ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ατυχήματα συμβαίνουν καθημερινά οποιαδήποτε στιγμή και σε οποιοδήποτε μέρος. Η παροχή των πρώτων βοηθειών, όποτε υπάρχει η δυνατότητα, είναι καθήκον όλων μας. Ακόμη και χωρίς ειδική εκπαίδευση στις πρώτες βοήθειες, η τήρηση ορισμένων απλών κανόνων και οδηγιών μπορεί όχι μόνο να περιορίσει μια βλάβη που έχει προκληθεί από ατύχημα, αλλά ακόμη και να σώσει μια ανθρώπινη ζωή.
Α. Εκτιμήστε και αξιολογήστε την κατάσταση – Μη διστάσετε να βοηθήσετε
Σε περίπτωση ατυχήματος, είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να βοηθήσετε τους πάσχοντες ή τους τραυματίες, ακόμη και αν δεν έχετε ιδιαίτερες ιατρικές γνώσεις, γιατί η παρέμβασή σας μπορεί να σώσει μια ζωή. Μη φοβηθείτε να πλησιάσετε στη σκηνή ενός ατυχήματος. Εάν αντιληφθείτε ότι είναι παρόν ένα άτομο με ειδικές γνώσεις, μην παρέμβετε στο έργο του και βοηθήστε το όπως μπορείτε και όπως σας ζητηθεί. Εάν είστε μόνος, παραμείνετε ψύχραιμος, σκεφτείτε λογικά και αξιολογήστε την κατάσταση.
Β. Ελέγξτε την ασφάλεια της περιοχής
Πολλές φορές η κατάσταση που προκάλεσε το ατύχημα εξακολουθεί να υπάρχει τη στιγμή που εσείς ανακαλύπτετε το θύμα ή τα θύματα. Βεβαιωθείτε ότι δε θα κινδυνεύσει η δική σας σωματική ακεραιότητα εάν πλησιάσετε στη σκηνή του ατυχήματος. Θυμηθείτε ότι δεν μπορείτε να βοηθήσετε εάν τραυματιστείτε εσείς ο ίδιος. Ειδικά σε περίπτωση τροχαίου ατυχήματος ακολουθήστε ορισμένους απλούς κανόνες:
• Παρκάρετε με ασφάλεια μακριά από το σημείο του ατυχήματος.
• Τοποθετήστε προειδοποιητικά τρίγωνα σε απόσταση 200 μέτρων και από τις δύο πλευρές του δρόμου.
• Σβήστε το διακόπτη κάθε οχήματος που συμμετείχε στο τροχαίο ατύχημα και, αν μπορείτε, αποσυνδέστε την μπαταρία.
• Δείξτε προσοχή καθώς διασχίζετε το δρόμο, ειδικά εάν η κίνηση είναι αυξημένη.
Γ. Πλησιάστε και εκτιμήστε την κατάσταση του θύματος – Δώστε τις πρώτες βοήθειες
Ελέγξτε την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το θύμα. Συγκεκριμένα, εκτιμήστε εάν ο πάσχων:
• έχει τις αισθήσεις του.
• αναπνέει.
• έχει σφυγμό.

Ανάλογα με τα ευρήματά σας θα καθοριστεί και ο τρόπος αντιμετώπισης. Εάν δηλαδή η κατάσταση του θύματος είναι πολύ σοβαρή και πιστεύετε ότι κινδυνεύει η ζωή του, ξεκινήστε αμέσως την παροχή των πρώτων βοηθειών και ζητήστε από κάποιο παρευρισκόμενο να μεριμνήσει για την κλήση για βοήθεια.
Εάν η κατάσταση του πάσχοντος θεωρείτε ότι δεν εμπνέει ανησυχία, εξασφαλίστε αρχικά την προσέλευση βοήθειας και κατόπιν ξεκινήστε την παροχή των πρώτων βοηθειών, ακολουθώντας τις οδηγίες που παρέχονται στο παρόν εγχειρίδιο.
Σε περίπτωση που τα θύματα είναι περισσότερα από ένα, ασχοληθείτε αρχικά με εκείνο που θεωρείτε ότι έχει περισσότερο ανάγκη τη βοήθειά σας.
Εάν υπάρχει η δυνατότητα, ζητήστε τη βοήθεια των παρευρισκομένων ή των διερχομένων.
Δ. Καλέστε βοήθεια
Είναι πάντοτε σημαντικό να καλέσετε για βοήθεια σε κάθε περίπτωση ατυχήματος. Ακόμη και η κλήση για βοήθεια πρέπει να γίνει με προσοχή και ψυχραιμία, γιατί οι πληροφορίες που θα δώσετε είναι πολύ σημαντικές για να καθοριστεί το είδος της βοήθειας που πρέπει να παρασχεθεί και να γίνει η αντίστοιχη προετοιμασία. Έτσι, λοιπόν:
• Δώστε τον αριθμό του τηλεφώνου σας.
• Δώστε σαφείς πληροφορίες σχετικά με την τοποθεσία του
ατυχήματος.

ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ (Κουτί Πρώτων Βοηθειών)
Εργαλεία
• 1 ψαλίδι.
• 2 ζευγάρια γαντιών μιας χρήσης.
• 1 λαβίδα ή ένα μεγάλο τσιμπιδάκι.
• 1 θερμόμετρο.
• 5-6 παραμάνες ασφαλείας.
• 1 μαχαίρι μυτερό.

Αντισηπτικά

• 1 φιάλη καθαρό (λευκό) οινόπνευμα.
• 1 φιάλη Betadine (250 ml).
• 1 φιάλη οξυζενέ.

Επιδεσμικό υλικό

• 5-6 πακέτα μεσαίων και μεγάλων γαντιών.
• 1 πακέτο βαμβάκι.
• Λευκοπλάστη.
• Ελαστικοί επίδεσμοι (και μεγάλου μεγέθους).
• Αυτοκόλλητα patch για μικροτραύματα (Hansaplast).
• Μεγάλοι τριγωνικοί επίδεσμοι (για κατάγματα).
• Μερικά πλαστικά κυπελάκια.

Κρέμες

• 1 σωληνάριο απλής κορτιζονούχου κρέμας ( καλύτερα να περιέχει και αντιβιοτικό, π.χ. Betnovate with neomycine ).
• 1 σωληνάριο αντιισταμινικής κρέμας ή γέλης (gel), όπως Fenistil gel.
• 1 σωληνάριο βαζελίνης.
• 1 σωληνάριο τοπικού αναισθητικού σε κρέμα ή γέλη (Xylocaine).

Σιρόπια

• 1 φιάλη Kaopectate ( χρήσιμο στις διάρροιες ).

Κολλύρια

• 1 φιαλίδιο κολλυρίου με αντισηπτικό , όπως Septobore coll.

Χάπια

• 1 κουτί DEPON.
• 1 κουτί με αντιόξινα (π.χ Tums, Aludrox κλπ).
• 1 κουτί με αντιεμετικά όπως Vomex σε capsules για την πρόληψη της ναυτίας στα ταξίδια.

