Η Κωνσταντινούπολη, Κωνσταντινούπολις ή απλά Πόλη είναι η μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας, αποτελώντας το οικονομικό, πολιτιστικό και ιστορικό κέντρο της χώρας. Είναι χτισμένη στη θέση της αρχαίας ελληνικής πόλης Βυζάντιο και οι ιστορικές περιοχές της μαζί με σημαντικά μνημεία ανήκουν από το 1985 στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Οι μαθητές και μαθήτριες της Ε΄τάξης συνέλεξαν ενδιαφέρουσες πληροφορίες για ορισμένα από αυτά και μας τα παρουσιάζουν παρακάτω.
Αγιά Σοφία
Ο ναός της Αγίας Σοφίας, που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο, απέναντι από το Μπλε Τζαμί. Ο ναός που βλέπουμε σήμερα είναι ο τρίτος που κτίστηκε στην ίδια θέση: η αρχική Αγία Σοφία, που ιδρύθηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο , καταστράφηκε από πυρκαγιά το 404 μ.Χ. Τα εγκαίνια τελέστηκαν τον Δεκέμβριο του 537 μ.Χ. Ο ναός της Αγίας Σοφίας θεωρείται ένα από τα λαμπρότερα κτίρια της τότε οικουμένης. Η Αγία Σοφία συνδυάζει τον τύπο τη βασιλικής με τρούλο με τον τύπο περικέντρου κτιρίου και η κατασκευή της υπήρξε επαναστατική και καινοτόμα για την εποχή της. Η εκκλησία δε φημίζεται μόνο για την αρχιτεκτονική της, αλλά και για την μυστική ατμόσφαιρα που δημιουργεί το φως μέσα στο ναό, καθώς αντανακλάται στα πολύτιμα υλικά που λάμπουν στο εσωτερικό του.
Αγία Ειρήνη
Η εκκλησία της Αγίας Ειρήνης ήταν χριστιανική εκκλησία στην Κωνσταντινούπολη. Σήμερα το μνημείο είναι γνωστό με το ομώνυμο όνομα ως μουσείο που ανήκει στο παλάτι Τοπ Καπί. Ανάμεσα στις δύο εκκλησίες υπάρχει πλατιά λεωφόρος, στην οποία ο Ιουστινιανός είχε χτίσει τον ξενώνα του Σαμψών, τον οποίο συχνά αναφέρουν τα βυζαντινά χρονικά. Υπήρχαν και άλλες δύο εκκλησίες με το ίδιο όνομα, η μία στην Βόρεια παραλία της πόλης και η άλλη στον Γαλατά.
Γιάννης Ζ. & Άγγελος Δ.
Τα τείχη της Κωνσταντινούπολης
Ως θεοδοσιανά τείχη της Κωνσταντινούπολης, είναι γνωστά τα χερσαία τείχη με τα οποία ο Θεοδόσιος Β΄ τείχισε την πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η κατασκευή τους ξεκίνησε το 408 μ.Χ. υπό την επίβλεψη του έπαρχου των πραιτωρίων της Ανατολής Ανθέμιου, ενώ μετά από έναν σεισμό επισκευάστηκαν και απέκτησαν την τελική τους μορφή το 447 μ.Χ. Η ισχυρή διπλή σειρά τειχών προστάτευσε την πόλη και κατά συνέπεια την Αυτοκρατορία σε πολλές πολιορκίες διαμέσω των αιώνων, οδηγώντας στην προσωνυμία τους ως «θεοφύλακτα».
Γιώργος Κ.
Τα Θεοδοσιανά τείχη της Κωνσταντινούπολης
Τα Θεοδοσιανά τείχη ανταποκρίθηκαν στην τοπογραφική εξέλιξη της πόλης και αναπτύχθηκαν στον ευρύτερο χώρο της θρακικής πεδιάδας από τον Κεράτιο Κόλπο ως την Προποντίδα. Το τείχος του Μ. Κωνσταντίνου κατεδαφίστηκε και τα υλικά χρησιμοποιήθηκαν για το νέο τείχος του Θεοδοσίου, το οποίο είχε τριπλό σύστημα οχύρωσης. Το εσωτερικό τείχος (Μέγα) είχε πλάτος 4 μέτρα και ύψος 11 μέτρα και έφερε κατά διαστήματα ισχυρούς πύργους. Το εσωτερικό τείχος είχε πάχος 2 μέτρα και ύψος 8,50 μέτρα και έφερε επίσης κατά διαστήματα πύργους. Στα τείχη υπήρχαν μικρές και μεγάλες πύλες με τις οποίες επικοινωνούσε η πόλη με τη θρακική πεδιάδα, όπως η χρυσή πύλη, της Σηλυμβρίας, η Κερκόπορτα κ.ά. Τα παραθαλάσσια τείχη συμπλήρωναν την οχύρωση της πόλης.
Θανάσης Δ.
