Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (αγγλικά: United States of America) αποκαλούμενες επίσης Ηνωμένες Πολιτείες, ΗΠΑ ή Αμερική, είναι η τρίτη μεγαλύτερη σε έκταση χώρα της γης. Είναι ομοσπονδιακή συνταγματική δημοκρατία που περιλαμβάνει πενήντα πολιτείες και μια ομοσπονδιακή περιφέρεια. Η χώρα βρίσκεται ως επί το πλείστον στην κεντρική Βόρεια Αμερική, όπου οι σαράντα οκτώ συνεχόμενες πολιτείες και η Ουάσινγκτον Π.Κ., η περιφέρεια της πρωτεύουσας, βρίσκονται μεταξύ του Ειρηνικού και του Ατλαντικού ωκεανού, που συνορεύουν με τον Καναδά στα βόρεια και το Μεξικό στα νότια. Η πολιτεία της Αλάσκας βρίσκεται στο βορειοδυτικά της ηπείρου, με τον Καναδά στα ανατολικά και την Ρωσία στα δυτικά κατά πλάτος του Βερίγγειου Πορθμού. Η πολιτεία της Χαβάης είναι αρχιπέλαγος στον μέσο Ειρηνικό. Η χώρα επίσης κατέχει αρκετά εδάφη στον Ειρηνικό και την Καραϊβική.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Οι ιθαγενείς της Αμερικής κατάγονταν από προγόνους (Πρωτο-Ινδιάνους) που μετανάστευσαν από την Ασία και κατοικούν στις σημερινές (ηπειρωτικές) Ηνωμένες Πολιτείες για πολλές χιλιάδες έτη. Αυτός ο ιθαγενής Αμερικανός πληθυσμός μειώθηκε δραματικά από τις ασθένειες και τους εναντίον τους πολέμους μετά την ευρωπαϊκή αποικιοποίηση της Αμερικής. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ιδρύθηκαν από τις δεκατρείς Βρετανικές αποικίες οι οποίες βρίσκονταν κατά μήκος της ακτής του Ατλαντικού. Στις 4 Ιουλίου 1776, εξέδωσαν τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, η οποία διακήρυξε το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και την εγκαθίδρυση μιας συνεργατικής ένωσης. Οι εξεγερμένες πολιτείες νίκησαν τη Βρετανική Αυτοκρατορία στην Αμερικανική Επανάσταση, τον πρώτο επιτυχή αποικιακό πόλεμο ανεξαρτησίας.[8] Το ισχύον Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών υιοθετήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 1787· η επικύρωσή του το επόμενο έτος έκανε τις πολιτείες μέρος μιας ενιαίας δημοκρατίας με ισχυρή κεντρική κυβέρνηση. Η Χάρτα των Δικαιωμάτων των ΗΠΑ περιλαμβάνει δέκα συνταγματικές τροποποιήσεις που εγγυώνται πολλά θεμελιώδη πολιτικά δικαιώματα και ελευθερίες και υιοθετήθηκε το 1791. Κατά τον 19ο αιώνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες εκτόπισαν ιθαγενείς φυλές, απέκτησαν το έδαφος της Λουιζιάνας από τη Γαλλία, τη Φλόριντα από την Ισπανία, μέρος της Χώρας του Όρεγκον από το Ηνωμένο Βασίλειο, μέρος της χώρας του Μεξικό, και την Αλάσκα από τη Ρωσία, και προσάρτησαν τη Δημοκρατία του Τέξας και τη Δημοκρατία της Χαβάης. Οι διαμάχες μεταξύ του αγροτικού Νότου και του βιομηχανικού Βορρά για την επέκταση του θεσμού της δουλείας και τα δικαιώματα των πολιτειών προκάλεσαν τον Εμφύλιο Πόλεμο της δεκαετίας του 1860. Η νίκη του Βορρά απέτρεψε μια μόνιμη διαίρεση της χώρας και οδήγησε στο τέλος της νόμιμης δουλείας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κατά τη δεκαετία του 1870, η εθνική τους οικονομία ήταν η μεγαλύτερη του κόσμου.