Η Βραζιλία (πορτογαλικά: Brasil), ή επισήμως, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Βραζιλίας (República Federativa do Brasil) είναι η μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη χώρα της Λατινικής Αμερικής, στη Νότια Αμερική. Επίσης, είναι η πέμπτη μεγαλύτερη σε έκταση χώρα στον κόσμο και πέμπτη σε πληθυσμό. Καλύπτει μια τεράστια έκταση μεταξύ των Άνδεων και του Ατλαντικού ωκεανού, ενώ συνορεύει με όλες τις χώρες της Νότιας Αμερικής, εκτός από τη Χιλή και τον Ισημερινό. Από νότο προς βορρά, συνορεύει με την Ουρουγουάη, την Αργεντινή, την Παραγουάη, τη Βολιβία, το Περού, την Κολομβία, τη Βενεζουέλα, τη Γουιάνα, το Σουρινάμ και τη Γαλλική Γουιάνα. Η ακτογραμμή της με τον Ατλαντικό ωκεανό έχει μήκος 7.491 χλμ., ενώ ανήκουν σε αυτή νησίδες και νησιωτικά συγκροτήματα, όπως το αρχιπέλαγος Φερνάντο ντε Νορόνια, η Ατόλλη Ρόκας, οι Βράχοι του Αγίου Πέτρου και του Αγίου Παύλου, καθώς και οι νησίδες Τριντάντε και Μαρτίνος Βαζ.
Η Βραζιλία ήταν αποικία της Πορτογαλίας από το 1500 ―όταν ανακαλύφθηκε από τον Πέδρο Άλβαρες Καμπράλ― μέχρι την ανεξαρτησία της το 1822. Κοινοβουλευτική μοναρχία από το 1824 ανακηρύχθηκε σε αβασίλευτη δημοκρατία το 1889. Το ισχύον Σύνταγμα του 1988 ορίζει τη Βραζιλία ως Ομοσπονδιακή Δημοκρατία που στηρίζεται στην ένωση 27 πολιτειών, της ομοσπονδιακής πρωτεύουσας και 5.564 δήμων.
Η Βραζιλία αποτελεί την δέκατη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο σε δυναμικό αγοράς και την ένατη σε αγοραστική δύναμη. Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις έχουν δώσει στη χώρα νέα διεθνή προοπτική.[8] Επίσης, η Βραζιλία είναι μέλος των Ηνωμένων Εθνώνκαι της Ένωσης των Κρατών της Νότιας Αμερικής. Με πολυεθνική, πολυπολιτισμική, κυρίως Καθολική και πορτογαλόφωνη κοινωνία, η Βραζιλία φιλοξενεί τεράστια βιοποικιλότητα και πολυσχιδές φυσικό περιβάλλον, ιδιαίτερα εκτεταμένους φυσικούς πόρους και ένα πλήθος προστατευόμενων οικοσυστημάτων.
Το όνομά της πιθανόν προέρχεται από το ομώνυμο δέντρο στα πορτογαλικά Caesalpinia echinata.[9]
Ο αστεροειδής 293 Βραζιλία (Brasilia), που ανακαλύφθηκε το 1890, πήρε το όνομά του από τη μεγάλη αυτή χώρα.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Η Βραζιλία κατοικούνταν για τουλάχιστον 11.000 έτη από τους ημινομαδικούς ιθαγενείς πληθυσμούς προ των πρώτων Πορτογάλων κατακτητών[12], που μπήκαν στη χώρα με επικεφαλής τον Πέδρο Άλβαρες Καμπράλ στις 22 Απριλίου 1500.[13] Η πηγή εργατικού δυναμικού της αποικίας ήταν αρχικά οι υποδουλωμένοι ινδιάνοι, και μετά το 1550, κυρίως Αφρικανοί δούλοι. Η δουλεία[14] καταργήθηκε οριστικά το 1888, μέσω του «χρυσού νόμου», δημιουργημένου από την πριγκίπισσα Ιζαμπέλ, και η εντατική ευρωπαϊκή μετανάστευση δημιούργησε τη βάση για την εκβιομηχάνιση.
Το 1815 η πορτογαλική αυτή αποικία μετονομάσθηκε σε Βασίλειο και στις 13 Μαΐου του 1822 ο Πέτρος Α΄, τελευταίος γιος του Βασιλιά Ιωάννη Στ΄ της Πορτογαλίας, ανέλαβε Αυτοκράτωρας της Βραζιλίας. Στις 7 Σεπτεμβρίου 1822 ανακήρυξε την ανεξαρτησία της χώρας και ίδρυσε μια «Συνταγματική Αυτοκρατορία κληρονομικής ισχύος» (κοινοβουλευτική μοναρχία). Το 1831 παραιτήθηκε και, εννέα χρόνια αργότερα, ο 14χρονος γιος του Πέτρος Β΄ ανέλαβε δεύτερος Αυτοκράτορας της Βραζιλίας. Η μοναρχία καταργήθηκε οριστικά το 1889.
Η βραζιλιάνικη δημοκρατία αντικαταστάθηκε με δικτατορίες τρεις φορές – το 1930-1934 και το 1937-1945 υπό τον Ζετούλιο Βάργκας, και το 1964-1985 υπό εναλλασσόμενη στρατιωτική ηγεσία.
