Έχεις αναρωτηθεί ποτέ ότι διάφορα αντικείμενα και συσκευές που είναι απαραίτητα στην καθημερινότητά μας και διευκολύνουν τη ζωή μας κρύβουν πίσω τους μία μεγάλη ιστορία; Έχεις σκεφτεί πώς άραγε προέκυψαν αλλά και πώς εξελίχθηκαν στο πέρασμα του χρόνου; Στον απέραντο κόσμο της επιστήμης και της τεχνολογίας, υπάρχουν αμέτρητες εφευρέσεις που έφεραν επανάσταση στον τρόπο που ζούμε καθώς και στον τρόπο με τον οποίο μετράμε και κατανοούμε τον κόσμο γύρω μας. Ένα από αυτά τα θαύματα είναι και το θερμόμετρο, ένα τόσο μικρό «εργαλείο» που έχει όμως μία μεγάλη και συναρπαστική ιστορία.
Καταρχάς, το θερμόμετρο αποτελεί ένα όργανο που χρησιμοποιούμε για να μετρήσουμε τη θερμοκρασία διαφόρων σωμάτων. Έχει πολλές εφαρμογές σε διάφορους επιστημονικούς κλάδους, όπως στην ιατρική, τη μετεωρολογία και τη βιομηχανία και υπάρχουν διάφοροι τύποι ο καθένας με τα δικά του χαρακτηριστικά και συγκεκριμένες χρήσεις.
Οι πρώτες ενδείξεις χρήσης θερμόμετρου χρονολογούνται στην αρχαία Ελλάδα. Οι αρχαίοι Έλληνες Φίλωνας και Ήρωνας φέρονται να είχαν επινοήσει τα πρώτα θερμόμετρα, τα θερμοσκόπια όπως τα ονόμαζαν, με τα οποία προσδιόριζαν αν μεταβάλλεται ή όχι η θερμοκρασία. Ως νεότεροι εφευρέτες του σύγχρονου θερμόμετρου αναφέρονται πολλοί χωρίς, ωστόσο, να προσδιορίζεται ο πρώτος. Άλλοι το αποδίδουν στον Γαλιλαίο, άλλοι στον Βάκωνα και άλλοι στον Ολλανδό Ντρέμπελ.
Το 1592 ο Ιταλός επιστήμονας Γαλιλαίος Γαλιλέι (Galileo Galilei) δημιούργησε το πρώτο θερμόμετρο, που αποτελούνταν από έναν γυάλινο σωλήνα γεμάτο με αέρα, με μια μικρή σφαίρα στο άκρο, και βασιζόταν στη διαστολή του αέρα. Επειδή, όμως, επηρεαζόταν εύκολα από τις μεταβολές του καιρού, δεν ήταν ακριβές και γρήγορα εγκαταλείφθηκε.
Λίγα χρόνια, αργότερα, το 1640, τη λύση στο πρόβλημα έδωσε ο Δούκας της Τοσκάνης Φερδινάνδος ο Β’, ο οποίος κατασκεύασε ένα κλειστό γυάλινο θερμόμετρο που λειτουργούσε με νερό, αλλά δεν είχε καθορισμένη κλίμακα.
Το 1704, ο Γερμανός επιστήμονας Γκάμπριελ Φαρενάιτ (Gabriel Fahrenheit) επινόησε ένα θερμόμετρο με οινόπνευμα, το οποίο γρήγορα (1714) αντικατέστησε με υδράργυρο, ένα υγρό που διαστέλλεται και συστέλλεται ομοιόμορφα με τις αλλαγές της θερμοκρασίας, φέρνοντας έτσι επανάσταση στη μέτρηση της θερμοκρασίας. Μάλιστα, για να αποκτήσει και πρακτική σημασία η εφεύρεσή του ο Φαρενάιτ εισήγαγε μια κλίμακα θερμοκρασίας (κλίμακα Fahrenheit) με σταθερά σημεία αναφοράς το σημείο πήξης του νερού (32ºF) και το σημείο βρασμού (212ºF) διαιρώντας το διάστημα ανάμεσά τους σε 180 βαθμούς.
Μετά από 28 χρόνια, το 1742, ο Σουηδός αστρονόμος Άντερς Κέλσιος (Anders Celsius) επινόησε μία εκατοντάβαθμη κλίμακα αντιστοιχίζοντας στη θερμοκρασία βρασμού του νερού το 0 (0ºC) και στη θερμοκρασία πήξης του το 100 (100ºC). Στη συνέχεια, χώρισε το διάστημα μεταξύ αυτών των δύο αριθμών σε 100 ίσα μέρη και έτσι δημιουργήθηκε η κλίμακα Κελσίου. Ο Κέλσιος επέμεινε σ΄ αυτήν την κλίμακα μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1744. Έξι χρόνια μετά, ο συνεργάτης του Martin Stromer, αντέστρεψε την κλίμακα και με αυτόν τον τρόπο τη χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα.
Στα τέλη του 19ου αιώνα άρχισαν να κατασκευάζονται θερμόμετρα με ειδικό γυαλί, γιατί το απλό γυαλί καταστρεφόταν από τον υδράργυρο με την πάροδο του χρόνου. Ως τότε, τα θερμόμετρα ήταν μεγάλα και δύσχρηστα, καθώς απαιτούσαν είκοσι λεπτά για τη μέτρηση της θερμοκρασίας του ασθενούς. Ώσπου το 1866 ο Άγγλος γιατρός Σερ Τόμας Άλμπατ (Sir Thomas Allbutt) επινόησε το πρώτο ιατρικό θερμόμετρο μήκους 15εκ. που χρειαζόταν μόνο 5 λεπτά για την καταγραφή της θερμοκρασίας.
Το θερμόμετρο υδραργύρου έγινε το πρότυπο για τη μέτρηση της θερμοκρασίας για πολλά χρόνια. Αν και πρόκειται για ένα πολύ ακριβές θερμόμετρο, τον 20ο αιώνα ανακαλύφθηκε ότι ο υδράργυρος είναι ένα τοξικό μέταλλο ιδιαίτερα επικίνδυνο για την υγεία του ανθρώπου και η χρήση του άρχισε να περιορίζεται. Έκτοτε, αναπτύχθηκαν άλλοι τύποι θερμομέτρων, όπως τα ψηφιακά και τα υπέρυθρα, τα οποία χρησιμοποιούν διαφορετικές τεχνολογίες για τη μέτρηση της θερμοκρασίας.
Σήμερα, τα ηλεκτρονικά και ψηφιακά θερμόμετρα είναι πολύ δημοφιλή λόγω της ακρίβειας και της ευκολίας στη χρήση τους. Αυτά τα θερμόμετρα χρησιμοποιούν αισθητήρες για τη μέτρηση της θερμοκρασίας και την εμφάνιση του αποτελέσματος σε μια ψηφιακή οθόνη. Ορισμένα μοντέλα μπορούν ακόμη και να αποθηκεύουν αρχεία καταγραφής θερμοκρασίας και να τα στέλνουν σε άλλες συσκευές, όπως υπολογιστές ή κινητά τηλέφωνα.
Την επόμενη, λοιπόν, φορά που θα δεις ή θα χρησιμοποιήσεις ένα θερμόμετρο θυμήσου ότι πίσω από αυτήν τη φαινομενική απλότητα κρύβεται μια τεράστια ιστορία εφευρετικότητας και προόδου!
πηγές: el.wikipedia.org, polaridad.es, users.sch.gr
Δήμητρα, Θωμάς, Ιφιγένεια, Μαρία, Μπάμπης, Παύλος & Χριστίνα