[9] Ο Ισπανοαμερικανικός Πόλεμος και ο Α” Παγκόσμιος Πόλεμος επιβεβαίωσαν τη θέση της χώρας ως στρατιωτικής δύναμης. Αναδύθηκε από τον Β” Παγκόσμιο Πόλεμο ως η πρώτη χώρα με πυρηνικά όπλα και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας Ηνωμένων Εθνών. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης άφησαν τις Ηνωμένες Πολιτείες για ένα διάστημα ως τη μόνη υπερδύναμη. Αυτό άλλαξε μόνο όταν η Ρωσία μπόρεσε να ανακάμψει στρατιωτικά και οικονομικά και να αναδειχθεί έτσι εκ νέου σε υπερδύναμη ενώ και η Κίνα μπόρεσε στις αρχές του 21ου αιώνα να αναδειχτεί σε σημαντική παγκόσμια δύναμη. Στις ΗΠΑ αναλογεί το 41% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών,[10] και είναι μια ηγετική οικονομική, πολιτική, και πολιτισμική δύναμη στον κόσμο.[11]
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
Η έκταση ξηράς των ηπειρωτικών Ηνωμένων Πολιτειών είναι περίπου 7.700.000 τ.χλμ. Η Αλάσκα, που διαχωρίζεται από τις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες με τον Καναδά, είναι η μεγαλύτερη σε έκταση πολιτεία με 1.718.000 τ.χλμ. Η Χαβάη, που καταλαμβάνει ένα αρχιπέλαγος στον κεντρικό Ειρηνικό, νοτιοδυτικά της Βόρειας Αμερικής, με έκταση 28.311 τ.χλμ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η τρίτη ή τέταρτη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο σε συνολική έκταση (ξηρά και νερό), κατατασσόμενη πίσω από τη Ρωσία και τον Καναδά και ελάχιστα πάνω από την Κίνα. Η κατάταξη διαφέρει και εξαρτάται από το πώς αμφισβητούμενα από την Κίνα και την Ινδία εδάφη προσμετρώνται και πώς το συνολικό μέγεθος των Ηνωμένων Πολιτειών μετράται: οι υπολογισμοί κυμαίνονται από 9.522.055 τ.χλμ.[14] έως 9.629.091 τ.χλμ.[15] και 9.826.676 τ.χλμ.[16] Χωρίς τη νησιωτική περιοχή (μόνο η ηπειρωτική), οι ΗΠΑ έρχονται τρίτες, μετά την Κίνα και τη Ρωσία και λίγο πιο πάνω από τον Καναδά.[17] Δορυφορική εικόνα που δείχνει την τοπογραφία των ηπειρωτικών Ηνωμένων Πολιτειών. Η παράλια πεδιάδα της ακτής του Ατλαντικού ακολουθείται στο εσωτερικό από φυλλοβόλα δάση και τους κυλιόμενους λόφους του Πιεντμόντ. Τα Αππαλάχια Όρη διαιρούν την ανατολική ακτή από τις Μεγάλες Λίμνες και τους λειμώνες των Μεσοδυτικών Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Ποταμός Μισσισσιππής–Μιζούρι, το τέταρτο μεγαλύτερο ποτάμιο σύστημα του κόσμου, ρέει κυρίως βόρεια–νότια μέσα από την καρδιά της χώρας. Το επίπεδο, εύφορο λιβάδι των Μεγάλων Πεδιάδων εκτείνεται στα δυτικά, διακοπτόμενο από μια ορεινή περιοχή στα νοτιοανατολικά. Τα Βραχώδη Όρη, στην δυτική άκρη των Μεγάλων Πεδιάδων, εκτείνονται στα νότια κατά πλάτος της χώρας, φθάνοντας