Στο διάλειμμα

Γράφει ο Ιωάννης Χρηστίδης, Β΄2

                                                                                     Γενικές Πληροφορίες:

Ο Όλυμπος είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας. Έχει υψόμετρο 2917 μ. και η κορυφή του είναι ο Μύτικας. Είναι επίσης το δεύτερο σε ύψος βουνό στα Βαλκάνια, με πρώτο τη Ρίλα στην Βουλγαρία. Ο συμπαγής ορεινός του όγκος βρίσκεται στα όρια της Θεσσαλίας με τη Μακεδονία.

Γεωλογία:

Ο Όλυμπος είναι ένα συμπαγές, σχετικά μικρό σε έκταση (600 τετραγωνικά χιλιόμετρα) αλλά πολύκορφο και βραχώδες βουνό με σχεδόν κυκλικό σχήμα. Από τα σχετικά νεώτερα βουνά, αφού η ηλικία των κυρίως πετρωμάτων του υπολογίζεται ότι δεν ξεπερνά τα 200.000.000 χρόνια, όταν το μεγαλύτερο τμήμα της Ελλάδας -και της Μεσογείου- βρισκόταν στον πυθμένα μιας ρηχής θάλασσας, όπου αποτέθηκαν τα κύρια υλικά, από τα οποία αργότερα σχηματίσθηκαν τα σημερινά πετρώματα. Τα διάφορα γεωλογικά γεγονότα που ακολούθησαν, προκάλεσαν την ανάδυση όλης της περιοχής και τον βυθό της Θάλασσας. Πριν από 1.000.000 χρόνια οι παγετώνες κάλυψαν τον Όλυμπο και δημιούργησαν τα πλατώματα και τα κοιλώματα του βουνού. Με την άνοδο της θερμοκρασίας που ακολούθησε οι πάγοι έλιωσαν και οι χείμαρροι που δημιουργήθηκαν παρέσυραν μεγάλες ποσότητες θρυμματισμένων πετρωμάτων στα χαμηλότερα σημεία σχηματίζοντας τα αλλουβιακά ριπίδια που απλώνονται σ” ολόκληρη την περιοχή από τους πρόποδες του βουνού μέχρι την θάλασσα.

Κλίμα και Καιρός

Σε γενικές γραμμές το κλίμα στον Όλυμπο μπορεί να χαρακτηριστεί μεσογειακού τύπου με ηπειρωτική επίδραση. Οι κατά τόπους διαφοροποιήσεις που παρουσιάζονται, είναι αποτέλεσμα της επίδρασης της θάλασσας και του έντονου ανάγλυφου της περιοχής. Στις χαμηλότερες περιοχές το κλίμα είναι τυπικά μεσογειακό, δηλαδή θερμό και ξηρό το καλοκαίρι – υγρό και ψυχρό τον χειμώνα. Στις υψηλότερες περιοχές είναι πιο υγρό και πιο τραχύ, με εντονότερα φαινόμενα: σ’ αυτές τις περιοχές πέφτει συχνά χιόνι όλο το χειμώνα, ενώ η βροχή και το χιόνι είναι συνηθισμένα φαινόμενα και το καλοκαίρι. Η θερμοκρασία κυμαίνεται το χειμώνα από -10 °C μέχρι 20 °C και το καλοκαίρι γενικά από 0 °C μέχρι 20 °C, ενώ οι άνεμοι είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο. Σε γενικές γραμμές, κάθε 200 μ. υψόμετρου η θερμοκρασία πέφτει κατά 1 °C. Όσο ανεβαίνει το υψόμετρο, τα φαινόμενα γίνονται εντονότερα και οι διακυμάνσεις στη θερμοκρασία και την υγρασία συχνά απότομες. Οι παραθαλάσσιες βορειανατολικές πλευρές του Ολύμπου δέχονται περισσότερες βροχές από τις ηπειρωτικές νοτιοδυτικές, με αποτέλεσμα σαφή διαφορά στη βλάστηση, που είναι πλουσιότερη στις πρώτες. Ο πιο θερμός μήνας είναι ο Αύγουστος ενώ ο πιο ψυχρός ο Φεβρουάριος. 

Καταφύγια:

Στην ευρύτερη περιοχή του Ολύμπου λειτουργούν 9 οργανωμένα καταφύγια που παρέχουν διάφορες υπηρεσίες σε τουρίστες, ορειβάτες, αναρριχητές κλπ κάποιες περιόδους ή και κατά το μεγαλύτερο διάστημα του έτους, καθώς και 6 καταφύγια ανάγκης, τα οποία δεν διαθέτουν προσωπικό.

