Μαθηματικά & Λογοτεχνία, κάποιες σκέψεις
Μια πιθανή σύνδεση δύο διαφορετικών χώρων όπως είναι η Λογοτεχνία και τα Μαθηματικά, φαντάζει ίσως σε μερικούς αδιανόητη και πολύπλοκη. Παρόλα αυτά στη χώρα μας αυτή η σύνδεση είναι υπαρκτή. 
Πρώτα η δράση της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης «Θαλής και Φίλοι» που οργανώνει διαλέξεις, συνέδρια και δραστηριότητες με βασικό άξονα τη σύνδεση των Μαθηματικών με τον Πολιτισμό και κατά συνέπεια με τη λογοτεχνία.
Αναφέρονται οι εξής δημοσιεύσεις: Π.∆ελλαπόρτα, Α. ∆οξιάδη, Τ. Μιχαηλίδη, Χ. Παπαδημητρίου, J. Barrow, B. Oliver κ.α. Υλικό και πληροφορίες για την οργάνωση μπορεί να βρει κάποιος στο δικτυακό τόπο: www. thalesandfriends.org.
∆εύτερον, δραστηριότητες της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών (2005, 2006) στις οποίες έχουν παρουσιαστεί εργασίες με θέματα τη Φυσική, τα Μαθηματικά, τη Χημεία και τη Λογοτεχνία ή την Ποίηση.
Αναφέρονται οι εξής: Μπούρα (2006), ∆οξιάδη, Κλαμπανιστή, Παπαδόπουλου, Πολάτογλου, Φίλης και Simo (2005).
Μια σχέση που υπάρχει μεταξύ της λογοτεχνίας και των μαθηματικών είναι η συμπληρωματική. Όπως ο αφηγηματικός τρόπος σκέψης συμπληρώνει το λογικό-επιστημονικό, έτσι η λογοτεχνική γλώσσα βοηθάει στην κατανόηση της μαθηματικής γλώσσας.
Μια δεύτερη σχέση που συνδέει τη λογοτεχνία με τα μαθηματικά φαίνεται να είναι η αμφίδρομη. Η λογοτεχνία και τα μαθηματικά φτάνουν τόσο κοντά μεταξύ τους, ώστε να μιλούν αλλάζοντας φωνές και κώδικες (Γιαννικοπούλου, σελ.79).
«Η αλληλεπίδραση λογοτεχνίας και μαθηματικών είναι φυσική και ενδιαφέρουσα και βασίζεται στο γεγονός ότι τα μαθηματικά είναι μια γλώσσα που πηγάζει από την ανάγκη να περιγράψουμε τον κόσμο που ζούμε. Γι΄ αυτό τα μαθηματικά ανταποκρίνονται στην ανθρώπινη εμπειρία και παρέχουν τους συγγραφείς με υλικό για να δημιουργήσουν ενδιαφέροντα θέματα και εικόνες. Συνήθως, οι συγγραφείς εμπνέονται από τη γεωμετρία,
τις πιθανότητες και τη στατιστική γιατί σχετίζονται πιο πολύ με τον κόσμο που ζούμε». (Koehler, 1982, σελ.81)
Ομοιότητες
Ένα πρώτο είδος ομοιότητας, όπως υποστηρίζεται, αφορά τη δομή της μαθηματικής απόδειξης και μιας λογοτεχνικής ιστορίας. Η συγγραφή μιας λογοτεχνικής ιστορίας και η διεξαγωγή μιας απόδειξης ακολουθούν παρόμοιες διαδικασίες, δηλαδή βασίζονται στην ίδια δομή. Έχουν και οι δύο αρχή, πλοκή και τέλος.
Ένα δεύτερο είδος ομοιότητας των μαθηματικών με τη λογοτεχνία φαίνεται να αφορά την προσφορά τους. Μέσα από τη βιβλιογραφία διακρίνονται πιθανόν τέσσερις κατευθύνσεις: η νοητική υπέρβαση, η ανάπτυξη της αισθητικής, η ανάπτυξη της φαντασίας και η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης.
Μορφές σύνδεσης των Μαθηματικών με τη Λογοτεχνία
Στις Όρνιθες, ο Αριστοφάνης αναφέρεται στον τετραγωνισμό του κύκλου που απασχολούσε έντονα του γεωμέτρες εκείνης της εποχής, η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων του μαθηματικού Lewis Carrol, το Flatland του Edwin Abbot, το μυθιστόρημα «Οι Αδερφοί Καραμάζοβ» του Φιοντόρ Ντοστογιέβσκη, ο οποίος παρουσιάζει του ήρωες του να συζητούν για το Θεό παραπέμποντας στην ευκλείδεια και σε μη-ευκλείδειες γεωμετρίες, το βιβλίο Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ του Απόστολου ∆οξιάδη, Το Θεώρημα του Παπαγάλου του Ντενί Γκετζ, Flatterland του Ian Stewart, Το πειραχτήρι των αριθμών του Hans Magnus Enzensberger, Το στίγμα των θαλασσών της Dava Sobel, Το βιβλίο Κόλαση του Κάρλο Φραμπέτι, Πυθαγόρεια εγκλήματα του Τεύκρου Μιχαηλίδη. κ.α.
Υπάρχουν και έργα που στοχεύουν στην εκλαΐκευση των μαθηματικών. Σημαντικό σε αυτό το σημείο είναι να δοθεί μία προσέγγιση του όρου «εκλαΐκευσης». Σύμφωνα με τον Goffree (1989), εκλαΐκευση της επιστημονικής γνώσης έχουμε όταν η αναπαράσταση της επιστημονικής γνώσης απλοποιείται με τέτοιο τρόπο ώστε να κάνει τον μη ειδικό να κατανοήσει τις συνέπειες της, παρόλο που ο ίδιος δεν μπορεί να τις ανακατασκευάσει (σελ.54).
Παραδείγματα εκλαϊκευτικών βιβλίων αποτελούν Η μουσική των πρώτων αριθμών του Marcus Du Sautoy, το Ολίγη επιστήμη για όλους του Claude Allègre και το ∆ιάλογοι για τα μαθηματικά του Alfréd Rényi.
Βιβλιογραφία
Goffree, F. (1989). The popularisation of science and technology from an educational designer’s standpoint. In Ming, C.K. and Fong, L.K.( Eds.), Popularization of Science and Technology: What Informal nad Nonformal Education Can Do?, 50-69, International Conference, Faculty of Education of Hong Kong in co-operation with UNESCO, Hong Kong.
Koehler, D. O. (1982). Mathematics and Literature. Mathematics Magazine, 55 (2), 81-95
Γιαννικοπούλου, Α. (2002). Λογοτεχνία και Μαθηματικά. Στο Καϊλά Μ. Καλαβάσης, Φ. και Πολεμικός Ν. (Επιμ.) Μύθοι, Μαθηματικά, Πολιτισμοί: Αποσιωπημένες Σχέσεις στην Εκπαίδευση, (σελ. 71-101). Αθήνα: Ατραπός
