Στα ελληνικά σχολεία η δημοκρατία σαν λέξη υπάρχει παντού. Υπάρχει στα βιβλία, υπάρχει στις εκθέσεις των μαθητών, υπάρχει στο στόμα των φιλολόγων. Στην πράξη, όμως; Πόση δημοκρατία υπάρχει στην καθημερινή ζωή του σχολείου; Στην Αγγλία ένα ιδιωτικό σχολείο το Summer hill, που ιδρύθηκε από τον A.S.Neill για παιδιά από 6-17 ετών, λειτουργεί ως οικοτροφείο.. Η βασική του φιλοσοφία είναι ότι τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα όταν είναι ελεύθερα παρά όταν εξαναγκάζονται. Γι αυτό όλα τα μαθήματα είναι προαιρετικά και οι μαθητές αποφασίζουν μόνοι τους πως θα αξιοποιήσουν το χρόνο τους.

Στην αρχή κάθε τριμήνου οι μαθητές δηλώνουν ποια μαθήματα θέλουν να παρακολουθήσουν και, με βάσει τις επιλογές τους, βγαίνει το ωρολόγιο πρόγραμμα. Όλα τα σχολεία έχουν πόρτες και φύλακα, ενώ  το Summer hill δεν έχει καν πόρτα. Η σχολική συνέλευση είναι ο πιο σημαντικός θεσμός του σχολείου. Εκεί λύνονται όλα τα προβλήματα της κοινότητας και ψηφίζονται όλοι οι κανονισμοί. Ακούνε όλοι με προσοχή ο ένας τον άλλο και όλοι έχουν ίση ψήφο μεταξύ τους, ακόμη και οι μαθητές με τη διευθύντρια.

Επίσης οι μαθητές μπορούν να περνούν εβδομάδες ακόμη και μήνες χωρίς να πατήσουν το πόδι τους στο σχολείο. Εργασίες εκτός μαθήματος, βαθμοί και εξετάσεις δεν υπάρχουν. Το κάπνισμα επιτρέπεται μόνο έξω και μακριά από τα μικρά παιδιά. Τα παιδιά δεν αποχωρίζονται τελείως την οικογένεια τους, αφού έχουν μεγάλες διακοπές για να βρίσκονται μαζί τους. Δυο μήνες το καλοκαίρι, ένα μήνα τα Χριστούγεννα και ένα μήνα το Πάσχα.

Η λειτουργία του Summer hill για 75 χρόνια και η επιτυχία του στην προσφορά ενός ευτυχισμένου περιβάλλοντος για τα παιδιά είναι η συνεχής απόδειξη για την επισήμανση του Neill ότι «Προτιμώ ένα σχολειό που βγάζει ευτυχισμένους οδοκαθαριστές παρά νευρωτικούς επιστήμονες»!

ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