5 Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών
Η 5η Οκτωβρίου καθιερώθηκε το 1994 από την UNESCO προκειμένου να τιμήσει πάνω από 60 εκατομμύρια μαχόμενους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο, που με το έργο τους συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη, την πρόοδο και την ευημερία των κοινωνιών. Είναι μία μέρα που θέτει στο επίκεντρο τον εκπαιδευτικούς, τις ανάγκες και τα προβλήματά τους, εστιάζοντας στο έργο τους και την προσπάθεια που καταβάλλουν για την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος για τους μαθητές.
Ο συγγραφέας Νίκος Ν. Καζαντζάκης υποστήριζε ότι «ιδανικός δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του. Κι όταν πια του διευκολύνει το πέρασμα, αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας το μαθητή του να φτιάξει δικές του γέφυρες».
Εμείς θα προσθέσουμε και μία άλλη ρήση του αμερικανικού συγγραφέα William Arthur Ward
Πιστεύουμε ότι υπάρχουν ακόμα πολλοί και καλοί δάσκαλοι που εμπνέουν τους μαθητές τους.
Με αφορμή τη μέρα αυτή συζητήσαμε με τους μαθητές μας για το ρόλο του δασκάλου και τη σημασία του μέσα από τα λόγια του Ν. Καζαντζάκη, του Κ. Παλαμά αλλά και ξένων πνευματικών ανθρώπων.
Εξηγήσαμε στους μαθητές πως εκπαιδευτικός σημαίνει εκπαίδευση, μια λέξη η οποία προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα εκπαιδεύω που σημαίνει για την παιδική ηλικία ανατρέφω, και στη συνέχεια μορφώνω και διαπαιδαγωγώ.
Ανατρέφω, γιατί εξασφαλίζω τη σωματική και πνευματική ανάπτυξη του παιδιού,
Μορφώνω, γιατί παρέχω το σύνολο των γνώσεων και
Διαπαιδαγωγώ, γιατί διαμορφώνω το χαρακτήρα με παιδευτικές μεθόδους.
Παράλληλα, στην επιστήμη της παιδαγωγικής, σημαίνει τη συστηματική και την οργανωμένη διαδικασία της αγωγής και της μάθησης, στοιχείο που την καθιστά αδιαπραγμάτευτο δημόσιο αγαθό
Ωστόσο, δεν αρκεί μία ημέρα για να θυμηθούμε και να αναγνωρίσουμε το λειτούργημα του δασκάλου. Όλοι γνωρίζουμε, αναγνωρίζουμε και αξιολογούμε τόσο τον ρόλο του διδάσκοντα όσο και την αξία της μάθησης και της εκπαίδευσης για τον άνθρωπο. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στην παροχή γνώσεων. Στην εποχή εξάλλου της τεχνολογίας και μάλιστα της ψηφιακής, η γνώση είναι πια προσβάσιμη με διάφορους τρόπους. Οι νέοι μας εξοικειωμένοι με όλα τα πρόσφορα μέσα που αυτή μας παρέχει έχουν τη δυνατότητα να την αναζητήσουν και να την αποκτήσουν μέσα από εναλλακτικές πηγές.
Παρόλα αυτά, ο ρόλος του δασκάλου παραμένει αναντικατάστατος και περισσότερο απαραίτητος από ποτέ. Γιατί ο δάσκαλος είναι αυτός που παραλαμβάνει στα χέρια του ένα άγουρο ακόμα παιδί, από την τρυφερή του ηλικία, για να το παραδώσει, έφηβο ακόμα, αλλά περισσότερο ώριμο σε μια κοινωνία, η οποία επιθυμεί και αναμένει την ένταξή του στους κόλπους της για να ωριμάσει και να ανανεωθεί η ίδια ως ζωντανός και παλλόμενος οργανισμός. Και είναι αυτός που επιφορτίζεται, χρόνια τώρα, με την εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση του ανθρώπινου χαρακτήρα, καθώς και τη σφυρηλάτηση της προσωπικότητάς του μέσα από την καλλιέργεια αξιών, ηθών, συμπεριφορών.