Μνημείο πεσόντων στο Σάο Πάολο, της Συνταγματικής Επανάστασης του 1932 (Revolução Constitucionalista de 1932)
Κατά το διάστημα της πρώτης δικτακτορίας, το 1932, 9 Ιουλίου, ξεκίνησε ο Βραζιλιάνικος εμφύλιος πόλεμος. Η Πολιτεία του Αγίου Παύλου (Σάο Πάολο) με σύμμαχο τη πολιτεία του Μάτο Γκρόσο (Mato Grosso), εναντιώθηκε στη δικτατορία του Ζετούλιο Βάργκας, και ξεκίνησαν τη λεγόμενη Συνταγματική Επανάσταση του 1932 (Revolução Constitucionalista de 1932). Ο πόλεμος διήρκησε τρεις μήνες και οι επαναστατημένες πολιτείες έχασαν από τις εθνικές στρατιωτικές δυνάμεις υπό την ηγεσία του Ζετούλιο Βάργκας, ο οποίος μετά το πέρας του πολέμου, αναγκάστηκε να προκηρύξει εκλογές, τις οποίες και κέρδισε, 3 Μαΐου του 1933.
Από το 1985, η Βραζιλία έχει δημοκρατικό πολίτευμα, ούσα προεδρική δημοκρατία στο πρότυπο των ΗΠΑ. Αυτό επιβεβαιώθηκε σε δημοψήφισμα του 1993, στο οποίο οι ψηφοφόροι κλήθηκαν να επιλέξουν μεταξύ ενός προεδρικού ή κοινοβουλευτικού συστήματος και μεταξύ αβασίλευτης και βασιλευομένης δημοκρατίας.
Προαποικιακή περίοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιθαγενείς κάτοικοι της Βραζιλίας σε πίνακα του ζωγράφου Ζαν Μπατίστ Ντεμπρέ
Η πλειοψηφία των αυτοχθόνων κατοίκων του σημερινού κράτους της Βραζιλίας θεωρούνται απόγονοι του πρώτοι κύματος μετανάστευσης από τη Βόρεια Ασία, και συγκεκριμένα τη Σιβηρία, οι οποίοι διέσχισαν τον Βερίγγειο πορθμό προς τα τέλη της τελευταίας εποχής των παγετώνων γύρω στο 9000 π.Χ. Η περιοχή της σύγχρονης Βραζιλίας γύρω στο 1500 μ.Χ. είχε πληθυσμό περίπου 3 εκατομμύρια ιθαγενείς (2000 φυλές και εθνότητες).
Μια γλωσσολογική έρευνα κατέγραψε 188 τοπικές γλώσσες σε χρήση με περίπου 155.000 χρήστες, ενώ το 2007, έρευνα του Εθνικού Ιδρύματος Ινδιάνων ανέφερε 67 διαφορετικές φυλές που ζούσαν χωρίς επαφή με τον πολιτισμό. Το 2005 η αντίστοιχη καταγραφή έδωσε 40 μόλις φυλές. Σε αυτό το πλαίσιο, η Βραζιλία είναι η μεγαλύτερη χώρα, παγκοσμίως, με πρωτόγονους κατοίκους, ακόμα περισσότερους και από το νησί της Νέας Γουινέας.
Όταν οι πρώτοι Πορτογάλοι εξερευνητές έφτασαν στις ακτές το 1500, οι ιθαγενείς ήταν οργανωμένοι κυρίως σε ημινομαδικές φυλές, με το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού να ζει κοντά στην ακτή και κατά μήκος των μεγαλύτερων ποταμών. Σε αντίθεση με τον Χριστόφορο Κολόμβο, ο οποίος πίστευε ότι είχε φτάσει στην Ινδία, ο Πορτογάλος εξερευνητής Βάσκο ντα Γκάμα είχε ήδη προσεγγίσει την Ινδία με τον περίπλου της Αφρικής δύο χρόνια πριν ο Πέδρο Άλβαρες Καμπράλ φτάσει στη Βραζιλία. Ωστόσο η λέξη Ινδιάνοι (Ίντιος) χαρακτήριζε ήδη τους κατοίκους του Νέου Κόσμου και χρησιμοποιείται ακόμα στα Πορτογαλικά, σε αντιδιαστολή με τους κατοίκους της Ινδίας που αποκαλούνται Ινδοί (Ιντιάνος). Οι Ευρωπαίοι χαρακτήρισαν αρχικά τους ιθαγενείς ως ειρηνικούς άγριους και ο εκφυλισμός τους ξεκίνησε άμεσα. Οι φυλετικές διαμάχες και ο κανιβαλισμός έπεισαν τους Πορτογάλους ότι έπρεπε να εκπολιτίσουν του αυτόχθονες.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
Η Βραζιλία καταλαμβάνει μια τεράστια έκταση στην ανατολική ακτή και στην ενδοχώρα της Νότιας Αμερικής, συνορεύοντας με όλες τις χώρες της ηπείρου, εκτός από τη Χιλή και τον Ισημερινό: Νοτίως με την Ουρουγουάη, νοτιοδυτικά με την Αργεντινή και την Παραγουάη, δυτικά με το Περού και τη Βολιβία, βορειοδυτικά με την Κολομβία, και βορείως με τη Βενεζουέλα, το Σουρινάμ, τη Γουιάνα και τη Γαλλική Γουιάνα. Το μέγεθος, η μορφολογία, το κλίμα και οι φυσικοί πόροι κάνουν τη Βραζιλία γεωγραφικά πολυδιάστατη. Είναι η πέμπτη χώρα σε έκταση παγκοσμίως, μετά τη Ρωσία, τον Καναδά, την Κίνα και τις ΗΠΑ, και η τρίτη στην Αμερική, με συνολική έκταση 8.510.820,623 τετρ.χλμ..[2]
Το υψηλότερο βουνό της Βραζιλίας είναι το Πίκου ντα Νεμπλίνα με υψόμετρο 2.995 μέτρα.
