ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Νίκος Νέστορας  

Άγγελος Παπαδόπουλος

 

Πλημμύρες. Καύσωνες. Ξηρασία. Πυρκαγιές. Κυκλώνες. Ανεμοστρόβιλοι.  Όλο και περισσότερα ακραία καιρικά φαινόμενα εμφανίζονται τα τελευταία χρόνια.  Η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει πλέον κάθε χώρα σε κάθε ήπειρο.

tv5

Τι είναι:

Με τον όρο κλιματική αλλαγή αναφερόμαστε στη μεταβολή του παγκοσμίου κλίματος, δηλαδή στις μεταβολές των μετεωρολογικών συνθηκών του πλανήτη σε μεγάλη χρονική κλίμακα.

Πού οφείλεται:

Οι κλιματικές αλλαγές οφείλονται σε φυσικές διαδικασίες, καθώς και σε ανθρώπινες δραστηριότητες.  Σήμερα όταν  λέμε κλιματική αλλαγή εννοούμε  τη μεταβολή στο κλίμα που οφείλεται άμεσα ή έμμεσα σε ανθρώπινες δραστηριότητες, ενώ όταν αναφερόμαστε στη μεταβολή του κλίματος από φυσικά αίτια χρησιμοποιούμε τον όρο κλιματική μεταβλητότητα.

Φυσική κλιματική μεταβλητότητα:

Τα κυριότερα αίτια της  κλιματικής μεταβλητότητας είναι οι μετακινήσεις των ηπείρων στην επιφάνεια της γης, οι ηφαιστειακές εκρήξεις, οι μεταβολές της ηλιακής δραστηριότητας και οι ανωμαλίες στην γήινη κίνηση.

Ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή:

Οι ανθρώπινες δραστηριότητες άλλαξαν τη σύνθεση της ατμόσφαιρας με αποτέλεσμα την ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου.

tv6

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι μια φυσική διαδικασία. Το χρειαζόμαστε για να διατηρούμε τη Γη μας ζεστή, ώστε να υπάρχει ζωή και ανάπτυξη.  Τα αέρια του θερμοκηπίου της ατμόσφαιρας, σχηματίζουν ένα “στρώμα” πάνω από το έδαφος της Γης σε ένα ορισμένο ύψος, σαν μια κουβέρτα. Το στρώμα αυτό επιτρέπει στην ηλιακή ακτινοβολία να περάσει και να θερμάνει τη Γη, παγιδεύει όμως μέρος της θερμικής ακτινοβολίας που εκπέμπει η Γη, αυξάνοντας έτσι τη θερμοκρασία της.

tv12

Αν δεν υπήρχε το φαινόμενο του θερμοκηπίου η μέση θερμοκρασία της Γης θα ήταν περίπου -20oC, και δεν θα μπορούσε να υπάρχει ζωή.  Χάρη στο φαινόμενο αυτό, η μέση θερμοκρασία της Γης είναι περίπου 15oC.

Τα τελευταία όμως χρόνια λέγοντας φαινόμενο θερμοκηπίου δεν αναφερόμαστε σε αυτή φυσική διεργασία, αλλά στην ενίσχυσή της από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες.

Παλιότερα η ανθρωπότητα δεν παρήγαγε πολλά αέρια θερμοκηπίου. Αυτό άλλαξε πριν από περίπου 150 χρόνια με τη βιομηχανική επανάσταση. Τότε άρχισαν να κόβονται δάση για να γίνουν πόλεις και φάρμες, δημιουργήθηκαν  πολλές βιομηχανίες, μπήκαν στη ζωή μας ο ηλεκτρισμός και τα αυτοκίνητα.

Αυτές οι εφευρέσεις απαιτούν ενέργεια. Την ενέργεια αυτή την παίρνουμε από την καύση ορυκτών καυσίμων (άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου).  Όμως, η καύση ορυκτών καυσίμων απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια θερμοκηπίου. Οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) έχουν αυξηθεί κατά περίπου 50% από το 1990.  Έτσι το φαινόμενο του θερμοκηπίου γίνεται πολύ πιο έντονο, αυξάνοντας τη θερμοκρασία του πλανήτη.

tv45

Εκπομπές θερμοκηπικών αερίων ανά κάτοικο για κάθε χώρα.

 

tv676

Αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της Γης από το 1880 έως το 2005.

 

Ποιες είναι οι επιπτώσεις:

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη αισθητές και θα επιδεινωθούν. Οι κυριότερες από αυτές είναι οι ακόλουθες:

Αύξηση θερμοκρασίας. Η επιφάνεια της γης συνεχώς θερμαίνεται. Καθώς η Γη θερμαίνεται, όλο και περισσότερες περιοχές κινδυνεύουν από θερμότερα και συχνότερα ακραία κύματα καύσωνα. Για το βόρειο ημισφαίριο η χρονική περίοδος 1983-2012 ήταν πιθανότατα η πιο θερμή τριαντάχρονη περίοδος των τελευταίων 1400 ετών.

