Αίγυπτος

Η Αίγυπτος, επίσημα γνωστή ως Αραβική Δημοκρατία της Αιγύπτου (Αραβικά: جمهورية مصر العربية, Γκουμχουρίγια Μισρ ελ-Αραμπίϊα, όπου مصر, Μισρ, σημαίνει Αίγυπτος, Κοπτικά: Ϯⲙⲉⲑⲙⲏϣ ⲛ̀Ⲭⲏⲙⲓ ⲛ̀Ⲁⲣⲁⲃⲟⲥ, όπου Ⲭⲏⲙⲓ σημαίνει «Αίγυπτος») είναι κράτος που βρίσκεται στη βορειοανατολική Αφρική και εν μέρει στη χερσόνησο του Σινά, η οποία αποτελεί ισθμό προς τη νοτιοδυτική Ασία, κάνοντάς την έτσι διηπειρωτική χώρα και θεωρείται μια μεγάλη δύναμη στη Βόρεια Αφρική, τη Μεσόγειο Θάλασσα στον Ισλαμικό κόσμο και την Ερυθρά Θάλασσα. Καλύπτει μια έκταση 1.001.450 τ.χλμ.. Η Αίγυπτος από τα βορειοανατολικά συνορεύει με τη Λωρίδα της Γάζας και το Ισραήλ, δυτικά με τη Λιβύη και νότια με το Σουδάν. Βρέχεται βόρεια από τη Μεσόγειο και ανατολικά από την Ερυθρά Θάλασσα.

H Αίγυπτος είναι μια από τις πιο πολυπληθείς χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Η μεγάλη πλειονότητα των 99.848.720 κατοίκων της^[1] ζει κοντά στις όχθες του ζωοδότη ποταμού Νείλου, μια έκταση περίπου 40.000 τ.χλμ., που είναι η μόνη αρδεύσιμη και εύφορη γη της χώρας. Μεγάλες περιοχές της ερήμου Σαχάρας είναι αραιοκατοικημένες. Πάνω από το μισό του πληθυσμού της ζει στις αστικές περιοχές και η μεγάλη πλειονότητα του αστικού πληθυσμού ζει στις πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις, Κάιρο(πρωτεύουσα), Αλεξάνδρεια και άλλες μεγάλες πόλεις κατά μήκος του Νείλου.

Η χώρα είναι διάσημη για τον αρχαίο πολιτισμό της και μερικών από τα πιο διάσημα μνημεία, που περιλαμβάνουν την Γκίζα και το σύμπλεγμα των πυραμίδων, καθώς και τη Μεγάλη Σφίγγα. Η νότια πόλη του Λούξορ περιλαμβάνει πολλά αρχαία τεχνουργήματα, όπως τον Ναό του Καρνάκ και την Κοιλάδα των Βασιλέων. Η Αίγυπτος θεωρείται ως ένα σημαντικό πολιτικά και πολιτιστικά έθνος της Μέσης Ανατολής.

Κατέχει, ακόμη, μια από τις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες στη Μέση Ανατολή, με τομείς όπως ο τουρισμός, η γεωργία, η βιομηχανία και οι υπηρεσίες, που μοιράζονται σχεδόν ίσα μερίδια του ΑΕΠ της χώρας. Συνολικά, η Αιγυπτιακή Οικονομία είναι ταχέως αναπτυσσόμενη, εν μέρει χάριν της νομοθεσίας της, που στοχεύει στην προσέλκυση επενδύσεων, σε συνδυασμό με την εσωτερική και πολιτική σταθερότητα και την εμπορική φιλελευθεροποίηση.

ΙΣΤΟΡΙΑ

χώρα που είναι γνωστή ως Αίγυπτος έχει μια μακριά και πολύπλοκη, πληθυσμιακή ιστορία. Αυτό συνέβη εν μέρει λόγω της γεωγραφικής της χωροθέτησης στα σταυροδρόμια πολλών κύριων πολιτιστικών περιοχών: της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, της Σαχάρας και της Ανατολικής Αφρικής. Επιπρόσθετα η Αίγυπτος δέχθηκε πολλές μαζικές εισβολές κατά τη διάρκεια της μακράς της ιστορίας, περιλαμβάνοντας τους Χαναανίτες, τους Λίβυους, τους Νούβιους, τους Ασσύριους, τους Κουσίτες, τους Πέρσες, τους Έλληνες^[10], τους Ρωμαίους, τους Άραβες, τους Οθωμανούς, τους Γάλλους και τους Βρετανούς. Οι πολλές κατακτήσεις μέσα στο χρόνο κάνουν ερευνητική τη σχέση μεταξύ σύγχρονων και αρχαίων Αιγυπτίων.

