Ο Μυριβήλης, αντιμιλιταριστής πατριώτης και λυρικός πεζογράφος του Αιγαίου, ένας «αδιάλλακτος της λογοτεχνίας», γεννήθηκε στην υπόδουλη ακόμη Συκαμιά της Λέσβου το 1890. Συμπορεύθηκε με τη γενιά του ’30, αλλά διακρίθηκε σε πολλά σημεία από τις επιδιώξεις της. Η πίστη στην παράδοση, η προσκόλληση στο νησιωτικό περιβάλλον και οι ηθογραφικές διαστάσεις του έργου του δεν εναρμονίζονται πλήρως με τα ζητούμενα της γενιάς αυτής. Ωστόσο, με τους ιδιάζοντες οικείους του τρόπους, ανανεώνει την παράδοση και την μεταγγίζει ως αξία συλλογική. Ο Μυριβήλης εκφράζει την αναγεννητική ορμή της φύσης, τη βαθιά του πίστη στον άνθρωπο και στην πνευματική του ελευθερία, αποβαίνοντας έτσι μια από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες της συγκαιρινής του εποχής. Ανήκει στη γενιά εκείνη που πολέμησε για την ανόρθωση του ελληνισμού κατά τους βαλκανικούς πολέμους και που παρακολούθησε με πόνο τη Μικρασιατική Καταστροφή και την κατάρρευση της Μεγάλης Ιδέας. Ο Μυριβήλης στρέφεται σ’ έναν ενδοσκοπικό εθνικισμό, ιχνηλατώντας αενάως και με ζήλο τα διακριτικά της ελληνικής συνείδησης στην ελληνική γη και στη λαϊκή παράδοση. Το έργο του μελετήθηκε εκτενώς από την κριτική και τοποθετήθηκε κυρίως στο πλαίσιο του πολεμικού μυθιστορήματος της γενιάς του ’30. Σταχυολογώντας, ωστόσο, σήμερα τον Μυριβήλη, οι παρατηρήσεις μας περιστρέφονται κυρίως γύρω από δύο κεντρικούς άξονες που προσδιορίζουν τον γενικό χαρακτήρα του έργου του σ’ όλη την πορεία του: ρεαλισμός και/ή λυρισμός, παράδοση και/ή ανανέωση. Μέσα από το πρίσμα αυτό τίθενται ζητήματα που έχουν κατά καιρούς απασχολήσει την κριτική, όπως η επιτυχία της μυθιστορηματικής σύνθεσης, η εναρμόνιση του Μυριβήλη με τη γενιά του ’30, καθώς και το ζήτημα της γλώσσας και της μορφικής επεξεργασίας των κειμένων.
Ο Στρατής Μυριβήλης συνειδητοποίησε τι σήμαινε ο πόλεμος στο μέτωπο του Μοναστηρίου. Από το 1917 στέλνει σε μια εφημερίδα της Θεσσαλονίκης τις εντυπώσεις του. Αυτές οι σημειώσεις θα αποτελέσουν το «βιβλίο του πολέμου», τη Ζωή εν τάφῳ. Ο Μυριβήλης έχει δανειστεί τον τίτλο από ένα κείμενο της ακολουθίας της Μ. Παρασκευής, που μιλά για την κάθοδο του Χριστού στον Άδη και το θρίαμβο της ζωής. Κατ’ επέκταση, Η ζωή εν τάφῳ είναι καταρχήν ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο για τη ζωή και το θάνατο στα χαρακώματα, στον τεράστιο τάφο όπου στοιβάζονται οι νέοι. Ο συγγραφέας τονίζει το νοσηρό παλιμπαιδισμό και την κτηνώδη περιρρέουσα ατμόσφαιρα που σηματοδοτεί το θάνατο. Η Ζωή εν τάφῳ, λογοτεχνική μετάπλαση σωρείας οδυνηρών εμπειριών του συγγραφέα από το μέτωπο, είναι το αφήγημα που τον καθιέρωσε στο χώρο των γραμμάτων και τον ανέδειξε κήρυκα μιας, χωρίς προκαταλήψεις, διεθνικά ανθρωπιστικής ιδεολογίας. Πρόκειται για το ημερολόγιο ενός πολεμιστή. Η χρήση αφηγηματικού υλικού (βιώματα στην υπηρεσία της μνήμης), πρόσφορου σε μια εκ των ένδον προοπτική κι ο απλός τρόπος εκφοράς του (γραμμική ή παρατακτική διάταξη των γεγονότων) είναι τα ασφαλέστερα μέσα που οδηγούν τη συγγραφική παρατήρηση στην αμερόληπτη ενατένιση και απόδοση του εμπόλεμου σύμπαντος. Εξάλλου η ειρωνεία, το κατεξοχήν γνώρισμα ύφους του έργου, καθιστά αμεσότερη τη ρεαλιστική οπτική που στοιχειοθετεί ένα κείμενοhttps://www.youtube.com/watch?v=Aeeewg2pI9k
