Νέο Έγγραφο του Microsoft Word (2)Ατομική Ευθύνη – Συλλογική Ανευθυνότητα
Ν” αγαπάς την ευθύνη
να λες εγώ, εγώ μονάχος μου
θα σώσω τον κόσμο.
Αν χαθεί, εγώ θα φταίω.
Ο μεγάλος Έλληνας συγγραφέας περιγράφει το πόσο σημαντική είναι η κατανόηση της «ατομικής μας ευθύνης» στο πλαίσιο μιας οργανωμένης κοινωνίας. Προσεγγίζοντας τα λόγια του Καζαντζάκη, η Ειδικός ψυχικής υγείας Αγγελική Μπολουδάκη επισημαίνει: «Καθένας μας έχει ατομική ευθύνη. Να ενδιαφερθούμε για τον εαυτό μας, για τον συνάνθρωπό μας, για τον τόπο μας και γιατί όχι και για τον υπόλοιπο κόσμο. Νιώθουμε ελεύθεροι όταν είμαστε υπεύθυνοι. Υπεύθυνοι να φερθούμε με σεβασμό στον εαυτό μας και στους άλλους. Υπεύθυνοι να φερθούμε με ωριμότητα και σύνεση».
Σημαντικό λοιπόν είναι να κατανοήσουμε τη δική μας συμπεριφορά για να γίνει καλύτερο το κοινωνικό σύνολο και παράλληλα ως πολίτες μιας οργανωμένης κοινωνίας να ακολουθούμε τους κανόνες της. Η αξιακή αναβάθμιση της κοινωνίας και ο ποιοτικό της μετασχηματισμός, ξεκινά με την αυτοκριτική μας. Όπως άλλωστε είχε πει και ο Γερμανός φιλόσοφος Νίτσε «Ελευθερία είναι η θέληση να είναι κανείς υπεύθυνος απέναντι στον εαυτό του».
Η ατομική μας ευθύνη δεν απορρέει μόνο από τον νομικό πολιτισμό του συμβατικού καθωσπρεπισμού και της θεσμοθετημένης επισημότητας, αλλά κυρίως είναι αυτή που αναβλύζει από τον πηγαίο και άδολο αυθορμητισμό μας, από τον πολιτισμό των εξευγενισμένων ηθών της τρέχουσας καθημερινότητας. Δεν είναι η συμμόρφωση στο γράμμα του νόμου, στον φόβο του αστυνόμου, η υποταγή στην πρακτική ανάγκη, αλλά η συμπόρευση με το πνεύμα αυτού του νόμου και η ανυπόκριτη υπακοή στην κοινωνική του στοχοθεσία και στην ηθική του αναγκαιότητα.
Για παράδειγμα στον τομέα του περιβάλλοντος και της περιβαλλοντικής συνείδησης πως ενεργούμε στην καθημερινότητα μας και κατά πόσο ακολουθούμε τους θεσμοθετημένους κανόνες;.
- Ανακυκλώνουμε καθημερινά ορθά τα απορρίμματα στο σπίτι μας;
- Ελαχιστοποιούμε τις μετακινήσεις μας με το αυτοκίνητο κάνοντας χρήση μέσων ηλεκτροκίνησης (ποδήλατο- πατίνια);
Μήπως τελικά είμαστε ευαίσθητοι σε θεωρητικό επίπεδο και όχι στο πρακτικό;
Ο Φιλόλογος – Δοκιμιογράφος ,Καθηγητής των Σχολών της ΕΛ.ΑΣ Γιώργος Ροζόκος επισημαίνει: «Η ατομική μας ευθύνη εδράζεται κυρίως στον άγραφο, ηθικό νόμο και απορρέει από την αυτόβουλη προαίρεσή μας, τον αυτοπροσδιορισμό και τον αυταναγκασμό μας, οι προτροπές γι” αυτήν, ακόμη κι αν προέρχονται από τα επισημότερα χείλη, δεν θα έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η αποτελεσματικότητα των προτροπών είναι συνάρτηση της παιδευτικής στάθμης των αποδεκτών. Η πρακτική εφαρμογή των υποδείξεων αυτών και η επιτακτική τους σκοπιμότητα εξαρτάται πρωτίστως από τη συνειδητοποιημένη ηθική τους αναγκαιότητα».
Και πραγματικά ποιος αλήθεια μπορεί να δει εάν στο σπίτι μας κάνουμε σωστά την ανακύκλωση ή χρησιμοποιούμε το αυτοκίνητο μας ακόμα και για μια διαδρομή των 500μ. Κανείς. Οπότε άνετα μπορούμε να στηλιτεύουμε το κακό κράτος και την αδιάφορη πολιτεία. Πόσα άτομα ακόμα από την κοινωνία μας συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο; Το άθροισμα των επιμέρους ατομικών ευθυνών της δική μου, της δικής σας, όλων μας μπορεί να οδηγήσει στη συλλογική ανευθυνότητα.
Γιατί εμείς δίνουμε συγχωροχάρτι στον εαυτό μας που πετάμε στα σκουπίδια το χαρτί, το γυαλί και το αλουμίνιο, στον γείτονα μας που επιβαρύνει τους χώρους ταφής απορριμμάτων με ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές οι οποίες πρέπει να ανακυκλώνονται και μαζί με άλλους πολίτες αδιαφορούμε για τα υπολείμματα τροφίμων ή τα απόβλητα κήπων και καλλιεργειών που θα μπορούσαν μέσω της κομποστοποίησης να γίνουν λίπασμα.
Ο Αισχύλος (525 –456 π.Χ.) όταν πέθανε ζήτησε να γραφτεί στον τάφο του το εξής: «Τον γιο του Ευφορίωνα τον Αθηναίο Αισχύλο κρύβει νεκρόν το μνήμα αυτό της Γέλας με τα στάρια. Την άξια νιότη του θα ειπεί του Μαραθώνα το άλσος κι ο Μήδος ο ακούρευτος όπου καλά την ξέρει».
Το επίγραμμα απηχεί μια στάση ζωής που θέλει το άτομο να υποτάσσεται στο κοινό καλό και σε όλη του τη ζωή να τηρεί μια στάση ατομικής και κοινωνικής υπευθυνότητας.
Όταν τελικά καταφέρουμε να αναπτύξουμε την συλλογική συνείδηση στην κοινωνία μας τότε θα μπορέσουμε να μιλήσουμε για συλλογική ευθύνη και όχι για συλλογική ανευθυνότητα.