Ο δάσκαλος είναι με άλλα λόγια αυτός που μορφώνει με τις γνώσεις που παρέχει, που διαμορφώνει τρόπο σκέψης και αντίληψης, που αναμορφώνει και αναπλάθει συμπεριφορές και παράλληλα συμμορφώνει το νέο άτομο με τους κανόνες και τους κώδικες μιας πολιτισμένης κοινωνίας. Και είναι αυτός που μάχεται τόσο για μια αποτελεσματικότερη παιδεία όσο και για την καλύτερα οργανωμένη έκφρασή της, όπως αυτή συμπεριλαμβάνεται στον όρο και την έννοια «εκπαίδευση».
Ο αξεπέραστος δάσκαλος Χρίστος Τσολάκης εξηγεί με απλό και κατανοητό τρόπο τι σημαίνει “δάσκαλος” μέσα από ένα βίντεο. (https://youtu.be/RrtNGPiUCdM)
Μοναδικό και πολύ όμορφο και το ποίημα του Κωστή Παλαμά “Στον δάσκαλο” το οποίο δε διαβάσαμε μόνο αλλά το απολαύσαμε μέσα από την ερμηνεία του Β. Λέκκα. (https://youtu.be/86zlpm94tiI)
Σμίλεψε πάλι, δάσκαλε , ψυχές!
Κι ότι σ’ απόμεινε ακόμη στη ζωή σου,
Μην τ’ αρνηθείς! Θυσίασέ το ως τη στερνή πνοή σου!
Χτισ’ το παλάτι, δάσκαλε σοφέ!
Κι αν λίγη δύναμη μεσ’ το κορμί σου μένει,
Μην κουρασθείς. Είν’ η ψυχή σου ατσαλωμένη.
Θέμελα βάλε τώρα πιο βαθειά,
Ο πόλεμος να μη μπορεί να τα γκρεμίσει.
Σκάψε βαθειά. Τι κι’ αν πολλοί σ’ έχουνε λησμονήσει;
Θα θυμηθούνε κάποτε κι αυτοί
Τα βάρη που κρατάς σαν Άτλαντας στην πλάτη,
Υπομονή! Χτίζε, σοφέ, της κοινωνίας το παλάτι !
Κωστής Παλαμάς, «Στον Δάσκαλο»
Τι είπαν για την εκπαίδευση και τους εκπαιδευτικούς σπουδαίοι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο
- Σωκράτης: Έλληνας φιλόσοφος (470- 399 π.Χ.)
«Η παιδεία είναι πανηγύρι της ψυχής, γιατί σ’αυτήν υπάρχουν πολλά θεάματα και ακούσματα της ψυχής».
- Μέγας Αλέξανδρος: Μακεδόνας βασιλιάς (356-323 π.Χ.)
«Στους γονείς οφείλομεν το ζην, στους δε διδασκάλους το ευ ζην»
- Κομφούκιος: Κινέζος διανοητής και κοινωνικός φιλόσοφος (551- 479 π.Χ.)
«Πες μου και θα ξεχάσω. Δείξε μου και ίσως να θυμάμαι. Κάνε με να το βιώσω και θα το καταλάβω».
- Πλούταρχος: Έλληνας ιστορικός, φιλόσοφος (45-120 μ.Χ)
«Το μυαλό δεν είναι δοχείο που πρέπει να γεμίσει, αλλά μια φωτιά που πρέπει ν ανάψει!»
- Μωυσής Μαϊμωνίδης, Εβραίος φιλόσοφος και συγγραφέας (1138-1204μ.Χ)
«Δώσε στον άνθρωπο ένα ψάρι και θα τον χορτάσεις μια φορά. Μάθε τον να πιάνει ψάρια και θα είναι χορτασμένος σε όλη του τη ζωή».