Το περιβάλλον έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ιστορία της Αιγύπτου. Όταν η ανομβρία ανάγκασε τους πρώτους νομάδες κατοίκους να μεταναστεύσουν προς την κοιλάδα του Νείλου, η εύφορη πεδιάδα γέννησε ένα λαό ο οποίος έδωσε κάποια από τα σημαντικότερα επιτεύγματα στην ιστορία του ανθρώπου και δημιούργησε έναν πολιτισμό που θα παρέμενε σχεδόν αναλλοίωτος επί 3000 χρόνια.

Μολονότι ως αρχή της αιγυπτιακής ιστορίας θεωρείται το 3100 π.Χ., ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας εντοπίζονται κατά την προδυναστική περίοδο, χιλιάδες χρόνια πριν από αυτή την ημερομηνία. Η Σαχάρα ήταν κάποτε μία καταπράσινη, εύφορη σαβάνα, οι νομάδες κάτοικοι της οποίας κυνηγούσαν ζώα και τα σχεδίαζαν στους βράχους (πετρογλυφικά). Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ότι οι βοσκοί της Νάμπτα Πλάγια στη Δυτική Έρημο κατασκεύαζαν πέτρινα κυκλικά ημερολόγια ήδη από το 8000 π.Χ.

Ο τρόπος ζωής αυτών των λαών παρέμεινε ο ίδιος επί 4000 χρόνια, όμως καθώς το κλίμα γινόταν όλο και ξηρότερο εγκατέλειψαν την έρημο (ντεσρέτ ή κόκκινη γη) για τις όχθες του Νείλου, όπου οι ετήσιες πλημμύρες έκαναν γόνιμο το έδαφος (κεμέτ ή μαύρη γη)^[11]. Οι ανασκαφές στους οικισμούς τους αποκάλυψαν έναν εκλεπτυσμένο πολιτισμό, με σπίτια και εργαστήρια από πλίνθους και πρωτόγονους ναούς.

Η ανάγκη οργάνωσης των οικισμών αυτών οδήγησε στην επινόηση του πρώτου «αλφαβήτου» στον κόσμου, των ιερογλυφικών. Ανασκαφές στην Άβυδο έδειξαν ότι η γραφή αυτή χρησιμοποιείτο από το 3250 π.Χ., αρκετούς αιώνες πριν από τα πρώτα γραπτά κείμενα της Μεσοποταμίας. Με την επέκτασή τους, οι κοινότητες αναπόφευκτα ήρθαν σε σύγκρουση. Η χώρα διαιρέθηκε σε δύο αντίπαλα βασίλεια, του βορρά (Κάτω Αίγυπτος) και του νότου (Άνω Αίγυπτος). Γύρω στο 3100 π.Χ. ενώθηκαν για πρώτη φορά, σχηματίζοντας ενιαίο κράτος. Το γεγονός αυτό μνημονεύεται στον τελετουργικό χρωματοτρίπτη του βασιλιά Μήνη (γνωστός και ως Ναρμέρ) που βρέθηκε στην Ιεράκων πόλη. Πρόκειται ίσως για το σημαντικότερο ιστορικό μνημείο ολόκληρης της αιγυπτιακής ιστορίας, αφού καταγράφει τη δημιουργία του πρώτου έθνους-κράτους. Η στάση του, καθώς είναι έτοιμος να συντρίψει το κρανίο του νικημένου εχθρού του, καθιερώθηκε ως ο τρόπος απεικόνισης των Αιγύπτιων βασιλιάδων για τα επόμενα 3000 χρόνια. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του πολιτισμού της αρχαίας Αιγύπτου και η πραγματική απαρχή της αιγυπτιακής ιστορίας και του αιγυπτιακού πολιτισμού συμπίπτει με την αρχή αυτής της περιόδου.

