Ο Αξιός ή Βαρδάρης είναι ποταμός της νοτιοανατολικής Ευρώπης που διασχίζει την Ελλάδα και την Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας με μήκος 380 χλμ., από τα οποία τα 76 χλμ. είναι σε ελληνικό έδαφος. Το πλάτος του κυμαίνεται από 50 – 600 μ. και το βάθος του φτάνει τα 4 μ. Πηγάζει από το όρος Σκάρδος, στα σύνορα Αλβανίας-Κοσσυφοπεδίου, διασχίζει την κοιλάδα των Σκοπίων, μπαίνει στο ελληνικό έδαφος.
Ο Αξιός ποταμός, με το άγριο και εναργές ρεύμα του ,αποτελεί έναν αξέχαστο κομμάτι της φύσης που φιλοξενεί μια εντυπωσιακή χλωρίδα . Οι όχθες του ποταμού ,πλούσιες σε υγρές εκτάσεις και φυτεύματα ,στεγάζουν μια ποικιλία φυτών που συνδυάζει την ομορφιά με τη λειτουργικότητα. Τα υδρόβια φυτά, όπως οι καλάμες (Phragmites),κυριαρχούν σε πολλά σημεία, δημιουργώντας πυκνές χορτώδεις περιοχές που αποτελούν ιδανικό περιβάλλον για διάφορα είδη πουλιών και αποτελούν προστατευτικό κάλυμμα για τα υδρόβια οικοσυστήματα.
Παράλληλα, τα υδρόβια λουλούδια, όπως οι υδρόκοκκοι (Nymphaea),προσθέτουν μια πινελιά χρώματος στο ποτάμιο τοπίο, προσελκύοντας πετούμενα έντομα και παρέχοντας καταφύγιο σε μικρά ψάρια. Ο βυθός του ποταμού ,αφιερωμένος σε υδρόβια φυτά και φύκια, συνεισφέρει στη διατήρηση της ποιότητας του νερού, διαδραματίζοντας ένα ουσιαστικό ρόλο στην ισορροπία του οικοσυστήματος.
Το οικολογικό σύστημα του Αξιού επεκτείνεται και πέρα από το νερό ,με παράκτιες ζώνες που φιλοξενούν διάφορα δέντρα και θάμνους .Τα ιτιά και τα βαλτοειδή πεδία δημιουργούν έναν παραμυθένιο χώρο , ενώ δέντρα όπως οι ιτιές (Salix) προσθέτουν την αρχιτεκτονική τους στο ποτάμιο περιβάλλον. Έτσι ο Αξιός αναδεικνύεται ως ένα μοναδικό και πλούσιο οικοσύστημα ,όπου η χλωρίδα συναντά την πανίδα ,δημιουργώντας ένα αρμονικό και ζωντανό οικολογικό ισορροπημένο βιοτικό χώρο.
Συνολικά υπάρχουν περισσότερα από 370 είδη φυτών. Ορισμένα είναι προστατευόμενα, όπως ο κρίνος της θάλασσας, η φτέρη του νερού και το νεροκάστανο, ενώ άλλα, αν και απαντούν σε μεγάλους αριθμούς σε πολλά σημεία της προστατευόμενης περιοχής, συμβάλλουν τα μέγιστα στη διατήρηση της φυσιογνωμίας-δομής και λειτουργικότητας των παράκτιων υγροτοπικών οικοσυστημάτων:
· Η αλοφυτική βλάστηση, με είδη τα οποία έχουν την κοινή ονομασία αλμυρήθρες. Οι αλμυρήθρες (αλόφυτα) είναι φυτά που ζουν σε αλμυρό περιβάλλον. Καθώς τα αλατούχα εδάφη επικρατούν, η αλοφυτική βλάστηση καλύπτει τη μεγαλύτερη έκταση του Δέλτα.
· Οι θαμνώνες με τα αλμυρίκια. Τους θαμνώνες αυτούς τους συναντούμε κυρίως σε εκτάσεις κατά μήκος της κοίτης του ποταμού αλλά και στο εσωτερικό του Δέλτα. Όσο πλησιάζουμε προς τη θάλασσα, οπότε η αλατότητα αυξάνεται, η ζωτικότητα του θάμνου αυτού ελαττώνεται και δίνει τη θέση του στην αλοφυτική βλάστηση. Μόνο κατά μήκος της κοίτης του ποταμού όπου η αλατότητα μετριάζεται από το γλυκό νερό, τα αλμυρίκια αναπτύσσονται σε δενδρώδη μορφή.
· Οι λειμώνες με τα βούρλα. Βούρλα υπάρχουν κυρίως σε εκτάσεις που δεν επηρεάζονται έντονα από το αλμυρό νερό. Πολλές περιοχές που καλύπτονταν στο παρελθόν από βούρλα, εκχερσώθηκαν και αποδόθηκαν στην καλλιέργεια.
· Οι καλαμώνες με είδη όπως το αγριοκάλαμο και το ψαθί αναπτύσσονται στις εκβολές του ποταμού, κοντά στις όχθες, καθώς επίσης και κατά μήκος των αποστραγγιστικών τάφρων.
· Η υδροφυτική βλάστηση, με είδη όπως η φακή του νερού, το κερατόφυλλο κ.λπ. που παρατηρούνται στα ρηχά γλυκά νερά, στα αρδευτικά κανάλια, στις αποστραγγιστικές τάφρους και στους ορυζώνες της περιοχής.
· Η δενδρώδης βλάστηση, η οποία αναπτύσσεται κατά μήκος του ποταμού καθώς και σε πολλές νησίδες που σχηματίζονται μέσα στην κοίτη. Τα είδη που επικρατούν είναι η λεύκα, το σκλήθρο και η ιτιά.
Η βλάστηση των υγροτόπων επιτελεί πολλές σημαντικές λειτουργίες:
· Η δενδρώδης βλάστηση κατά μήκος του ποταμού συγκρατεί το έδαφος και προστατεύει τις όχθες από τη διάβρωση.
· Η βλάστηση που βρίσκεται μέσα στο νερό, λειτουργεί ως φυσικό φίλτρο καθαρισμού του νερού.
Αλμυρόβαλτοι, θαμνώνες, καλαμώνες, λειμώνες και ψηλά δένδρα αποτελούν βιότοπο για ένα σημαντικό αριθμό ζωϊκών ειδών που βρίσκουν κατάλληλες συνθήκες για διατροφή και αναπαραγωγή. Επιπλέον, στη βλάστηση των υγροτόπων βόσκει ένας μεγάλος αριθμός κτηνοτροφικών ζώων.
Βιβλιογραφία
- Wikipedia
- Xanthi . ilsp . gr
Τακίδης Ευάγγελος