- Αδαμάντιος Κοραής: Έλληνας φιλόλογος (1748 – 1833μ.Χ)
«Πολιτεία που δεν έχει σαν βάση της την παιδεία, είναι οικοδομή πάνω στην άμμο».
- Βίκτωρ Ουγκώ, Γάλλος συγγραφέας (1802-1855 μ.Χ)
«Εκεί που ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή».
- Herbert Spencer, Βρετανός φιλόσοφος, βιολόγος, κοινωνιολόγος (1820-1903 μ.Χ)
«Ο κυριότερος στόχος της εκπαίδευσης δεν είναι η γνώση, αλλά η δράση».
- John Dewey: Αμερικανός φιλόσοφος & παιδαγωγός (1859- 1952μ.Χ)
«Η εκπαίδευση δεν είναι προετοιμασία για τη ζωή, είναι η ίδια η ζωή».
- William Ralph Inge, Βρετανός ιερωμένος & ακαδημαϊκός (1860 -1954 μ.Χ)
«Ο σκοπός της παιδείας είναι η γνώση όχι δεδομένων αλλά αξιών».
- Maria Montessori, Ιταλίδα παιδαγωγός (1870 – 1952μ.Χ)
«Αν το παιδί δεν μπορεί να μάθει με τον τρόπο που το διδάσκουμε, τότε πρέπει να το διδάξουμε με τον τρόπο που μπορεί να μάθει»
- Albert Einstein: Γερμανός Φυσικός, Νόμπελ Φυσικής 1921, (1879 -1955μ.Χ)
« Ο καθένας είναι μεγαλοφυΐα, αλλά αν κρίνεις ένα ψάρι από την ικανότητα του να σκαρφαλώσει σ’ ένα δέντρο, θα περάσει όλη του τη ζωή πιστεύοντας πως είναι ηλίθιο»
- Margaret Mead, Αμερικανίδα εθνολόγος (1901-1978 μ.Χ)
«Τα παιδιά πρέπει να διδάσκονται πώς να σκέφτονται, όχι τι να σκέφτονται».
- Burrhus Frederic Skinner: Αμερικανός ψυχολόγος (1904-1990μ.Χ)
«Παιδεία είναι αυτό που επιβιώνει όταν όλα όσα έχουν μαθευτεί ξεχνιούνται».
- Νέλσον Μαντέλα: Αφρικανός πολιτικός, Νόμπελ Ειρήνης 1993 (1918-2013 μ.Χ)
«Η εκπαίδευση και η μόρφωση είναι το πιο ισχυρό όπλο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να αλλάξουμε τον κόσμο».
- William Arthur Ward: Αμερικανός συγγραφέας (1921-1994 μ.Χ)
«Ο μέτριος δάσκαλος μιλάει. Ο καλός δάσκαλος εξηγεί. Ο εξαιρετικός δάσκαλος δείχνει. Ο μεγάλος δάσκαλος εμπνέει».
- Malcolm Forbes, Αμερικανός εκδότης (1919-1990 μ.Χ)
«Ο σκοπός της εκπαίδευσης είναι να αντικαταστήσει ένα άδειο μυαλό με ένα ανοιχτό μυαλό».
- Seymour Papert: Νοτιοαφρικανός μαθηματικός, επιστήμονας της πληροφορικής, πρωτοπόρος της τεχνητής νοημοσύνης (1928 – 2016)
«Ο καλός δάσκαλος δε λειτουργεί ως δάσκαλος, αλλά ως ένας άνθρωπος που εξακολουθεί να μαθαίνει μαζί με τους μαθητές του»
Η μέρα αυτή έληξε με μια ΥΠΟΣΧΕΣΗ όλων μας……τη χρονιά αυτή ΜΑΖΙ να αναζητήσουμε δρόμους επικοινωνίας ανάμεσα σε δάσκαλο και μαθητή γιατί…
