Εκπαίδευση στην κρίση χωρίς κρίση στην Εκπαίδευση

Τον Μάρτιο του 2020 η εισβολή της πανδημίας προκάλεσε αναστολή της κανονικής λειτουργίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και εσπευσμένη εισαγωγή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (ή τηλεκπαίδευσης). Ηταν η μόνη δυνατή απάντηση στην κρίση και κάλυψε όσα κενά μπορούσε, ενώ παράλληλα δημιούργησε μια εκτεταμένη εξοικείωση με τις ψηφιακές τεχνολογίες σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς.  Ωστόσο, η υιοθέτηση των εξ αποστάσεως μεθόδων ούτε να αντικαταστήσει την διά ζώσης διδασκαλία μπορούσε ούτε χωρίς παρενέργειες για την εκπαίδευση ήταν. Τις παρενέργειες αυτές είναι ανάγκη να δούμε και να τις αντιμετωπίσουμε έγκαιρα, καθώς οι έκτακτες συνθήκες φαίνεται ότι βαίνουν σταδιακά προς το τέλος τους.

Τα Πανεπιστήμια με την ολοκλήρωση του τρέχοντος εαρινού εξαμήνου θα συμπληρώσουν τρία εξάμηνα λειτουργίας με εξ αποστάσεως εκπαίδευση! Ενας φοιτητής δηλαδή που οφείλει να παρακολουθήσει έναν τετραετή κύκλο σπουδών, για να πάρει το πτυχίο του, έχει ήδη διανύσει περισσότερο από το 1/3 του συνολικού χρόνου εκπαίδευσής του (σχεδόν τον μισό!) χωρίς άμεση επαφή με το Πανεπιστήμιο και τους καθηγητές του! Η κατάσταση είναι αντίστοιχη στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αν το δούμε ποσοτικά, αλλά πολύ χειρότερη, αν μπούμε στην ουσία και θελήσουμε να δούμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της. Η διαφορά δεν προκύπτει από την ποιότητα της ίδιας της παρεχόμενης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, αλλά από τη δυνατότητα και την ικανότητα των εκπαιδευομένων να επωφεληθούν από αυτή. Οσο μικρότερη είναι η ηλικία κάποιου (ωριμότητα) και, αντίστοιχα, η εκπαιδευτική του βαθμίδα (παροχή βασικών γνώσεων), τόσο περισσότερο η άμεση επαφή με τον διδάσκοντα είναι αναντικατάστατη. Στο Πανεπιστήμιο το μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται αυτή τη στιγμή στις πρακτικής φύσεως εκπαιδευτικές δραστηριότητες που πρέπει να γίνουν διά ζώσης (πρακτικές ασκήσεις, κλινικές ασκήσεις, εργαστηριακά μαθήματα κ.λπ.) για όλα τα εξάμηνα και όχι μόνο για τους τελειόφοιτους και τους επί πτυχίω. Δεν πρέπει να μεταφερθούν οι δραστηριότητες αυτές σε επόμενα έτη στο σύνολό τους, γιατί θα επιβαρύνουν αφόρητα το σύστημα και θα επηρεάσουν αρνητικά την ποιότητα της εκπαίδευσης και των άλλων εξαμήνων. Αν, λοιπόν, αυτό είναι το μείζον πρόβλημα στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση αυτή τη στιγμή, τι συμβαίνει στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια;

Εκτός από τις αυτονόητες επιπτώσεις που δημιούργησε στην κοινωνικοποίηση των μαθητών και στην ανεμπόδιστη ψυχική τους εξέλιξη η απομάκρυνση από τον χώρο του σχολείου, είναι βέβαιο ότι προκάλεσε αξιοσημείωτη υστέρηση στο επίπεδο της πρόσκτησης γνώσεων, η οποία είναι τόσο μεγαλύτερη όσο μικρότεροι είναι οι μαθητές. Επίσης, το μέγεθος της υστέρησης σχετίζεται και με την κοινωνική προέλευση των μαθητών και το μορφωτικό επίπεδο των γονέων, δεδομένου ότι ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες δεν μπορεί να λειτουργήσει εξ αποστάσεως εκπαίδευση χωρίς την άμεση εμπλοκή κάποιου από τους γονείς. Ποιο είναι το βάθος και η έκταση αυτής της υστέρησης πρέπει να διερευνηθεί επειγόντως από το υπουργείο, ώστε αμέσως με την έναρξη της επόμενης σχολικής χρονιάς να ληφθούν στοχευμένα μέτρα για την κάλυψη των κενών.  Αν σκεφθεί κανείς ότι σε κάποια Γυμνάσια της χώρας εισέρχονταν, πριν από την πανδημία, μαθητές (κατά περιπτώσεις το ? της τάξης) με δυσκολίες στην ανάγνωση, τη γραφή, την κατανόηση απλού νεοελληνικού κειμένου, μπορεί να αντιληφθεί και το μέγεθος του προβλήματος που υπάρχει και τη διόγκωση που θα προκύψει, αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα εκπαιδευτικά μέτρα κάλυψης των κενών. Η κάλυψη των κενών αφορά σε όλες τις τάξεις Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου με έμφαση στις μικρότερες. Αυτοί που δεν θα μπορέσουν να επωφεληθούν από ένα τέτοιο πρόγραμμα, θα είναι οι τελειόφοιτοι του Λυκείου που σύντομα θα αποφοιτήσουν. Σε αυτούς, όμως, η πανδημία έχει δημιουργήσει ένα ακόμα πρόβλημα. Θα κληθούν να δώσουν Πανελλήνιες Εξετάσεις με νέους όρους (Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής), ενώ ούτε ολοκληρωμένη εκπαίδευση έλαβαν ούτε εμπειρία εξετάσεων με φυσική παρουσία αποκόμισαν κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά. Θα ήταν δίκαιο, αν η εφαρμογή του νέου μέτρου της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής αναβαλλόταν για ένα χρόνο και έδινε σε όλους τους υποψηφίους τις ευκαιρίες που η πανδημία τούς στέρησε.

Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ – 08/05/2021, Εκπαίδευση στην κρίση χωρίς κρίση στην Εκπαίδευση του Δημήτρη Καραδήμα καθηγητή Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας του ΕΚΠΑ

το είδαμε εδώ