Δεκάδες είδη ζώων και φυτών εξαφανίζονται καθημερινά. Αιτία, η ανεξέλεγκτη συρρίκνωση των βιοτόπων τους, το παράνομο κυνήγι, η ρύπανση της ατμόσφαιρας και οι κλιματικές αλλαγές. Πολλά από αυτά, δεν έχουμε προλάβει καν να τα γνωρίσουμε. Όμως κάθε είδος που χάνεται, παίρνει μαζί του και ένα κομμάτι της γενετικής και εξελικτικής ιστορίας εκατοντάδων χρόνων, πολύτιμη πηγή γνώσης για τον άνθρωπο.

Αντιπροσωπευτικά είδη του πλανήτη, όπως τα γιγάντια πάντα, αναγκάστηκαν να περιοριστούν στη μισή έκταση από αυτή που καταλάμβαναν πριν μερικές δεκαετίες. Οι τίγρεις έχασαν στη διάρκεια του εικοστού αιώνα το 90% του πληθυσμού τους! Οι ρινόκεροι απειλούνται σχεδόν περισσότερο από κάθε άλλο μεγάλο θηλαστικό: λίγες δωδεκάδες έχουν απομείνει πια. Οι θαλάσσιες χελώνες αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο μέλλον και οι αφρικανικοί ελέφαντες αποδεκατίζονται για το πολύτιμο ελεφαντόδοντο τους…
Σύμφωνα με την Kόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών του 2004, που δημοσιοποίησαν οι επιστήμονες κατά την έναρξη του παγκόσμιου συνεδρίου για την προστασία της βιοποικιλότητας, 15.589 γνωστά είδη ζώων και φυτών απειλούνται σοβαρά με εξαφάνιση, σε σχέση με 12.259 είδη που περιλάμβανε η αντίστοιχη λίστα του 2003. Η αύξηση αυτή, που οφείλεται κυρίως στις ανθρώπινες δραστηριότητες, οδηγεί πολλούς επιστήμονες στην πεποίθηση ότι η ζωή στη Γη εισέρχεται σε μια περίοδο μαζικής εξάλειψης ειδών.