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – ΚΑΡΔΙΑ
Α. Σοκ
Το σοκ αποτελεί μια σοβαρή ιατρική επείγουσα κατάσταση που οφείλεται στο ότι δε φτάνει αρκετή ποσότητα οξυγόνου στους ιστούς. Δεν πρέπει να συγχέεται με το ψυχογενές σοκ, δηλαδή την έντονη συναισθηματική αντίδραση σε διάφορες καταστάσεις. Σοκ μπορεί να εμφανιστεί σε καρδιακή ανακοπή, σε έντονη αλλεργική αντίδραση, σε μεγάλη αιμορραγία,
σε σημαντικά εγκαύματα, σε έντονο έμετο και διάρροια. Χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση γιατί μπορεί να κοστίσει ακόμη και τη ζωή του ατόμου.
Τι θα δείτε
• Ο πάσχων γίνεται πολύ ωχρός και το δέρμα του είναι ψυχρό στην αφή και ιδρωμένο.
• Παραπονιέται για ζάλη, αδυναμία και δίψα.
• Ο σφυγμός του στην αρχή είναι πολύ γρήγορος κι στη συνέχεια γίνεται αδύναμος
• Η συμπεριφορά του πάσχοντος είναι ανήσυχη ή και επιθετική.
• Τελικά, ο πάσχων θα χάσει τις αισθήσεις του.
Τι πρέπει να κάνετε
• Εάν γνωρίζετε την αιτία του σοκ, αντιμετωπίστε την, αν μπορείτε, το ταχύτερο δυνατόν.
• Ξαπλώστε τον πάσχοντα ανάσκελα και ανασηκώστε τα πόδια του όσο ψηλότερα μπορείτε.
• Καλύψτε τον με μια κουβέρτα.
• Παρακολουθείτε συνεχώς την αναπνοή και το σφυγμό του και να είστε έτοιμοι να ξεκινήσετε καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) εάν χρειαστεί.
Τι δεν πρέπει να κάνετε
• Μη μετακινείτε τον πάσχοντα.
• Μην του δίνετε τίποτα να φάει ή να πιει, ακόμη και αν σας το ζητήσει.

Β. Λιποθυμία
Είναι η σύντομη απώλεια των αισθήσεων διάρκειας όχι μεγαλύτερης από λίγα λεπτά ( λόγω έλλειψης οξυγόνου).
Αιτίες:
• Ασφυκτικό περιβάλλον
• Νευροψυχικοί παράγοντες
• Υπερκόπωση
• Κακή φυσική κατάσταση

Συμπτώματα:
• Ωχρότητα
• Ψυχρός ιδρώτας
• Θόλωση στην όραση
• Βουητό στ’ αυτιά
• Ζάλη
• Ναυτία
• Αδυναμία

Συνέπειες:
• Απώλεια αισθήσεων
• Σφυγμός βραδύς
• Αναπνοή επιπόλαια

Α΄ Βοήθειες:

• Γυρίζουμε το θύμα στο πλάι, στη θέση ανάνηψης ή ασφαλείας και το κεφάλι σε υπερέκταση.
• Χαλαρώνουμε τα σφικτά ρούχα (ζώνη, γραβάτα).
• Δροσίζουμε με λίγο νερό.
• Αερίζουμε το χώρο και απομακρύνουμε τους περίεργους.
• Ελέγχουμε την αναπνοή και το σφυγμό.
• Όταν ξαναβρεί τις αισθήσεις του δίνουμε να πιει ζαχαρούχο υγρό.
• Όταν συνέλθει η έγερση να γίνει σταδιακά.
• Δεν πρέπει να σηκωθεί εάν δεν περάσουν 15΄.
• Δεν δίνουμε χαστούκια, κολόνια, μεγάλη ποσότητα νερού στο πρόσωπο.
• Δεν δίνουμε να πιει τίποτα από το στόμα εάν δεν έχει συνέλθει πλήρως.
• Μία απλή λιποθυμία διαρκεί 1΄.
• Εάν το άτομο καθυστερήσει να επανέλθει μάλλον οφείλεται σε παθολογικά
αίτια.

Γ. Αλλεργικό σοκ
Το αλλεργικό σοκ είναι μια πολύ έντονη αλλεργική αντίδραση του οργανισμού, η οποία μπορεί να αποδειχθεί και θανατηφόρα, που εμφανίζεται σε αλλεργικά άτομα μετά από τσίμπημα ενός εντόμου, σαν επίδραση κάποιου φαρμάκου ή κάποιου φαγητού. Η αντιμετώπιση πρέπει να είναι άμεση.

Τι θα δείτε

• Δυσκολία στην αναπνοή.
• Πρήξιμο στο πρόσωπο και κοκκινίλες στο δέρμα.
• Ο σφυγμός είναι γρήγορος.
• Ο πάσχων μπορεί να χάσει τις αισθήσεις του.

