Ρεμπέτικο ήταν το λαϊκό τραγούδι, αφιερωμένο ή αναφερόμενο στη ζωή του αστικού υπόκοσμου. Τα τραγούδια δημιουργήθηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα, ενός αιώνα ο οποίος έχει υποστεί πολλά μαζί με τους ανθρώπους που έζησαν τότε. Πόλεμοι όπως ο Α’ και ο Β’ παγκόσμιος στιγμάτισαν την Ελλάδα και το λαό της με τα αποτελέσματα να είναι αισθητά και να φαίνονται σε πολλά τραγούδια (τα λαϊκά της εποχής), άσματα και ποιήματα. Τα τραγούδια αυτά είναι βγαλμένα μέσα από τις βλέψεις, τις πράξεις και τα βιώματα των μεγάλων αυτών καλλιτεχνών-συνθέτων.
ΜΑΣΤΟΥΡΑΣ, 1933, ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ
ΑΛΑΝΙΑΡΗΣ, 1934, ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ
Επιπλέον πληροφορίες (γενικά για το ρεμπέτικο):
Το ρεμπέτικο γεννήθηκε στα λιμάνια κι από εκεί διαδόθηκε στους απλούς και φτωχούς κατοίκους των λαϊκών συνοικιών, που βρήκαν μέσα από τους στίχους και τη μουσική τους αυθόρμητο και προσιτό τρόπο έκφρασης. Αν και σχηματίζεται από μικτά και αντιφατικά καλλιτεχνικά στοιχεία, έχει ωστόσο ενότητα και αυθυπαρξία, παρουσιάζοντας αρκετό μουσικολογικό ενδιαφέρον. Τα τρία βασικά στοιχεία που διαγράφουν τα όριά του συνοψίζονται (κατά τον Μ. Χατζιδάκη) σε 3 λέξεις με ευρύτατη παρουσία στο λεξιλόγιο των σύγχρονων Ελλήνων: “μεράκι”, “κέφι” και “καημός”.
Παρά την ύπαρξη όλων των προϋποθέσεων, η διαδικασία για τη δημιουργία επιταχύνθηκε καταλυτικά με την ένταξη το 1922 των Μικρασιατών προσφύγων στον εθνικό κορμό. Στην αρχική του μορφή το “ρεμπέτικο” απείχε ελάχιστα από τη δημοτική μουσική. Όμως, με τη διάδοσή του στα λαϊκά στρώματα, ήταν επόμενο να προσεταιριστεί τα τρέχοντα συναισθήματα και να πάρει τη βαριά και μελαγχολική μετέπειτα μορφή του. Τότε το “σμυρναίικο” τραγούδι εισχώρησε βαθιά στο “ρεμπέτικο” και το έβγαλε από την ως τότε απομόνωση του, εξασφαλίζοντας του ένα πρόσθετο ακροατήριο ενάμισι εκατομμυρίων “ευήκοων ώτων”. Όμως αυτό περιείχε και το σπέρμα της μελλοντικής καταστροφής, η οποία προήλθε αφ’ ενός από τη δισκογραφία και αφ’ ετέρου από τον “εξευγενισμό” και την “ανανέωση” του είδους μέσα από τον ψευδεπίγραφο και προσβλητικό όρο “αρχοντορεμπέτικο” (που αποτελούσε την εκδίκηση των άλλοτε “ορκισμένων εχθρών” του “ρεμπέτικου”, οι οποίοι κατάφεραν να εμφυτεύσουν στοιχεία από την ευρωπαϊκή τους ημιμάθεια κι έτσι να το δηλητηριάσουν εκ του ασφαλούς, είτε με ωμή κακογουστιά είτε με διακοσμητικά συναισθήματα είτε -η συνηθέστερη των περιπτώσεων- και με τα δύο μαζί…).
Βασίλης Τσιτσάνης – Το βαπόρι απ” την Περσία
Για να σε κάνω άνθρωπο – Βασίλης Τσιτσάνης
Δεν είναι όνειρο η ζωή – Βασίλης Τσιτσάνη
ΠΕΝΤΕ ΜΑΓΚΕΣ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ – ΑΓΑΘΩΝΑΣ ΙΑΚΩΒΙΔΗΣ
Πηγή:
Εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα», τ.51, σελ. 333-5, Πάπυρος 1992