Ο ΑΓΡΙΟΓΑΤΟΣ
Πιο ογκώδης και μεγαλόσωμος από την κατοικίδια γάτα, ο αγριόγατος ξεχωρίζει κυρίως από τη φουντωτή ουρά του που έχει μήκος γύρω στα 30 εκ., φαρδαίνει προς την άκρη και στολίζεται με σκούρες ρίγες. Το κεφάλι του είναι επίσης πιο ογκώδες από της γάτας. Το τρίχωμά του έχει ποικιλία καστανόξανθων τόνων.
Νύχια μυτερά, δόντια κοφτερά
Ως τυπικό σαρκοφάγο, όλα του τα δόντια είναι οξύαιχμα, κατάλληλα για το σκίσιμο του κρέατος. Δε μασάει την τροφή του, απλά την τεμαχίζει και την καταπίνει. Όπως και τα άλλα αιλουροειδή πιάνει τη λεία του με τα νύχια και την αποτελειώνει με μια δαγκωνιά στο λαιμό. Κυνηγάει συνήθως το βράδυ, στήνοντας καρτέρι έξω από τις τρύπες των ποντικιών, καμιά φορά σκαρφαλωμένος σε κάποιο δέντρο ή βράχο. Η διατροφή του βασίζεται κατά 90% σε ποντίκια, ενώ ευκαιριακά τρώει μικρά πουλάκια, βατράχια, έντομα, σαλιγκάρια, μυγαλές, λαγούς, σκίουρους, κ.ά.
Κοινωνική ζωή
Μοναχικά ζώα, οι αγριόγατοι διαμένουν – αν η τροφή είναι άφθονη – σε μια συγκεκριμένη περιοχή, μέσα στην οποία χρησιμοποιούν σταθερές διαδρομές. Τις διαδρομές αυτές τις σημαδεύουν με εκκρίσεις αδένων που βρίσκονται στα πόδια τους αλλά και με τα ούρα ή τα κόπρανά τους. Κάθε άτομο του ίδιου φύλου υπερασπίζεται μια διακριτή επικράτεια, ενώ ένα αρσενικό και ένα θηλυκό μπορούν να μοιράζονται σε κάποιο βαθμό το χώρο.
Λόγω του μοναχικού τρόπου ζωής, οι πυκνότητες των πληθυσμών του αγριόγατου είναι πολύ χαμηλές, περίπου 2 – 3 άτομα ανά 10 τ. χμ.
Κατανομή – Απειλές
Ο αγριόγατος είναι είδος με πολύ ευρεία κατανομή. Ζει σε δάση, σαβάνες και στέπες από τη δυτική Ευρώπη ως τη δυτική Κίνα και την κεντρική Ινδία καθώς και σε όλη την Αφρικανική ήπειρο. Αναγνωρίζονται 3 υποείδη. το ευρωπαϊκό, το ασιατικό και το αραβικό – αφρικανικό. Αυτό το τελευταίο θεωρείται και ο άγριος πρόγονος της γάτα. Στην Ελλάδα, ο αγριόγατος εξαπλώνεται σε μεγάλο μέρος της βόρειας και κεντρικής Ελλάδας, σε ποικιλία βιότοπων από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι και τα 1.500 περίπου μέτρα. Οι κυριότερες απειλές για τον αγριόγατο σήμερα είναι η υποβάθμιση των βιότοπών του και η διακοπή της επικοινωνίας μεταξύ επιμέρους πληθυσμών. Ένα άλλο πρόβλημα για τους πληθυσμούς του αγριόγατου, που συχνά είναι συνέπεια των προηγούμενων, είναι η διασταύρωσή του με τις κατοικίδιες γάτες. Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας, ο αγριόγατος είναι πιθανόν να εξαφανίστηκε από δηλητηριασμένα δολώματα.

ΑΡΓΥΡΟΠΕΛΕΚΑΝΟΣ
Παγκόσμια απειλούμενο είδος, ο αργυροπελεκάνος έχει συνολικό πληθυσμό από 12.330 – 15.730, σε 19 αποικίες από την Ελλάδα μέχρι την Κίνα. Στην Ελλάδα, αργυροπελεκάνοι φωλιάζουν πια μόνο στις Πρέσπες και κάποιοι λιγότεροι στον Αμβρακικό. Παλιότερα υπήρχαν σε όλη σχεδόν τη χώρα, όμως με προτροπή της πολιτείας, που επικήρυξε το είδος ως ιδιαίτερα ‘επιβλαβές θήραμα’, κυνηγήθηκαν αλύπητα και σχεδόν αποδεκατίστηκαν.
Όταν το WWF Ελλάς ξεκίνησε το πρόγραμμα προστασίας του αργυροπελεκάνου στην Πρέσπα, το είδος ανήκε στα «κινδυνεύοντα», με πληθυσμό περίπου 40-165 ζευγάρια. Σήμερα, μετά από δεκατρία χρόνια επίμονων προσπαθειών, η Πρέσπα φιλοξενεί τη μεγαλύτερη στον κόσμο αποικία αργυροπελεκάνων με περισσότερα από 1.100 ζευγάρια! Το είδος είναι πλέον ιδιαίτερα προστατευμένο βάσει νόμου.
Το WWF Ελλάς στηρίζει το έργο της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών, για να συνεχιστεί το σημαντικό έργο προστασίας της Πρέσπας. Τα μέτρα χρειάζεται τώρα να ενταθούν με πιο αποτελεσματικό έλεγχο του κυνηγιού, αποφυγή καταστρεπτικών επεμβάσεων στον υγρότοπο και προγράμματα ευαισθητοποίησης τόσο των ψαράδων όσο και των κατοίκων της περιοχής.

Οι μαθητές του α4:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΕΝΕΝΟΥΔΗΣ – ΛΑΜΠΗΣ ΧΑΤΖΗΛΙΑΔΗΣ