Τι πρέπει να κάνετε
• Αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.
• Βάλτε τον πάσχοντα στη στάση που διευκολύνει περισσότερο την αναπνοή του.
• Εάν το άτομο γνωρίζει την κατάστασή του, πιθανόν θα έχει μαζί του μια ένεση αδρεναλίνης. Βοηθήστε το να την κάνει ή κάντε την εσείς ο ίδιος. Η ένεση αυτή θα βοηθήσει σημαντικά τον πάσχοντα, μπορεί και να σώσει τη ζωή του.
• Παρακολουθείτε συνεχώς την αναπνοή και το σφυγμό του και να είστε έτοιμοι να ξεκινήσετε ΚΑΡΠΑ εάν χρειαστεί.

Δ. Έμφραγμα
Έμφραγμα είναι μια κατάσταση που προκαλείται όταν μια αρτηρία που δίνει αίμα στην καρδιά αποφραχθεί τελείως, γεγονός που δημιουργεί προβλήματα στη λειτουργία της.
Είναι μια σοβαρή κατάσταση που μπορεί να αποβεί θανατηφόρα, αλλά η μεγάλη πρόοδος της επιστήμης στον τομέα αυτό έχει συντελέσει ώστε η αντιμετώπιση των εμφραγμάτων να είναι πολύ αποτελεσματική, εάν ο ασθενής μεταφερθεί το συντομότερο δυνατόν στο νοσοκομείο.

Τι θα δείτε
• Ο πάσχων θα παραπονιέται για έναν έντονο πόνο στο κέντρο του στήθους σαν σφίξιμο ή σαν κάψιμο, ο οποίος δεν περνά ακόμη κι αν ο ασθενής αναπαυθεί.
• Μπορεί να υπάρχουν ναυτία ή και έμετος.
• Ο πάσχων αισθάνεται να τον λούζει κρύος ιδρώτας.
Τι πρέπει να κάνετε
• Βάλτε τον πάσχοντα να καθίσει με λυγισμένα τα γόνατα. Μην τον αφήνετε να μετακινείται.
• Εάν ο πάσχων έχει τις αισθήσεις του, δώστε του να μασήσει μια ασπιρίνη.
• Εάν ο πάσχων παίρνει φάρμακα για την καρδιά του, αφήστε τον να τα πάρει.
• Παρακολουθείτε συνεχώς την αναπνοή και το σφυγμό του μέχρι να φτάσει η ιατρική βοήθεια. Να είστε έτοιμοι να ξεκινήσετε καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) εάν χρειαστεί.
• Καθησυχάζετε συνεχώς τον πάσχοντα, ο οποίος πιθανώς θα νιώθει έντονο άγχος.

ΠΝΙΓΜΟΝΗ

Πνιγμονή σε ενηλίκους
Η πνιγμονή, κοινώς το πνίξιμο, οφείλεται κατά κανόνα σε απόφραξη του φάρυγγα από ένα ξένο σώμα, συνήθως από υπολείμματα φαγητού. Είναι πολύ συχνή κατάσταση, ιδιαίτερα σε παιδιά και βρέφη.
Η παρέμβασή σας μπορεί να είναι καθοριστική.

Τι θα δείτε
• Το θύμα αδυνατεί να μιλήσει και δείχνει πανικόβλητο.
• Δυσκολία στην αναπνοή.
• Το θύμα πιάνει το λαιμό του. Το διεθνές σήμα της πνιγμονής είναι η δημιουργία του σχήματος V με τα χέρια μπροστά από το λαιμό.
• Το πρόσωπό του γίνεται κόκκινο και σταδιακά κυανό.
Τι πρέπει να κάνετε
• Ενθαρρύνετε το θύμα να βήξει.
• Εάν το ξένο σώμα δεν αποβληθεί, σπρώξτε τον κορμό του ασθενούς προς τα εμπρός και δώστε του 5 ισχυρά και απότομα χτυπήματα στην πλάτη.
• Εάν το ξένο σώμα και πάλι δεν αποβληθεί, αγκαλιάστε το θύμα από πίσω και με τα δυο σας χέρια και με τη γροθιά σας πιέστε την κοιλιά του με φορά προς τα πάνω 5 φορές.
• Εάν και πάλι το ξένο σώμα δεν αποβληθεί, συνεχίστε τα χτυπήματα στην πλάτη και τις συμπιέσεις της κοιλιάς εναλλάξ, μέχρι να φτάσει η ιατρική βοήθεια.

