Ιανουάριος, ή Γενάρης, ή Καλαντάρης, ή Καλαντάρς (Ποντιακά), είναι ο πρώτος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό Hμερολόγιο. Ο Ιανουάριος πήρε το όνομά του από τον Ιανό, θεό κάθε αρχής στη ρωμαϊκή μυθολογία. Ο Ιανός ήταν θεός δίμορφος, που παριστάνεται πότε με κλειδιά ή με τριακόσιες ψήφους στο δεξί του χέρι και εξήντα πέντε στο αριστερό, όσες οι μέρες του χρόνου.
Ο Ιανουάριος, ωστόσο, δεν ήταν ανέκαθεν ο πρώτος μήνας του έτους για τους Ρωμαίους. Στα πρώτα χρόνια της ιστορίας τους, πρώτος μήνας ήταν ο Μάρτιος. Πρωτοχρονιά ήταν τότε η πρώτη Μαρτίου. Ο Ιανουάριος έγινε πρώτος μήνας αργότερα, όταν ο μυθικός βασιλιάς των Ρωμαίων Νούμας Πομπίλιος οργάνωσε το ημερολόγιο με βάση τον ήλιο.
Στον Ιανουάριο ο λαός μας έχει δώσει διάφορες ονομασίες, όπως: 
Γενάρης, επειδή τότε γεννούν τα γιδοπρόβατα
Μεσοχείμωνας, επειδή είναι ο μεσαίος από τους μήνες του χειμώνα
Γατόμηνας, επειδή στη διάρκειά του ζευγαρώνουν οι γάτες
Μεγάλος μήνας ή Τρανός μήνας ή Μεγαλομηνάς, γιατί είναι ο πρώτος μήνας του έτους είναι ο πρώτος με 31 μέρες
Γελαστός επειδή εμφανίζονται οι αλκυονίδες μέρες
Καλαντάρης ή Κελεντέρης για τα Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς.Κρυαρίτης, γιατί είναι ο πιο «κρυουλιάρης»Γενολοήτης επειδή αυτόν τον μήνα γεννοβολούν τα κοπάδιαΚλαδευτής επειδή «Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μη γυρεύεις»
Μεγάλες Γιορτές του μήνα
- Πρωτοχρονιά και γιορτή του Αγίου Βασιλείου την πρώτη Ιανουαρίου
- Θεοφάνεια στις 6 του μήνα
- Του Αγίου Ιωάννου στις 7 του μήνα
- Του Αγίου Αντωνίου στις 17 του μήνα
- Του Αγίου Ευθυμίου στις 20 του μήνα
- Του Αγίου Αθανασίου στις 18 του μήνα
- Των Τριών Ιεραρχών, του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Ιωάννη του Χρυσοστόμου, (η γιορτή της Παιδείας και των Γραμμάτων) στις 30 του μήνα
Γεωργικές εργασίες του μήνα
- Προετοιμάζουν τα γεωργικά τους εργαλεία, όταν υπάρχουν βροχές ή χιόνια.
- Μεταφέρουν κοπριά στα κτήματα.
- Εκχερσώνουν χωράφια ή διορθώνουν φράχτες.
- Κάνουν αποστραγγιστικά χαντάκια.
- Ανοίγουν λάκκους γύρω από τα δέντρα για να δεχτούν περισσότερη βροχή ή τα ασβεστώνουν.
- Σπέρνουν πρώιμα μπιζέλια, κουκιά, κρομμύδια.
- Φυτεύουν τα φυλλοβόλα δέντρα (κερασιά, βυσσινιά, βερικοκιά, ροδακινιά), αγκινάρες, φράουλες, σπαράγγια.
- Λιπαίνουν τα δέντρα με χωνεμένη κοπριά.
- Κλαδεύουν ελαιόδεντρα.
- Επισκευάζουν και βάφουν τις κυψέλες.
- Αρχίζουν το άρμεγμα των προβάτων.
- Οι γυναίκες ύφαιναν στον αργαλειό κιλίμια και βελέντζες, έπλεκαν και έραβαν.
Παροιμίες για τον Ιανουάριο:
- Χιόνισ’ έβρεξ’ ο Γενάρης, oλ’ οι μύλοι μας θ’ αλέθουν.
- Του Γεναριού το φεγγάρι είναι σαν του Αλωνάρη.
- Ο Γενάρης δε γεννά μήτε αυγά μήτε πουλιά, μόνο κρύο και νερά.
- Του Γενάρη το φεγγάρι την ημέρα σιγοντάρει.
- Οποιος θε να βαμπακώσει, το Γενάρη θε ν’ οργώσει.
- Αρχιμηνιά, καλή χρονιά, με σύγκρυα και παγωνιά.
- Γενάρης χωρίς χιόνι, κακό μαντάτο.
- Τ’ Αλωναριού τα μεσημέρια , και του Γεναριού οι νύχτες.
- Κότα πίτα το Γενάρη, κόκορα τον Αλωνάρη.
- Με τα Φώτα του ο Γενάρης, όλης της χρονιάς μπροστάρης.
- Χιόνι πέφτει το Γενάρη, χαρές θα “ν” τον αλωνάρη.
- Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξύδι.
- Χαρά στα Φώτα τα στεγνά και τη Λαμπρή βρεμένη.
- Γενάρης χωρίς χιόνι, κακό μαντάτο.
[video https://youtu.be/XyHPQa8s4J0]
