Πηγή: Ζαρονίκος Δημήτρης
Πρόκειται για τις ξύλινες, φουσκωτές κουκλίτσες με τα παραδοσιακά ρωσικά φορέματα, που θυμίζουν μανούλες ή γιαγιάδες.
Είναι μια σειρά από ξύλινες κούκλες διαστάσεων που μειώνονται και τοποθετούνται η μία μέσα στην άλλη μέχρι να φτάσουμε στην τελευταία φιγούρα, που είναι συμπαγής και ονομάζεται «σπόρος». Η καθεμιά μπορεί να κρύβει μέσα της έως εφτά άλλα κουκλάκια.
Το όνομα της κούκλας προφέρεται ματριόσκα, και προέρχεται από το γυναικείο όνομα Ματριόνα το οποίο είναι συνηθισμένο όνομα χωριατοπούλας. Προέρχεται από τη λατινική λέξη μάτρονα που στη Αρχαία Ρώμη σήμαινε «αξιότιμη κυρία», «μητέρα της οικογένειας», «μητερούλα». Το όνομα Ματριόνα συμβόλιζε τη γονιμότητα και την οικογένεια.
Στη Ελλάδα, τις λέμε λανθασμένα «κούκλες Μπάμπουσκα’’ που στα ρωσικά σημαίνει «γιαγιά».
Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το τι συμβολίζουν.
Η μία εκδοχή λέει ότι συμβολίζει τη γονιμότητα. Η πρώτη και μεγαλύτερη κούκλα είναι η πρόγονος και ακολουθούν οι απόγονοί της.
Άλλη εκδοχή λέει ότι συμβολίζει την εξέλιξη του ανθρώπου, από τη γέννηση μέχρι τα γηρατειά.
Μια τρίτη εκδοχή λέει ότι είναι ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι που βοηθάει στη νοητική ανάπτυξη παιδιών. Τα βοηθάει να μάθουν χρώματα, μεγέθη, αριθμούς και να εξασκούν τον συντονισμό ματιού-χεριού βάζοντας τη μικρότερη κούκλα στην μεγαλύτερη.
Ένας παλιός Χριστουγεννιάτικος μύθος μιλάει για μία γριά που είχε έναν γιο ο οποίος είχε χάσει τη ζωή του σε πολύ μικρή ηλικία και έτσι από τότε η μόνη της αγαπημένη ασχολία ήταν οι δουλειές του σπιτιού της.
Κάποια ημέρα ήρθαν τρεις μάγοι στο σπίτι της και της ζήτησαν να τους φιλοξενήσει. Της πρότειναν να τους ακολουθήσει για να προσκυνήσει το Θείο Βρέφος, αλλά εκείνη αρνήθηκε. Όταν όμως ήρθε η επόμενη ημέρα το είχε μετανιώσει και έτσι πήγε να τους βρει. Περιπλανήθηκε μήνες χωρίς να καταφέρει να τους βρει και ο μύθος λέει ότι τους ψάχνει μέχρι και σήμερα. Κάθε ημέρα των Θεοφανίων (06/01) αφήνει ένα δώρο στις πόρτες των μικρών παιδιών με την ελπίδα μέσα της ότι μπορεί να βρει το Θείο Βρέφος.
Πολλοί πιστεύουν ότι ο αριθμός στις εσωτερικές κουκλίτσες δεν είναι τυχαίος. Οι 7 ζωγραφιστές κουκλίτσες συμβολίζουν τα 7 ενεργειακά σώματα του ανθρώπου. Κάθε σώμα αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο χρώμα.
Για να γίνει μια αυθεντική κούκλα ματριόσκα απαιτούνται ξύλο καλής ποιότητας που είναι ανθεκτικό και ελαφρύ, και ένας καλός τεχνίτης.
Το μεγαλύτερο σύνολο κούκλων ματριόσκα στον κόσμο, αποτελείται από 51 κομμάτια και τις ζωγράφισε με το χέρι η Γιούλια Μπερεζνίτσκαγια στη Ρωσία και το ολοκλήρωσε το 2003. Η ψηλότερη κούκλα έχει ύψος 53,97 εκατοστά, ενώ η μικρότερη είναι 0,31 εκατοστά. Αν τις τοποθετήσουμε δίπλα-δίπλα, η απόσταση που καλύπτουν είναι 3.41 μέτρα.
Οι κούκλες ματριόσκα αποτελούσαν και αποτελούν το πιο αγαπημένο αναμνηστικό όσων πέρασαν έστω και μία φορά από τη Μόσχα.
Η ιστορία της μπάμπουσκας ή ματριόσκας έχει εμπνεύσει και έναν Ρώσο συγγραφέα τον Ντιμίτερ Ινκιόφ ο οποίος έγραψε ένα παραμύθι για μικρά παιδιά «Η κούκλα που ήθελε ν’ αποκτήσει ένα μωρό». Μας διηγείται την ιστορία ενός μαραγκού που η αγαπημένη του κούκλα του ζητάει να της φτιάξει ένα μωρό. Μόλις πραγματοποιείται η ευχή της, η νέα κούκλα – κόρη ζητάει και εκείνη ένα δικό της μωρό. Αυτό επαναλαμβάνεται μέχρι που ο μάστορας φτάνει να κατασκευάσει ένα ολόκληρο σετ από κούκλες που έμπαιναν η μία μέσα στην άλλη.
LINK ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ «Η κούκλα που ήθελε ν’ αποκτήσει ένα μωρό».
Πηγή :
https://el.wikipedia.org
Κείμενο Παναγιώτης Καμπάνης, Δρ Αρχαιολογικού-Ιστορικού, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού.
Quite interesting information!!!!
Thank you