Πνιγμονή σε παιδιά (1-7 ετών)

Tι πρέπει να κάνετε
• Ενθαρρύνετε το παιδί να βήξει
• Εάν το ξένο σώμα δεν αποβληθεί, κάμψτε τον κορμό του προς τα εμπρός και δώστε του 5 απότομα και ισχυρά χτυπήματα στην πλάτη.
• Εάν αυτό δε φέρει αποτέλεσμα, αγκαλιάστε το παιδί από πίσω και με τα δυο σας χέρια και πιέστε με τη γροθιά σας τη βάση του στέρνου 5 φορές.
• Εάν το ξένο σώμα και πάλι δεν αποβληθεί, μετακινήστε τη γροθιά σας πιο κάτω και συμπιέστε ισχυρά την κοιλιά του παιδιού με φορά προς τα πάνω 5 φορές.
• Εάν και πάλι δεν έχετε αποτέλεσμα, συνεχίστε τα χτυπήματα στην πλάτη, τις συμπιέσεις του θώρακα και τις συμπιέσεις της κοιλιάς εναλλάξ, μέχρι να φτάσει η ιατρική βοήθεια.

Πνιγμονή σε βρέφη (0-1 έτους)
Τι θα δείτε

• Το βρέφος δεν κλαίει κανονικά και πιθανώς να ακούγονται παράξενοι ήχοι.
• Το πρόσωπό του κοκκινίζει και σταδιακά γίνεται κυανό.

Τι πρέπει να κάνετε
• Ξαπλώστε το βρέφος μπρούμυτα και δώστε του 5 απότομα χτυπήματα στην πλάτη.
• Εάν το ξένο σώμα δεν αποβληθεί, γυρίστε το ανάσκελα, τοποθετήστε το δείκτη και το μέσο δάκτυλο στο στέρνο του και πιέστε απότομα 5 φορές.
• Εάν και πάλι δεν έχετε αποτέλεσμα, συνεχίστε τα χτυπήματα στην πλάτη και τις συμπιέσεις του θώρακα μέχρι να φτάσει η ιατρική βοήθεια.

Στον εαυτό μας
Τοποθετούμε τη γροθιά μας πάνω από τον
πάνω από τον ομφαλό, με το άλλο χέρι
πιάνουμε τη γροθιά και πιέζουμε προς
τα μέσα και πάνω. Γέρνοντας πάνω από
μια σταθερή επιφάνεια όπως τη ράχη της
καρέκλας, το τραπέζι ή την άκρη του νεροχύτη,
πιέζουμε με πολύ δύναμη την περιοχή που
αντιστοιχεί στο στομάχι.
Ενέργειες για Διάφορες Περιπτώσεις Πνιγμονής
Ψάρι
Μπορεί να απομακρυνθεί με ψίχα ψωμιού ή λουκούμι. Εάν δεν μπορεί να αφαιρεθεί απευθυνόμαστε σε γιατρό.
Καπνός
Μικρή ποσότητα καπνού μπορεί να προκαλέσει βαριά δηλητηρίαση όταν πρόκειται για μικρά παιδία. Σε μια τέτοια περίπτωση, αλλά ακόμα και αν έχουμε την παραμικρή αμφιβολία για την κατάποση καπνού, πρέπει να μεταβούμε οπωσδήποτε σε νοσοκομείο.
Αιχμηρά αντικείμενα
Εάν υπάρχει κατάποση αιχμηρών αντικειμένων (καρφίτσα, βελόνα κλπ) είτε από παιδιά είτε από ενήλικες πρέπει να μεταβούμε σε νοσοκομείο προκειμένου να αφαιρεθεί με χειρουργική επέμβαση.
Ξένο σώμα στη μύτη
Εάν βλέπουμε το σώμα μπορούμε πολύ προσεκτικά να προσπαθήσουμε να το αφαιρέσουμε με ένα τσιμπιδάκι. Επίσης μπορούμε να προκαλέσουμε φτέρνισμα. Σε περίπτωση που δεν αφαιρεθεί με κανέναν από τους δύο τρόπους πρέπει να μεταβούμε σε νοσοκομείο. Κατά τη μετάβαση το άτομο πρέπει να είναι καθιστό και όχι ξαπλωμένο.