Απειλή για τα ζώα. Καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, πολλά φυτά και ζώα μεταναστεύουν σε υψηλότερα υψόμετρα ή μακριά από τον ισημερινό. Ορισμένα ζώα ενδέχεται να αντιμετωπίζουν δυσκολίες μετακίνησης και προσαρμογής σε νέες περιοχές.

Ξηρασία. Η υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου αυξάνει  τον κίνδυνο ξηρασίας σε πολλές περιοχές. Υψηλότερες θερμοκρασίες σημαίνουν και μεγαλύτερη εξάτμιση του νερού, μειώνοντας  το συνολικό απόθεμά τους.

Καταιγίδες. Οι έντονες βροχοπτώσεις συμβαίνουν όλο και πιο συχνά σε περισσότερα μέρη του κόσμου. Εκτός από τις πλημμύρες, οι βροχοπτώσεις αυξάνουν επίσης και τον κίνδυνο κατολισθήσεων.

Λιώσιμο πάγων. Τα στρώματα χιονιού στη Γροιλανδία, την Ανταρκτική και την Αρκτική Θάλασσα έχασαν μάζα και οι παγετώνες  συρρικνώνονται.

Η συνεχόμενη αύξηση της στάθμης της θάλασσας είναι ανησυχητική. Από το 1901 μέχρι το 2010 η μέση στάθμη της θάλασσας έχει αυξηθεί κατά 19 εκατοστά.

Πυρκαγιές. Τις τελευταίες δεκαετίες ο αριθμός των μεγάλων πυρκαγιών και η διάρκεια της εποχής πυρκαγιών αυξάνεται. Οι πυρκαγιές αυτές είναι συχνά τόσο ανεξέλεγκτες που μπορούν να καταστρέψουν από δάση μέχρι κατοικημένες περιοχές.

Οξίνιση των ωκεανών. Η ποσότητα των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα αυξήθηκε κατά 40% σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Το αυξανόμενο διοξείδιο του άνθρακα απορροφάται από τους ωκεανούς, κάνοντάς τους πιο όξινους.

Στις πιο έμμεσες συνέπειες περιλαμβάνεται η αύξηση της μετανάστευσης και της τιμής των τροφίμων.

 

Ποιες είναι οι προβλέψεις:

Η  Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC)  προειδοποιεί ότι, προκειμένου να αποφευχθεί η καταστροφική υπερθέρμανση του πλανήτη, δεν πρέπει να φθάσουμε 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα – ή τουλάχιστον να μην το υπερβούμε.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (W.M.O.) το 2020, η θερμοκρασία θα συνεχίσει να ανεβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο για τα επόμενα 5 χρόνια, και το ενδεχόμενο προσωρινής αύξησης κατά περισσότερο από 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, είναι ισχυρό. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους η κλιματική αλλαγή απειλεί τη ζωή. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προβλέπει, ότι η αλλαγή του κλίματος θα προκαλέσει 250.000 θανάτους ετησίως μεταξύ 2030 και 2050, εξαιτίας της ελονοσίας, του υποσιτισμού, της διάρροιας και του θερμικού στρες.

 

Ποιες δράσεις προτείνονται:

Οι κυριότερες πολιτικές για την μετρίαση της κλιματικής αλλαγής είναι οι ακόλουθες:

  • προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (π.χ. ηλιακή, αιολική ενέργεια)
  • ενίσχυση της ενεργειακής αποδοτικότητας (κανόνες για τα κτίρια, τη βιομηχανία, τα καταναλωτικά προϊόντα και τις μεταφορές)
  • μείωση των εκπομπών αερίων διοξειδίου του άνθρακα. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική αλλαγή (IPCC) έδωσε στον κόσμο σαφή προθεσμία για την αποφυγή της καταστροφής: τα επίπεδα εκπομπών θερμοκηπικών αερίων που καταγράφηκαν το 2010 πρέπει έως το 2030 να μειωθούν στο μισό, για να αποφευχθεί η αύξηση κατά 1,5°C.

Το 1992, 165 κράτη υπέγραψαν μια διεθνή συνθήκη, τη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις Κλιματικές Μεταβολές (UNFCCC). Συναντιούνται κάθε χρόνο, με στόχο την ανάπτυξη μεθόδων για τη μείωση της κλιματικής αλλαγής.  Σήμερα, 197 χώρες δεσμεύονται από την UNFCCC.

Το 2002 στις Βρυξέλες οι υπουργοί Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε συμφωνία για την επικύρωση του Πρωτοκόλλου του Κιότο, σχετικά με τη μείωση των εκπομπών αερίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Πέρα όμως από τις δράσεις που αναλαμβάνουν τα κράτη, θα πρέπει και ο καθένας από μας, σε ατομικό επίπεδο, να ευαισθητοποιηθεί και να υιοθετήσει έναν τέτοιο τρόπο ζωής που να μην επιβαρύνει το περιβάλλον με την αλόγιστη υπερκατανάλωση ενέργειας και φυσικών πόρων.  Ας έχουμε πάντα στο μυαλό μας το ρητό ότι «τη Γη δεν την κληρονομήσαμε από τους γονείς μας, τη δανειστήκαμε από τα παιδιά μας».

 

Πηγές:

 

Κάντε το πρώτο σχόλιο

Υποβολή απάντησης