Οργανωμένα καταφύγια:

Στον Όλυμπο λειτουργούν τα οργανωμένα καταφύγια «Σπήλιος Αγαπητός» (2.100 μ.), «Γιώσος Αποστολίδης» (2.696 μ.), «Βρυσοπούλες» (1.800 μ.), «Χρήστος Κάκαλος» (2.648 μ.), «Κορομηλιά» (1020 μ.), «Δημήτριος Μπουντόλας» (930 μ.), «Πετρόστρουγκα» (1900 μ.), καθώς και άλλα δύο καταφύγια στις θέσεις «Κορομηλιές» Λεπτοκαρυάς και «Κρεβάτια» Βροντούς (950 μ.).

Καταφύγια ανάγκης:

Τα έξι καταφύγια ανάγκης του Ολύμπου είναι τα «Κώστας Μιγκοτσίδης» (2450 μ.), «Άγιος Αντώνιος» (2.817 μ.), «Χριστάκη» (2550 μέτρα), «Άνω Πηγάδι» (1400 μ.), «Σαλατούρα» (1850 μ.) και «Λιβαδάκι» (2100 μ.).

Μυθολογία:

Οι δώδεκα Θεοί του Ολύμπου είναι οι κύριοι θεοί της Ελληνικής μυθολογίας που κατοικούσαν στην κορυφή του Ολύμπου. Οι Ολύμπιοι θεοί κέρδισαν την εξουσία νικώντας τους Τιτάνες στην Τιτανομαχία. Οι Αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν κάποιο συγκεκριμένο δωδεκάθεο, αλλά υπήρχαν μεγάλοι και μικρότεροι θεοί και άλλοι που λατρεύονταν τοπικά π.χ. ο Δίας, ο Ποσειδώνας και ο Άδης ήταν οι μεγαλύτεροι θεοί, ενώ ο Διόνυσος ήταν μικρότερος θεός.

Το δωδεκάθεο είναι έννοια που σχηματίστηκε από δυτικούς λόγιους τον 16ο-17ο αιώνα και έχει εμφανιστεί με διάφορες συνθέσεις ανάμεσα σε 14 θεούς.

Οι θεότητες που αποτελούν το δωδεκάθεο είναι οι παρακάτω 6 άνδρες και 6 γυναίκες:

1. 1.       Δίας
2. 2.       Ποσειδώνας
3. 3.       Απόλλων
4. 4.       Άρης
5. 5.       Ερμής
6. 6.       Ήφαιστος
7. 7.       Ήρα
8. 8.       Αθηνά
9. 9.       Αφροδίτη
10. 10.   Άρτεμις
11. 11.   Δήμητρα
12. 12.   Εστία 

Ιστορία:

Η ιστορία στάθηκε πολυτάραχη στον Όλυμπο, η ευρύτερη περιοχή του οποίου, πέρα από ιερό προσκύνημα, αποτέλεσε πεδίο μαχών για τον έλεγχο της πρόσβασης από τη Θεσσαλία στη Μακεδονία από τα αρχαία χρόνια. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το βουνό υπήρξε κρησφύγετο και ορμητήριο διασήμων κλεφτών και αρματολών. Στον Όλυμπο ιδρύθηκε το δεύτερο αρματολίκι στην Ελλάδα. Στις αρχές του 20ού αιώνα έως και τα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση, έδρασαν εδώ ληστές -γνωστότερος ο διαβόητος Γιαγκούλας. Κατά την εισβολή των Γερμανών το 1941 ο ελληνικός στρατός μαζί με μονάδες Νεοζηλανδών και Αυστραλών έδωσαν σημαντικές μάχες. Αμέσως μετά φώλιασε εδώ η Εθνική Αντίσταση ενώ λίγο αργότερα στο Λιτόχωρο άναψε η σπίθα που οδήγησε στον εμφύλιο.

Εθνικός Δρυμός:

Ο Εθνικός δρυμός Ολύμπου ιδρύθηκε το 1938 και περιλαμβάνει τις ψηλές κορυφές του βουνού. Η συνολική έκταση του εθνικού δρυμού φθάνει τα 3.933 εκτάρια*. Είναι ένα από τα αξιολογότερα φυσικά μνημεία της Ελλάδας, αφού έχει μεγάλη ποικιλία φυσικών τοπίων με πλούσια χλωρίδα και πανίδα.

*1 εκτάριο=10  στρέμματα

Η σημασία του:

Ο ορεινός αυτός όγκος δεν είναι μόνον κομμάτι της ελληνικής μυθολογίας, καθώς το βουνό ήταν γνωστό ως η μυθική κατοικία των αρχαίων θεών, αλλά και περιβάλλον υψηλής αισθητικής αξίας και ορειβατικού ενδιαφέροντος. Η τοποθεσία του, τον κάνει το ιδεώδες μέρος για περιπάτους ή οργανωμένες ορειβατικές εξορμήσεις.

