Η Ρόδος, όπως και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, διαφοροποιείται ως προς τις διαλέκτους της καθώς πολλοί κάτοικοί της μιλούν ιδιώματα τόσο ξεχωριστά που σε άλλα μέρη της Ελλάδας δεν μπορούν να τα καταλάβουν. Οι Παστιδενοί, για παράδειγμα, είχαν τη δική τους διάλεκτο την οποία γνωρίζουν μόνο οι μεγαλύτεροι σε ηλικία κάτοικοι της, ενώ πλέον δεν χρησιμοποιείται καθόλου από τους νέους. Όμως, για να μην ξεχαστεί εντελώς αυτή η διάλεκτος, ο Σύλλογος γυναικών στην Παστίδα οργανώνει παραστάσεις που μιλάνε με την Παστιδενή διάλεκτο και διαδίδουν έθιμα της Παστίδας.
Το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούν οι Παστιδενοί παρουσιάζει ιδιομορφίες από πολλές απόψεις. Κάποιες λέξεις είναι η τσούκα που σημαίνει κατσαρόλα, ο χαρταύλος (=ηλίθιος), η βαγιά (= ο φοίνικας), η αϊλγκιά (= η αγελάδα), ο κάος (= ο καλικάντζαρος), κούμελντο (= το τζάκι), βαζάνι (= η μελιτζάνα), ο σουφάς (= νυφικό κρεβάτι), αγκίνιο (= ο καινούργιος). Η διάλεκτος συνδέεται και με την παράδοση που, δυστυχώς, σιγά σιγά εξαφανίζεται, αφού πλέον λίγοι γνωρίζουν όχι μόνο να μιλάνε «Παστιδενά», αλλά και πως υπάρχουν.
Δεν είναι, όμως, μόνο οι Παστιδενοί αυτοί που έχουν δική τους διάλεκτο στην Ρόδο, στην Αρχάγγελο υπάρχει ακόμα η ντοπιολαλιά της περιοχής. Όχι μόνο έχουν δική τους διάλεκτο, αλλά και για να μπορέσεις να τους καταλάβεις έχουν δικό τους λεξικό. Τα Αρχαγγελίτικα έχουν επηρεαστεί από τα κυπριακά. Μερικές Αρχαγγελίτικες λέξεις είναι αθέρα (= λεπτό αιχμηρό ξυλαράκι), ανζτιά (= οικιακά σκεύη), άγγρι, το (= δυσαρέσκεια), άνηλιος (= είδος σαύρας), γιαν-σαν και καμμώ – (=κλείνω τα μάτια μου).
Εσείς μιλάτε Ροδίτικα; Γράψτε μας στα σχόλια περίεργες λέξεις, ντοπιολαλιές και ιδιώματα!
Γράφει η Στεργούλα Κουκιαΐνη
