Ρατσισμός είναι η αντίληψη ότι οι άνθρωποι δεν είναι όλοι ίσοι μεταξύ τους, αλλά διαχωρίζονται σε ανώτερους και κατώτερους, διακρινόμενοι είτε από το χρώμα του δέρματος, είτε από την εθνικότητα, είτε από τη θρησκεία. Το πιο συνηθισμένο είδος ρατσισμού, και αυτό που έχει δώσει την αρχική ονομασία στην λέξη (ρατσα) razza=φυλή είναι ο φυλετικός ρατσισμός.
Παρά τα φαινόμενα καλλιεργείται από ανθρώπινες ομάδες που αισθάνονται κατώτερες και όχι το αντίθετο ρατσισμός μιας εθνικής ομάδας έχει στενή σχέση με την εθνική κατωτερότητα που ορισμένες κοινωνικές ομάδες σε ένα έθνος αποδίδουν στον εαυτό τους. Στην ελληνική κοινωνία ο ρατσισμός θα πρέπει να σχετίζεται με το δυτικοευρωπαϊκό ρατσιστικό στερεότυπο.
Ένας Έλληνας που αποδέχεται το στερεότυπο της δήθεν παγκόσμιας ανωτερότητας του δυτικού πολιτισμού, αναπόφευκτα αποδέχεται μια ταξινόμηση που βάζει τους Έλληνες σε δεύτερη θέση. Από ’κει και πέρα ο φαύλος κύκλος του ρατσισμού έχει κλείσει. Όποιος αισθάνεται κατώτερος ψάχνει άλλους που να είναι κατώτεροι από αυτόν. Μια τρανταχτή απόδειξη της αίσθησης κατωτερότητας που είναι η γενεσιουργός αιτία του ρατσισμού είναι τα αποτελέσματα μιας έρευνας σε μεγάλο δείγμα μορφωμένων, π.χ. τους αντικειμενικά κατωτέρους τους αλβανούς και τους αντικειμενικά ανώτερους τους γερμανούς, δεν μπορούμε να τοποθετήσουμε τον εθνικό εαυτό μας παρά μόνο στη μέση, που για να είναι μέση και όχι πάτος έχει ανάγκη από την κατωτερότητα των πιο κάτω. Μόνος τρόπος για να βρούμε τη δική μας θέση είναι το δίπλα σε όλους, δηλαδή είναι η άρνηση της κλίμακας της βίας και το ισχυρό επιχείρημα ότι αυτή η ταξινόμηση λαών και πολιτισμών είναι ιδεολογία που έχει γεννήσει ο αιώνας της αποικιοκρατίας.
Όταν γεννιέμαι είμαι μαύρος,
Όταν μεγαλώσω είμαι μαύρος,
Όταν κάθομαι στον ήλιο είμαι μαύρος,
Όταν φοβάμαι είμαι μαύρος,
Όταν αρρωσταίνω είμαι μαύρος,
Κι όταν πεθαίνω ακόμα είμαι μαύρος,
Κι εσύ λευκέ άνθρωπε,
Όταν γεννιέσαι είσαι ροζ,
Όταν μεγαλώνεις γίνεσαι λευκός,
Όταν κάθεσαι στον ήλιο γίνεσαι κόκκινος,
Όταν κρυώνεις γίνεσαι μπλε,
Όταν φοβάσαι γίνεσαι κίτρινος,
Κι όταν πεθαίνεις γίνεσαι γκρι,
Και αποκαλείς εμένα έγχρωμο;
Ποίημα που προτάθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη ως το καλύτερο ποίημα του 2006, γραμμένο από ένα παιδί από την Αφρική.
Σίσκου Ρία