Τα όρια του Εθνικού Δρυμού:

Ο πυρήνας του Δρυμού καταλαμβάνει έκταση 40.000 στρεμμάτων, προς τη μακεδονική πλευρά του Ολύμπου, με γενικό προσανατολισμό βόρειο-βορειοανατολικό. Η έκταση αυτή αντιστοιχεί περίπου στο 1/5 του ορεινού όγκου. Τα όρια του πυρήνα ορίζονται από τις μεγάλες κορυφές Μύτικας , Στεφάνι ή Θρόνος Διός, Σκολιό, Σκάλα, Προφήτης Ηλίας, Άγιος Αντώνιος, Πάγος και άλλες μικρότερες, που σχηματίζουν πέταλο γύρω από την πυκνοδασωμένη χαράδρα Μαυρόλογγος, το οροπέδιο των Μουσών και την κοιλάδα του ποταμού Ενιπέα.

Χλωρίδα:

Ιδιαίτερη αξία στον Εθνικό Δρυμό Ολύμπου δίνει η σπάνια χλωρίδα του, με τα 23 ενδημικά και πολλά φυτά των Άλπεων ,ή ακόμα και της δυτικής Ασίας, που συναντούνται στις κορυφές. Από τα ενδημικά είδη του δρυμού ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το είδος Jankea helreichii, που αποτελεί λείψανο της παγετωνικής περιόδου. Άλλα είδη που συναντούνται στο δρυμό είναι σπάνια φυτά της Βαλκανικής και σπάνια φυτά των Άλπεων. Οι λιγοστοί θάμνοι με είδη μεσογειακής μακίας, όπως πουρνάρια, κουμαριές, κέδρα και ρούδια, μαζί με συστάδες φυλλοβόλων και κωνοφόρων δέντρων εντοπίζονται σε περιοχές με μικρό σχετικά υψόμετρο. Κοντά σε τρεχούμενα νερά αναπτύσσονται γνωστά παραποτάμια είδη, όπως πλατάνια, ιτιές, σκλήθρα καθώς και πολλά άλλα. Σε λίγο μεγαλύτερο υψόμετρο, σε περιοχές δροσερές, ευδοκιμούν δύο είδη οξιάς ενώ σε περιοχές πιο ξηρές και ηλιόλουστες απαντάται το μαύρο πεύκο. Το άλλο είδος πεύκου του Ολύμπου, το ρόμπολο σχηματίζει μεγάλα δάση που φθάνουν ως τα υπαλπικά λιβάδια. τις υποαλπικές περιοχές, δηλαδή σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο, κυριαρχεί η εντυπωσιακή παρουσία του κόκκινου κρίνου. Απαντώνται επίσης σε τέτοιο υψόμετρο χλοερά λιβάδια, τα λεγόμενα υπαλπικά λιβάδια, στα οποία κυριαρχούν διάφορα είδη ανθέων.

Πανίδα:

Ο Εθνικός Δρυμός Ολύμπου παρουσιάζει πλούσια εντομοπανίδα, σπάνια πουλιά και διάφορα θηλαστικά. Διαφορετικοί μεταξύ τους βιότοποι συνυπάρχουν στο περιβάλλον του δρυμού κι αποτελούν το καταφύγιο για πολλά είδη θηλαστικών, μεταξύ των οποίων μεγάλα και μικρότερα σαρκοφάγα, φυτοφάγα, αρπακτικά πτηνά κ.α. Ο δρυμός έχει καταγράψει 32 είδη θηλαστικών και 108 είδη πτηνών, ενώ δεν είναι λίγα τα είδη που απειλούνται με εξαφάνιση. Ακόμα ο Όλυμπος φημίζεται για τον μεγάλο αριθμό πεταλούδων, αμφιβίων, καθώς και ερπετών.

Η άποψή μου:

Γενικά συμπέρανα πως ο Όλυμπος είναι ένα πολύ ενδιαφέρον βουνό και ένα θαυμάσιο μέρος για να επισκεφτεί κανείς. Θα ήθελα πολύ μια μέρα να μου δοθεί η ευκαιρία να εξερευνήσω αυτό το εκπληκτικό βουνό.

Πηγές:

https://el.wikipedia.org/wiki/Όλυμπος

https://www.mountolympussummits.com/mount-olympus/56/klima.html?category_id=56?article_id=0

https://el.wikipedia.org/wiki