Τίγρη

Κι όμως, αυτό το μεγαλειώδες πλάσμα κινδυνεύει κυριολεκτικά να χαθεί από προσώπου γης… Τον τελευταίο αιώνα έχει χαθεί το 97% του πληθυσμού του και είναι θλιβερό να σκεφτεί κανείς ότι οι τίγρεις που απομένουν ελεύθερες στη φύση είναι πολύ λιγότερες απ’ όσες ζουν αιχμάλωτες σε ζωολογικούς κήπους. Η λαθροθηρία, το παράνομο εμπόριο, η απώλεια και ο κατακερματισμός των βιοτόπων της και η κλιματική κρίση, είναι οι βασικές απειλές που αντιμετωπίζει. Δυστυχώς το ανθρώπινο χέρι είναι και πάλι αυτό που έχει βάλει το «δάχτυλο στη σκανδάλη», καθώς το «σπίτι» της τίγρης κατακερματίζεται από δραστηριότητες για ξυλεία, γεωργία, οικοδομική ανάπτυξη, οδικούς άξονες και σιδηροδρόμους, ενώ το παράνομο εμπόριο άγριας ζωής συμπληρώνει το επικίνδυνο αυτό για την τίγρη παζλ των απειλών.

 Φυσητήρες

Οι φυσητήρες απειλούνται με εξαφάνιση παρότι προστατεύονται από τη διεθνή, την ευρωπαϊκή αλλά και την ελληνική νομοθεσία. Δυστυχώς, στη χώρα μας η νομοθεσία «παραμένει στα χαρτιά», ενώ δεν υπάρχει ένα συνεκτικό δίκτυο θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών που να εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα του πληθυσμού τους στο σύνολό του. Η πρόσφατη έκδοση των αγγελιών NAVTEX αποτελεί ένα καίριο πρώτο βήμα της πολιτείας προς την αντιμετώπιση και τη μείωση της απειλής αυτής, συμβάλλοντας στην εκπλήρωση της υποχρέωσης της χώρας μας για την προστασία της βιοποικιλότητας.

 Πάντα

Οι προσπάθειες έχουν αποδώσει ήδη καρπούς. Σε σχέση με τις αρχές της δεκαετίας του 1980 που το WWF ξεκίνησε το πρόγραμμα προστασίας τους στην Κίνα, υπάρχουν 40% περισσότερα Γιγάντια πάντα, ενώ το 2016, η Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN) ανακοίνωσε ότι το μοναδικό αυτό είδος έχει αναβαθμιστεί από «απειλούμενο» σε «τρωτό» στον παγκόσμιο κατάλογο ειδών που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν, μετά από αύξηση πληθυσμού σχεδόν 17% σε μια δεκαετία. Ο κίνδυνος βέβαια παραμένει αλλά η ικανοποίηση για όσα έχουμε καταφέρει μαζί είναι μεγάλη και μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε.

Μπορείς να φανταστείς το σπίτι σου να λιώνει; Δεν μπορούν να βρουν τροφή, Αν και η επιστημονική της ονομασία, Monachus monachus, μπορεί να παραπέμπει στη μοναχικότητα, το όνομά της στην πραγματικότητα το οφείλει στις… χαρακτηριστικές δίπλες που κάνει ο λαιμός της και θυμίζουν το ράσο των καπουτσίνων μοναχών. Η εμβληματική για τη θάλασσά μας Μεσογειακή φώκια, είναι ένα ντροπαλό, παράκτιο ζώο με ιδιαίτερη αγάπη σε υποβρύχιες σπηλιές και απομονωμένες παραλίες, καθώς εκεί γεννά και θηλάζει τα μικρά της. Μπορεί να κολυμπήσει πολύ μεγάλες αποστάσεις μέσα σε  λίγες εβδομάδες ή μήνες, ενώ καταδύεται στα 170 μέτρα, αναζητώντας ψάρια και κατά κύριο λόγο χταπόδια, που είναι η αγαπημένη της τροφή.

 Φώκια

Προστατευόμενες του Ποσειδώνα και του Απόλλωνα, από τις αρχαίες καταγραφές γνωρίζουμε ότι οι Μεσογειακές φώκιες ζούσαν σε μεγάλες αποικίες κατά μήκος ολόκληρης της Μεσογείου. Η εικόνα αυτή σήμερα είναι δυστυχώς σπάνια, καθώς έχουν απομείνει μόλις 600 περίπου ζώα σε όλο τον κόσμο.

γίνονται αδύναμες, τα μικρά τους δεν μπορούν να επιβιώσουν. Στην απόγνωσή τους, πλησιάζουν όλο και περισσότερο το καλοκαίρι σε κατοικημένες περιοχές για να βρουν τροφή. Έτσι είναι αναπόφευκτη η σύγκρουση – και η θανάτωσή τους πολλές φορές από τον άνθρωπο – τη στιγμή που το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να προστατέψουμε το κοινό μας σπίτι για να συνυπάρχουμε αρμονικά.

ΒΑΤΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΚΑΡΠΑΘΟΥ

Ο βάτραχος της Καρπάθου είναι… δυο φορές νησιώτης. Όχι μόνο ζει σε νησί, αλλά και η εξάπλωσή του πάνω σε αυτό εντοπίζεται σε «νησίδες», είναι δηλαδή σποραδική και κατακερματισμένη.