Η οριοθέτηση των Ανατολικών συνόρων είναι συνδεδεμένη με τη δημιουργία στην Παλαιστίνη, μετά τον Β” Παγκόσμιο πόλεμο, του κράτους του Ισραήλ. Με τις συμφωνίες ανακωχής του 1949, η Αίγυπτος καθόριζε τη διοίκησή της στο τμήμα της Παλαιστίνης (βρετανική εντολή) που λεγόταν Λωρίδα της Γάζας, η οποία είχε παραχωρηθεί στο αραβο-παλαιστινιακό κράτος από το σχέδιο διαμελισμού του ΟΗΕ το 1947, το οποίο δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Τις λωρίδες της Γάζας και του Σινά κατέλαβαν όμως οι δυνάμεις του Ισραήλ στη διάρκεια της αραβοϊσραηλινής σύρραξης του 1967.

Από τον Μάιο μέχρι το τέλος Οκτωβρίου του 1969, σχεδόν επί καθημερινής βάσεως αιγυπτιακές μονάδες συγκρούονταν με ισραηλινές δυνάμεις κατά μήκος της διώρυγας του Σουέζ. Η σημαντικότερη από τις αιγυπτοϊσραηλινές συγκρούσεις σημειώθηκε στις 20 Ιουλίου. Η επίθεση άρχισε τα χαράματα με την κατάληψη από τους Ισραηλινούς, ύστερα από σκληρή μάχη σώμα με σώμα, αιγυπτιακού φρουρίου ενώ διεξαγόταν σφοδρή μονομαχία πυροβολικού και στον ουρανό πάνω από το Σουέζ συγκρούονταν δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη αμφοτέρων των πλευρών. Ο τελικός απολογισμός της σύγκρουσης είναι ζήτημα υποκειμενικό, καθώς κάθε πλευρά έδωσε στη δημοσιότητα τα δικά της στοιχεία για νεκρούς, τραυματίες και καταρρίψεις^[12].

Το 1973, οι Αιγύπτιοι προσπάθησαν να επανακτήσουν τη χερσόνησο του Σινά, αλλά απέτυχαν. Ακολούθησαν διαπραγματεύσεις με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ που κατέληξαν (ύστερα από ενδιάμεσες συμφωνίες) στη συμφωνία του Καμπ Ντέιβιντ (1979) και στην οριστική αποχώρηση του Ισραήλ από τις περιοχές που κατείχε από το 1967 έως το 1982. Το 2001-2 η ένταση αναζωπυρώθηκε και οι Ισραηλινοί αναπτύχθηκαν στρατιωτικά σε όλα τα κατεχόμενα εδάφη.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Η χώρα βρίσκεται κυρίως μεταξύ του γεωγραφικού πλάτους του 22ου και 32ου παράλληλου, και του γεωγραφικού μήκους του 25ου και 35ου αντίστοιχα. Έχει έκταση 1.001.450 τετραγωνικά χιλιόμετρα,^[38] και αποτελεί την 30η μεγαλύτερη σε έκταση χώρα διεθνώς. Λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και ξηρασίας το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού κατοικεί κοντά στις όχθες των ποταμών και της θάλασσας, με συνέπεια το 99% του πληθυσμού να διαμένει στο 5.5% της συνολικής έκτασης.^[39]

Στα δυτικά της χώρας βρίσκεται η Λιβύη, στα νότια το Σουδάν, και στα ανατολικά μετά τη χερσόνησο του Σινά βρίσκεται η Λωρίδα της Γάζας και το Ισραήλ. Η γεωστρατηγική της θέση είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς εκτός από το ότι εκτείνεται στις ηπείρους της Αφρικής και Ασίας, στην επικράτεια της βρίσκεται η διώρυγα του Σουέζ η οποία συνδέει τη Μεσόγειο Θάλασσα με τον Ινδικό ωκεανό μέσω της Ερυθράς Θάλασσας.

Με εξαίρεση τις παράκτιες περιοχές και αυτές γύρω από τον ποταμό Νείλο, το μεγαλύτερο ποσοστό της Αιγύπτου αποτελείται από έρημο -τμήματα της Λιβυκής ερήμου και της Σαχάρας- και σποραδικές οάσεις σε αυτή με γνωστότερη αυτή της όασης Σίβα στα κεντροδυτικά της χώρας. Οι άνεμοι της ερήμου οδηγούν στη δημιουργία αμμολόφων οι οποίοι μπορούν να φτάσουν έως και τα 30 μέτρα σε ύψος.

Οι μεγαλύτερες πόλεις είναι αυτές της Αλεξάνδρειας, Ασσουάν, Ασιούτ, και το Κάιρο το οποίο είναι και η πρωτεύουσα της χώρας.