Ξένο σώμα σε αυτί
Δεν χρησιμοποιούμε τσιμπιδάκια ή ξυλάκια. Πρέπει να μεταβούμε σε νοσοκομείο.
Έντομα σε αυτί
Βάζουμε λίγο λάδι στο αυτί έτσι ώστε να πεθάνει το έντομο. Στη συνέχεια
βάζουμε νερό σε σύριγγα, λέμε στο άτομο να γυρίσει στο πλάι και ρίχνουμε
νερό (όχι με πίεση) μέσα στο αυτί έτσι ώστε να παρασυρθεί προς τα έξω το
νεκρό έντομο.
Καυστική ουσία στα μάτια
Ξεπλένουμε τα μάτια πολύ καλά με άφθονο νερό. Η κίνηση που ακολουθούμε είναι από μέσα προς τα έξω. Σε περίπτωση που κάποιο αντικείμενο έχει ενσφηνωθεί στο μάτι το κλείνουμε με γάζα (κλείνουμε και το άλλο μάτι) και μεταβαίνουμε σε νοσοκομείο. Στις περιπτώσεις που μπαίνει κάποιο ξένο σώμα στο μάτι, πρέπει να πηγαίνουμε σε νοσοκομείο ανεξάρτητα αν αυτό έχει αφαιρεθεί.

ΠΝΙΓΜΟΣ

Ο κίνδυνος πνιγμού είναι πάντοτε παρών, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες και ιδιαίτερα στη χώρα μας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ανησυχητική αύξηση των περιπτώσεων πνιγμού σε πισίνες σπιτιών.
Η διάσωση ενός ατόμου που πνίγεται μπορεί να γίνει επικίνδυνη για το διασώστη, καθώς το θύμα πανικόβλητο, μπορεί να συμπαρασύρει και τον πιο ικανό κολυμβητή. Για το λόγο αυτό, εάν δεν είστε απόλυτα βέβαιος για την ικανότητά σας να σώσετε κάποιον που πνίγεται, αναζητήστε τη συνδρομή του ναυαγοσώστη ή, εάν δεν υπάρχει, καλέστε επειγόντως βοήθεια.

Τι πρέπει να κάνετε
• Ξαπλώστε το θύμα ανάσκελα, ανοίξτε τις αναπνευστικές οδούς και ελέγξτε αναπνοή και σφυγμό. Είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί να ξεκινήσετε ΚΑΡΠΑ
• Μόλις ο πάσχων συνέλθει, βάλτε τον σε στάση ανάνηψης, ούτως ώστε να αποφύγει την πνιγμονή σε περίπτωση που κάνει εμετό.
• Υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος υποθερμίας. Για το λόγο αυτό, βγάλτε τα βρεγμένα ρούχα από τον πάσχοντα και τυλίξτε τον με μια στεγνή και ζεστή κουβέρτα.

Τι δεν πρέπει να κάνετε
• Μη συμπιέζετε το θώρακα ή την κοιλιά του πάσχοντα στην προσπάθειά σας να βγάλετε το νερό που έχει καταποθεί ή εισροφηθεί, γιατί υπάρχει κίνδυνος πνιγμονής σε περίπτωση που ο πάσχων κάνει εμετό.

Βιβλιογραφία

http://www.actionmed.gr/articles03.htm

http://www.incardiology.gr/epeigon/kouti.html

http://www.healthtimes.gr/katoikidia_simviosi/760/Farmakeio_Proton_Boitheion.htm

http://users.sch.gr/dkallim/autosch/joomla15/images/files2/__-2.pdf

http://www.slideshare.net/NikosVarakis/ss-13696266

http://www.newsbeast.gr/health/arthro/572534/protes-voitheies-se-periptosi-pnigmou-se-nero

Μαντώ Παλάδα

Γ” Υγείας & Πρόνοιας