Η «γυναικοκτονία», η δολοφονία μιας γυναίκας επειδή είναι γυναίκα, αποτελεί ένα έγκλημα μίσους με ολέθριες συνέπειες. Δυστυχώς, το φαινόμενο αυτό δεν είναι σπάνιο, με τις γυναίκες σε όλο τον κόσμο να πέφτουν θύματα βίας και δολοφονίας, εξαιτίας του φύλου τους.
Τι λένε τα στατιστικά στοιχεία για τις γυναικοκτονίες; Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περίπου 42.000 γυναίκες δολοφονήθηκαν από τον/την σύντροφο τους ή κάποιον συγγενή το 2020. Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 1 γυναίκα δολοφονημένη κάθε 11 λεπτά. Στην Ελλάδα, το 2023, καταγράφηκαν 13 γυναικοκτονίες. Αξίζει να τονιστεί πως ο πραγματικός αριθμός γυναικοκτονιών πιθανόν να είναι μεγαλύτερος, καθώς πολλές περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας και δολοφονιών γυναικών δεν καταγγέλλονται.
Πλήθος μελετών έχουν διεξαχθεί με σκοπό την κατανόηση του φαινομένου της γυναικοκτονίας. Μια μελέτη του Ευρωπαϊκού ινστιτούτου για την ισότητα των Φύλων (https://eige.europa.eu/) ανέδειξε την έμφυλη βία ως ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη. Η μελέτη διαπίστωσε πως 1 στις 3 γυναίκες στην Ευρώπη έχει υποστεί σωματική και/ ή σεξουαλική βία από τον/την σύντροφο της. Μια άλλη μελέτη, από το Κέντρο Διοτίμας (https://diotima.org.gr/), εστίασε στις γυναικοκτονίες στην Ελλάδα. Η μελέτη κατέδειξε πως οι γυναικοκτονίες διαπράττονται συχνότερα από άντρες με τους οποίους οι γυναίκες είχαν ή έχουν στενή σχέση (π.χ. σύντροφοι, πρώην σύντροφοι, μέλη οικογένειας). Επιπλέον, η μελέτη υπογράμμισε πως η έλλειψη επαρκούς υποστήριξης για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας αποτελεί ένα σοβαρό εμπόδιο στην αντιμετώπιση φαινομένου.
Η γυναικοκτονία αποτελεί ένα σύνθετο φαινόμενο με βαθιές ρίζες στην πατριαρχία και το μίσος προς τις γυναίκες. Η αντιμετώπιση του απαιτεί μια συλλογική προσπάθεια που να περιλαμβάνει:
- Ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση: είναι απαραίτητη η ενίσχυση της ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με την έμφυλη βία και τις γυναικοκτονίες. Η εκπαίδευση, τόσο σε σχολικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου.
- Υποστήριξη θυμάτων: Τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας και γυναικοκτονιών χρειάζονται πρόσβαση σε ασφαλείς δομές φιλοξενίας, ψυχολογική υποστήριξη και νομική βοήθεια.
- Αυστηρή νομοθεσία: Απαιτούνται αυστηρότεροι νόμοι για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας και των γυναικοκτονιών.
- Ενδυνάμωση των γυναικών: Η οικονομική και κοινωνική ενδυνάμωση των γυναικών αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην πρόληψη της βίας. Όταν οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη οικονομική ανεξαρτησία και ισχυρότερη φωνή στην κοινωνία, είναι λιγότερο ευάλωτες στο έλεγχο της βίας.
- Η ανδρικότητα χωρίς βία: Χρειάζεται να αποδομήσουμε τα στερεότυπα γύρω από την αρρενωπότητα που συνδέονται με την επιθετικότητα και τον έλεγχο. Προγράμματα που προωθούν μια πιο υγιή και ισότιμη μορφή αρρενωπότητας μπορούν να συμβάλλουν στην μείωση της βίας κατά των γυναικών.
- Βελτίωση της αστυνομικής ανταπόκρισης: Οι αρχές επιβολής του νόμου χρειάζονται κατάρτιση για την καλύτερη αντιμετώπιση περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας και την πιο αποτελεσματική προστασία των θυμάτων.
- Η καταπολέμηση της γυναικοκτονίας είναι ένας μακρύς δρόμος, που απαιτεί συνεχή δράση σε όλα τα επίπεδα. Με την ευαισθητοποίηση, την ενίσχυση των θυμάτων, την αυστηρή νομοθεσία και την αλλαγή των κοινωνικών αντιλήψεων μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν κόσμο όπου οι γυναίκες μπορούν να ζήσουν χωρίς φόβο βίας.
Γράφει η Ζωή Γρηγορίου