Το σύστημα ύδρευσης της Κωνσταντινούπολης
Παρά την εξαιρετική στρατηγική θέση της ανάμεσα στον Κεράτιο κόλπο και στη θάλασσα του Μαρμαρά, πάνω στο θαλάσσιο δρόμο που συνέδεε τη Μαύρη θάλασσα με τη Μεσόγειο, η πόλη του Βυζαντίου, αυτή η αρχαία ελληνική αποικία, μειονεκτούσε σημαντικά στο θέμα της εξασφάλισης φρέσκου πόσιμου νερού, αλλά και νερού για λουτρά και λόγους αναψυχής. Το οξύ πρόβλημα του ανεφοδιασμού με νερό παρακίνησε το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Αδριανό (117-138) να χτίσει ένα υδραγωγείο. Το σύστημα ύδρευσης της Κωνσταντινούπολης βασιζόταν κατά πάσα πιθανότητα κυρίως στο υδραγωγείο του Αδριανού. Περί τα τέλη του 4ου αιώνα ο αυτοκράτορας Ουάλης (364- 378) επιδιόρθωσε το υδραγωγείο που είχε φτιαχτεί από τον Αδριανό – το τμήμα του που διατηρείται σήμερα μέσα στην πόλη είναι γνωστό ως Υδραγωγείο του Ουάλη.
Ελτόν Τ.
Ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης
Το άθλημα της αρματοδρομίας, εξαιρετικά δημοφιλές στις αρχαίες πόλεις, επιβίωσε στη βυζαντινή Κωνσταντινούπολη. Εκεί ο χώρος διεξαγωγής του ήταν ο Ιππόδρομος. Εξελίχθηκε στο πιο σημαντικό σημείο δημόσιων συγκεντρώσεων της πόλης, αποκτώντας πρόσθετες θεσμικές, πολιτικές και ιστορικές διαστάσεις, ενώ αποτέλεσε σκηνικό πολλών δραματικών επεισοδίων. Ο ιππόδρομος ήταν ένα πελώριο οικοδόμημα μήκους 450 μέτρων και χωρητικότητας 100.000 θεατών. Ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης ήταν χώρος δημόσιας ψυχαγωγίας που προοριζόταν για ιπποδρομίες και αρματοδρομίες, αποκτώντας παράλληλα θεσμικές και πολιτικές διαστάσεις. Ο Ιππόδρομος προηγείται χρονικά της Κωνσταντινούπολης και υπήρξε κληροδότημα του Σεπτίμιου Σεβήρου, πιθανώς σε χρήση ήδη από το 2ο αιώνα. Κατά την αυτοκρατορία του Μεγάλου Κωνσταντίνου επεκτάθηκε και ολοκληρώθηκε το 303 με την προσθήκη της σφενδόνης που αποτελούσε το νοτιοδυτικό ημικυκλικό άκρο του.
Δημήτρης Ξ.
Ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης ήταν χώρος δημόσιας ψυχαγωγίας που προοριζόταν για ιπποδρομίες και αρματοδρομίες. Σήμερα στη θέση του βρίσκεται η πλατεία Σουλτάν Αχμέτ.
Σπυριδούλα Δ.
Στήλη του Κωνσταντίνου Α´
Η Στήλη του Κωνσταντίνου Α’, επίσης γνωστή ως η Κεκαυμένη Στήλη ή η Καμμένη Στήλη, είναι μια Ρωμαϊκή μνημειακή στήλη κατασκευασμένη από πορφυρίτη η οποία ανεγέρθηκε από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α´ το 330 μ.Χ. (με ύψος 50 μέτρων) ως εορταστικό μνημείο της καθιέρωσης της πόλης του Βυζαντίου ως πρωτεύουσας της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Ο Κωνσταντίνος ονόμασε την πόλη Νέα Ρώμη και κατόπιν έγινε γνωστή ως Κωνσταντινούπολη. Η στήλη βρισκόταν στο κέντρο του φόρου του Κωνσταντίνου, με την περιοχή να βρίσκεται ανάμεσα στον Ιππόδρομο και τον μετέπειτα Φόρο του Θεοδοσίου. Στην κορυφή της στήλης που σχημάτιζαν τα τμήματα αυτά, βρισκόταν το άγαλμα του Κωνσταντίνου με τη μορφή του θεού Απόλλωνα. Η σφαίρα που αναφέρεται πως κρατούσε, σύμφωνα με την παράδοση περιείχε ένα κομμάτι από τον Τίμιο Σταυρό της σταύρωσης του Ιησού.
Παύλος Α.
Ιερό Παλάτι
Το Μέγα Παλάτι ή Ιερόν Παλάτιον ήταν εκτενές συγκρότημα ανακτόρων στη Κωνσταντινούπολη που στέγαζε την αυτοκρατορική οικογένεια και τις διοικητικές υπηρεσίες κατά την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Θεμελιώθηκε από τον Κωνσταντίνο το Μεγάλο και αποτέλεσε κέντρο της διοίκησης του κράτους για περισσότερα από 800 χρόνια.
Σπυριδούλα Δ.
Δήμοι
Οι Δήμοι ονομάζονταν αρχικά αθλητικά σωματεία τα οποία αναλάμβαναν την οργάνωση των αγώνων του Ιππόδρομου. Με τον καιρό απέκτησαν σημαντική δύναμη και έπαιζαν πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή του Βυζαντίου. Τα χρώματά τους είναι οι Λευκοί, Πράσινοι, Κόκκινοι, Γαλάζιοι. Οι λευκοί λέγεται ότι πήραν το όνομα τους από το χιόνι το χειμώνα. Οι πράσινοι από τη χλόη της άνοιξης. Οι Κόκκινοι από τη ζέστη του καλοκαιριού και οι Γαλάζιοι το βένετο χρώμα από την καταχνιά του φθινοπώρου.
Γιάννης Κ.
Οι Δήμοι υπήρξαν οργανωμένα ημικρατικά σωματεία λαού που ως βάση τους είχαν τις ομάδες που αγωνίζονταν στον Ιππόδρομο.
Σπυριδούλα Δ.