σε υψόμετρα πάνω από 4.300 μέτρα στο Κολοράντο. Περαιτέρω δυτικά βρίσκεται η βραχώδης Μεγάλη Λεκάνη και έρημοι όπως η έρημος Μοχάβη. Οι οροσειρές Σιέρρα Νεβάδα και η οροσειρά Κασκέιντ διατρέχουν κοντά στην δυτική ακτή του Ειρηνικού. Με ύψος 6.194 μέτρα, το όρος ΜακΚίνλεϊ της Αλάσκα είναι η υψηλότερη κορυφή στη χώρα και τη Βόρεια Αμερική. Τα ενεργά ηφαίστεια είναι συνήθη κοντά στο Αλεξάνδρου αρχιπέλαγος και τις Αλεούτιες νήσους της Αλάσκα, και η Χαβάη αποτελείται από ηφαιστειογενή νησιά. Το υπερηφαίστειο που βρίσκεται κάτω από το Εθνικό Πάρκο Γιέλοουστοουν στα Βραχώδη Όρη είναι η μεγαλύτερη ηφαιστειακή περιοχή της ηπείρου.[18] Ο φαλακρός αετός, εθνικό πτηνό των Ηνωμένων Πολιτειών από το 1782 Οι Ηνωμένες Πολιτείες, με το μεγάλο μέγεθός τους και την γεωγραφική τους ποικιλία, περιλαμβάνουν τα περισσότερα είδη κλίματος. Στα ανατολικά του 100ου δυτικού μεσημβρινού, το κλίμα αλλάζει από υγρό ηπειρωτικό στα βόρεια σε υγρό υποτροπικό στα νότια. Το νότιο άκρο της Φλόριντα και η Χαβάη έχουν τροπικό κλίμα. Οι Μεγάλες Πεδιάδες δυτικά του 100ού μεσημβρινού είναι ημίξηρες. Πολλά από τα δυτικά βουνά έχουν αλπικό κλίμα. Το κλίμα είναι ξηρό στην Μεγάλη Λεκάνη, ερημικό στα Νοτιοδυτικά, Μεσογειακό στην παράκτια Καλιφόρνια και ωκεάνιο στο παραλιακό Όρεγκον και στην Ουάσινγκτον και τη νότια Αλάσκα. Το μεγαλύτερο μέρος της Αλάσκας είναι υποαρκτικό ή πολικό. Οι ακραίες καιρικές συνθήκες δεν είναι σπάνιες—οι πολιτείες που συνορεύουν με τον Κόλπο του Μεξικού είναι επιρρεπείς σε κυκλώνες, και οι περισσότεροι σίφωνες του κόσμου δημιουργούνται μέσα στη χώρα, κυρίως στην Κοιλάδα των Τυφώνων στα Μεσοδυτικά.[19] Η χλωρίδα και πανίδα των ΗΠΑ θεωρείται υπερποικίλη: περί τα 17.000 είδη ανώτερων φυτών συναντώνται στις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες και την Αλάσκα, και πάνω από 1.800 είδη αγγειόσπερμων βρίσκονται στη Χαβάη, από τα οποία μερικά βρίσκονται στην ηπειρωτική χώρα.[20] Στις Ηνωμένες Πολιτείες ενδημούν περισσότερα από 400 είδη θηλαστικών, 750 πτηνών, και 500 ερπετών και αμφιβίων.[21] Περίπου 91.000 είδη εντόμων έχουν περιγραφεί.[22] Η Πράξη απειλούμενων ειδών, (Endangered Species Act) του 1973 προστατεύει τα απειλούμενα και υπό εξαφάνιση είδη και τα περιβάλλοντα τους, τα οποία παρακολουθούνται από την Υπηρεσία Θαλάσσιας και Άγριας Ζωής Ηνωμένων Πολιτειών, (United States Fish and Wildlife Service). Υπάρχουν πενήντα οκτώ εθνικά πάρκα και εκατοντάδες άλλα πάρκα ομοσπονδιακής διαχείρισης, δάση, και περιοχές άγριας ζωής.[23] Συνολικά, η κυβέρνηση κατέχει 28,8% της χερσαίας έκτασης της χώρας.[24] Το μεγαλύτερο μέρος από αυτήν την έκταση είναι προστατευόμενη περιοχή, αν και μέρος του μισθώνεται για εξόρυξη πετρελαίου και αερίου, εξαγωγή ορυκτών, υλοτομία, ή στέγαση βοοειδών· το 2,4% χρησιμοποιείται για στρατιωτικούς σκοπούς.[24]
