ΑΡΧΙΜΗΝΙΑ ΚΙ ΑΡΧΙΧΡΟΝΙΑ: ΚΑΛΑΝΤΑ ……….ΕΡΩΤΟΣ!!!!!!
Κάθε Πρωτοχρονιά, τα παιδιά αρπάζουν τα τρίγωνά τους, χτυπούν τα κουδούνια και τραγουδούν με χαρά –και την ελπίδα για κάνα «δίευρο”- κι εμείς προσπαθούμε να καταλάβουμε αν λένε «καλή χρονιά» ή ζητάνε αύξηση στο χαρτζιλίκι. Κανείς, όμως, δεν σκέφτεται: τι σημαίνουν στ’ αλήθεια αυτοί οι περίεργοι στίχοι;
Τα γνωστά κάλαντα «Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά» κρύβουν μια παλιά ερωτική ιστορία από τον Μεσαίωνα. Επειδή οι άνθρωποι χαμηλής τάξης δεν μπορούσαν να μιλήσουν σε ευγενείς, ένα παλικάρι έκρυψε μέσα στους στίχους των καλάντων μηνύματα αγάπης για την κοπέλα που αγαπούσε, ώστε να της μιλήσει χωρίς να κινήσει υποψίες.
Οι στίχοι και οι σημασία τους:
Όσοι σήμερα ακούν «ψηλή μου δεντρολιβανιά» ίσως φαντάζονται… βότανα της κουζίνας. Όμως η φράση αναφερόταν στα ψηλά, κωνικά καπέλα που φορούσαν οι γυναίκες της εποχής.
Ο νεαρός παρομοιάζει την αγαπημένη του με τον θόλο της εκκλησίας «εκκλησιά με τ’ Άγιο Θόλος» – τόσο ψηλή και επιβλητική.
Παραπονιέται που δεν τον «καταδέχεται» και τη χαϊδεύει λεκτικά, λέγοντάς της πως είναι «ζαχαροκάντυο ζυμωτή», δηλαδή γλυκιά σαν ζάχαρη.
Λίγο πιο ….. αναλυτικά:
Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά (Πρώτη του μήνα και πρώτη του χρόνου)
– Ψηλή μου δεντρολιβανιά – (Ψηλή σαν δεντρολιβανιά)
Κι αρχή καλός μας χρόνος
– Εκκλησιά με τ’ Άγιο Θόλος – (ψηλή σαν τον θόλο της εκκλησίας)
Άγιος Βασίλης έρχεται
– Και δε μας καταδέχεται – (Το κορίτσι δεν τον καταδέχεται)
Από την Καισαρεία
– Συ είσ’ αρχόντισσα κυρία – (Εσύ είσαι η αρχόντισσά μου)
Βαστάει πένα και χαρτί
– Ζαχαροκάντυο ζυμωτή – (Φτιαγμένη από ζάχαρη, γλυκιά μου)
Χαρτί-χαρτί και καλαμάρι (Το καλαμάρι που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα όταν έγραφαν με πένα ή μελάνι)
– Δες και με το παλικάρι – (Κοίτα και εμένα το παλικάρι)
Με τα χρόνια, οι στίχοι άλλαξαν και δώσαμε όλη την προσοχή στον Άγιο Βασίλη, χάνοντας το φλερτ που κρύβεται από πίσω. Τελικά, τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς δεν είναι απλώς ευχές… είναι το πιο καλυμμένο ερωτικό τραγούδι που λέγεται κάθε χρόνο στην πόρτα μας!
Ας ……………. ερωτευτούμε λοιπόν όλοι με τη νέα χρονιά!!!!
Σμυρλιάδη Κλεοπάτρα
