ήχων. Στην πράξη κάθε μέσο που μπορεί να παράγει ήχους μπορεί να χαρακτηριστεί ως μουσικό όργανο.
Μυθολογία
Σύμφωνα με τη μυθολογία ο Μαρσύας, ένας Σάτυρος από τη Φρυγία και δεξιοτέχνης στον αυλό, προκάλεσε τον θεό Απόλλωνα σε σύγκριση της μουσικής τους τέχνης.
Πριν τον αγώνα συμφώνησαν ο νικητής να μεταχειριστεί σύμφωνα με τη θέλησή του τον νικημένο και διαιτητές ορίστηκαν οι Μούσες. Αρχικά ο Μαρσύας φάνηκε να κερδίζει όμως ο Απόλλωνας έπαιξε λύρα και αναδείχθηκε νικητής. Ο Μαρσύας γδάρθηκε ζωντανός, ως τιμωρία για την ύβρι που διέπραξε να προκαλέσει θεό. Ο μύθος του Μαρσύα θεωρήθηκε ως επικράτηση της δωρικής ελληνικής μουσικής έναντι της φρυγικής.
Η ιστορία της μουσικής
Ο όρος «μουσική» παράγεται από τη λέξη «μούσα» (από τις 9 Μούσες, θεότητες των τεχνών). Αρχικά μουσική ονομαζόταν οποιαδήποτε καλλιτεχνική ή πνευματική ενασχόληση. Ο όρος μουσική με τη σημερινή έννοια χρησιμοποιείται από τον 4ο αιώνα π.Χ. και ύστερα. Τόσο ο ορισμός της μουσικής, όσο και τα σχετικά με τη μουσική θέματα όπως η εκτέλεση, η σύνθεση και η σπουδαιότητά της, διαφέρουν από πολιτισμό σε πολιτισμό και ανάλογα με το κοινωνικό πλαίσιο.
Η παγκόσμια ημέρα μουσικής καθιερώθηκε το 1982 με πρωτοβουλία του τότε Γάλλου υπουργού πολιτισμού Τζακ Λανγκ και υπό την αιγίδα του δήμου του Παρισιού. Γιορτάζεται στις 21 Ιουνίου.
Η ιστορία των μουσικών οργάνων
Το αρχαιότερο μουσικό όργανο που έχει ανακαλυφθεί χρονολογείται από τη Μέση Νεολιθική περίοδο (5000 π.Χ.) και είναι μια κοκάλινη σφυρίχτρα με μια οπή που βρέθηκε στη Θεσσαλία και εκτίθεται στο Μουσείο του Βόλου.
Επόμενες μαρτυρίες προέρχονται από τον κυκλαδικό πολιτισμό της 3ης χιλιετίας π.Χ. (άρπα, δίαυλος, σύριγγα του Πανός). Μαρτυρίες διαθέτουμε και από το Μινωικό και τον Μυκηναϊκό πολιτισμό (2η χιλιετία π.Χ.) όπου πρωτοεμφανίζεται η λύρα, το σείστρο και τα κύμβαλα (ζίλια).
Στα oμηρικά έπη υπάρχουν πολλές μουσικές αναφορές. Στους αρχαϊκούς χρόνους καθιερώνονται οι νόμοι (επταμερή κομμάτια για αυλό, κιθάρα ή/και τραγούδι με αυστηρή δομή). Καθιερώνονται επίσης οι 7 χορδές στη λύρα και ξεκινούν αντίστοιχα με τους Ολυμπιακούς οι μουσικοί αγώνες (κιθάρα, αυλός ή/και τραγούδι).
Στην κλασική εποχή, η μουσική έχοντας ενσωματώσει τις μουσικές παραδόσεις των γειτονικών πολιτισμών αποκτά πια συγκεκριμένη μορφή και σύστημα. Η τραγωδία και η κωμωδία είναι άμεσα συνδεδεμένες με τη μουσική (σχεδόν όλο το κείμενο ήταν μελοποιημένο).
Τέλος, τον 3ο αι. π.Χ. κατασκευάζονται νέα μουσικά όργανα όπως η ύδραυλις που θεωρείται το παλιότερο μουσικό όργανο με πλήκτρα στον κόσμο και κατασκευάστηκε από τον μηχανικό Κτησίβιο στην Αλεξάνδρεια.
Πιάνο, ο «βασιλιάς» των μουσικών οργάνων
Από τα σύγχρονα μουσικά όργανα βασιλιάς όλων θεωρείται το πιάνο.
Το πιάνο ονομάστηκε έτσι διότι μπορούσε να παίζει «πιάνο» (piano) που στην ιταλική γλώσσα, και σύμφωνα με τους μουσικούς όρους, σημαίνει σιγά. Το πρώτο πιάνo, το πιανοφόρτε ή φορτεπιάνο (pianoforte και fortepiano), όπως ονομάζονταν, (δηλαδή απαλά-δυνατά), εφευρέθηκε το 1711 από τον Μπαρτολομέο Κριστόφορι.
Ανήκει στην κατηγορία των πληκτροφόρων (κατ” άλλους θεωρείται χορδόφωνο) και μπορεί να θεωρηθεί έγχορδο ή κρουστό. Αυτός που παίζει πιάνο λέγεται πιανίστας. Παίζεται με πλήκτρα, σε οριζόντια διάταξη, τα οποία όταν πατηθούν από τα δάκτυλα του πιανίστα σηκώνουν σφυράκια που χτυπούν τις χορδές του, παράγοντας έτσι ήχους.
Η δυνατότητα να δίνει μια διαφορετική νότα από το κάθε πλήκτρο και να κάνει κάθε νότα απαλή ή δυνατή, δίνει στο πιάνο μια εκπληκτική ποικιλία έκφρασης. Έτσι αν και πολλοί πιστεύουν πως χρησιμοποιείται κυρίως στην κλασική μουσική το πιάνο κατέχει έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην τζαζ, την μπλουζ και το ροκ εν ρολ ακόμα και στη λαϊκή μουσική.
Ελένη Μίχου ΣΤ’
Πηγές: wikipedia, musicportal.gr