Οι ντόπιοι τον αποκαλούν «βατρακλό». Σύμφωνα με μαρτυρίες των πιο ηλικιωμένων κατοίκων της Καρπάθου, μέχρι τη δεκαετία του 1960, ο βατρακλός ζούσε σε όλο το νησί αν και ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα κοινό είδος. Όμως, από τις αρχές του 1980 η παρουσία του άρχισε να περιορίζεται. Σήμερα τον εντοπίζουμε, σε μικρούς πληθυσμούς, μόνο σε λίγες ρεματιές στο βόρειο τμήμα του νησιού.

Ο βάτραχος της Καρπάθου (Pelophylax cerigensis) αποτελεί ενδημικό είδος, καθώς συναντάται μόνο στην Ελλάδα. Παράλληλα, αξιολογείται ως το πιο απειλούμενο είδος βατράχου στην Ευρώπη. Οι απειλές που δέχεται -κυρίως έμμεσες, αλλά εξαιρετικά σοβαρές- σχετίζονται με την απώλεια ή υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων του, δηλαδή του «σπιτιού» του.

Όπως συμβαίνει και με άλλα είδη αμφιβίων που ζουν σε συνθήκες διπλού νησιωτισμού, δηλαδή σε μικρές διάσπαρτες υδατοσυλλογές πάνω σε νησιά, οι δυνατότητες διασποράς του είναι ελάχιστες. Αν και στις απομονωμένες τοποθεσίες όπου ζει προστατεύεται από πιθανές επικίνδυνες ανθρωπογενείς δραστηριότητες, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής γεννούν μία σειρά από κινδύνους που, λόγω της περιορισμένης κατανομής του, απειλούν άμεσα το σύνολο του εύθραυστου πληθυσμού του.

Πόσοι τρόποι υπάρχουν για να μπορέσουμε να δούμε πίσω στο παρελθόν; Ένας τρόπος είναι να παρατηρήσουμε τα αστέρια στον νυχτερινό ουρανό. Το φως τους χρειάζεται εκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη, με αποτέλεσμα αυτό που βλέπουμε να είναι η αντανάκλασή τους από το μακρινό παρελθόν.

 Καρέτα Καρέτα

Ένας άλλος τρόπος είναι να κοιτάξουμε στον βυθό της θάλασσας. Επτά είδη θαλάσσιων χελωνών συνεχίζουν να κολυμπάνε στις θάλασσες του πλανήτη μας για περισσότερα από 100 εκατομμύρια χρόνια! Ένα από αυτά είναι η χελώνα καρέτα (Caretta caretta) που έχουμε την τύχη να φωλιάζει στις ελληνικές θάλασσες.

Ένα είδος – σύμβολο των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών. Η Ελλάδα φιλοξενεί το 60% περίπου των φωλιών της Μεσογείου, αλλά και δύο από τις πιο σημαντικές περιοχές ωοτοκίας: το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου με τις έξι παραλίες ωοτοκίας στον Κόλπο του Λαγανά στη Ζάκυνθο και τον νότιο Κυπαρισσιακό κόλπο στη δυτική Πελοπόννησο.

Αν και κατάφερε να επιβιώσει για τόσα εκατομμύρια χρόνια, η χελώνα καρέτα βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με την εξαφάνιση, αν δεν δράσουμε άμεσα

Μέλημά μας όμως είναι και η αντιμετώπιση των απειλών που σχετίζονται με τις αλιευτικές δραστηριότητες, καθώς προσπαθούμε να αποτιμήσουμε το μέγεθός τους και να προτείνουμε απτά και εφαρμόσιμα μέτρα για τη μείωσή τους.

Τέλος, σε επίπεδο πολιτικών παρεμβάσεων, καταθέτουμε επιστημονικά τεκμηριωμένες προτάσεις στην Πολιτεία προκειμένου να λάβει οριζόντια θεσμικά μέτρα που θα διασφαλίσουν την προστασία των ειδών αυτών μέσα από την αποτελεσματική διαχείριση των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και τη ρύθμιση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στις θαλάσσιες περιοχές έξω από αυτές.

 Δελφίνια

Πρωταγωνιστές σε ιστορίες ναυτικών, σε θρύλους και μύθους, τα δελφίνια αποτελούν ένα από τα συναρπαστικότερα και πιο αγαπημένα θηλαστικά των θαλασσών. Απεικονίσεις τους βρίσκουμε σε ψηφιδωτά, κτίσματα και αγγεία, ενώ δελφίνια συναντάμε και στην ελληνική μυθολογία. Τα δελφίνια αποτελούν ένα είδος θαλάσσιων θηλαστικών που εντάσσονται στην ομάδα των κητωδών. Έχουν τους δικούς τους κώδικες επικοινωνίας που δύσκολα θα φανταζόμασταν ότι μπορεί να έχει άλλο είδος πέραν του ανθρώπου. Μπορούν να προσανατολιστούν, να βρουν τη τροφή τους αλλά και να επικοινωνήσουν μεταξύ τους μέσω ενός συστήματος ηχοεντοπισμού, ενώ ακούν συχνότητες 10 φορές πιο υψηλές από αυτές που ακούει ένας άνθρωπος. Είναι πλάσματα πολύ έξυπνα, κοινωνικά και ζουν σε κοινότητες που περιλαμβάνουν χιλιάδες άτομα.

Ακολουθεί ένα βίντεο για τον τρόπο που πρέπει να συμπεριφερόμαστε μέσα στη θάλασσα για να προστατεύουμε τα θαλάσσια ζώα.

https://www.youtube.com/watch?v=isaOMDhmCtA&t=73s

Γιάννης Ιγγλέζος, Λουκάς Αποστόλου, Άγγελος Αντίκογλου, Ανάγνος-Κωνσταντίνος Δελλής