
Από τον Άγγελο Σταυρίδη, μαθητή της Γ΄Γυμνασίου
Το καλοκαίρι εργαζόμουν στην εστίαση. Αυτό που έβλεπα στο τέλος της μέρας είναι να πετάνε στα σκουπίδια μεγάλες ποσότητες φαγητού. Αυτό γινόταν κάθε μέρα. Και αυτό με οδήγησε να αναζητήσω στο διαδίκτυο τι συμβαίνει γενικότερα στη χώρα μας σχετικά με αυτό το θέμα. Και έτσι προέκυψε το ακόλουθο άρθρο.
Tα τελευταία χρόνια παρατηρούμε αύξηση στην σπατάλη τροφίμων στην χώρα μας . Τι ευθύνεται για αυτό?
ΛΟΓΟΙ ΣΠΑΤΑΛΗΣ ΦΑΓΗΤΟΥ
· Μεγέθη συσκευασμένων μερίδων φαγητού
Εδώ τίθεται το δίλημμα μεταξύ της συσκευασίας ατομικών μερίδων που όμως συνεπάγεται μεγαλύτερη σπατάλη συσκευασίας ή της συσκευασίας πολλών μερίδων που συνεπάγεται μεγαλύτερη πιθανότητα σπατάλης τροφίμων
· Προβλήματα στις ετικέτες προϊόντων
Μεγάλες ποσότητες τροφίμων σπαταλώνται εξαιτίας της τάσης των καταναλωτών να μεταχειρίζονται τις διάφορες επισημάνσεις στις ετικέτες προϊόντων ως το ίδιο, δηλαδή να μην διακρίνουν π.χ. μεταξύ “ημερομηνίας λήξης” και “κατανάλωσης κατά προτίμηση πριν”. Εξαιτίας της σύγχυσης στην Ελλάδα σχετικά με αυτές τις επισημάνσεις έχει χαθεί πρόσφατα μία σημαντική ευκαιρία για μείωση της σπατάλης τροφίμων στο λιανικό εμπόριο σχετικά με τα προϊόντα περασμένης διατηρησιμότητας.
· Προβλήματα συσκευασιών
Ειδικές συσκευασίες θα μπορούσαν να επιμηκύνουν σημαντικά τη διάρκεια ζωής των προϊόντων, π.χ. ο πενταπλασιασμός της διάρκειας των λαχανικών που περιέχουν μεγάλο ποσοστό νερού εφόσον τυλιχτούν σε ειδική μεμβράνη
· Προβλήματα αποθήκευσης
Όπως σημειώθηκε παραπάνω, αυτό το πρόβλημα είναι από τα πιο σημαντικά στις λιγότερο οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες, αλλά ακόμα και στις αναπτυγμένες παίζει σημαντικό ρόλο, π.χ. έχει υπολογιστεί ότι στην Μεγάλη Βρετανία 2 εκατ. τόνοι τροφίμων δεν αποθηκεύονται σωστά κάθε χρόνο13.
· Ελλιπής ενημέρωση
Ενώ όλο και περισσότεροι άνθρωποι στις αναπτυγμένες χώρες γνωρίζουν πλέον το φαινόμενο της σπατάλης τροφίμων, ελάχιστοι έχουν αλλάξει τις συνήθειες τους ή ενεργά προσπαθούν να μειώσουν την προσωπική τους σπατάλη. Στην Ελλάδα διακρίνεται ένα χάσμα σε σύγκριση με λοιπές Ευρωπαϊκές χώρες σχετικά με την ενημέρωση των πολιτών γύρω από το φαινόμενο.
· Προτιμήσεις
Μεγάλες ποσότητες τροφίμων σπαταλώνται εξαιτίας των διατροφικών προτιμήσεων που έχουμε ως καταναλωτές, π.χ. η σπατάλη της φλούδας μιας πατάτας ή ενός μήλου, η κόρα του ψωμιού κλπ. Αυτός ο παράγοντας σπατάλης τροφίμων θεωρείται σύμφωνα με τις μελέτες από τους πιο δύσκολους να αλλάξει14.
· Σχεδιασμός
Ο σχεδιασμός των αγορών ενός νοικοκυριού θεωρείται σημαντικός παράγοντας σπατάλης τροφίμων, ειδικά σε μία χώρα όπως η Ελλάδα, της οποίας ο πληθυσμός μόλις τα τελευταία χρόνια δείχνει σημάδια ώριμης καταναλωτικής συμπεριφοράς εξαιτίας της οικονομικής κρίσης15.
· Κοινωνικό-οικονομικοί παράγοντες
Οι αλλαγές στη κοινωνική δομή των τελευταίων δεκαετιών στις αναπτυγμένες χώρες, με σημαντικότερη την αύξηση των ατομικών νοικοκυριών, παίζει ρόλο στην αύξηση της σπατάλης τροφίμων, καθώς τα ατομικά νοικοκυριά έχουν ισχυρότερη τάση προς τη σπατάλη σε σχέση με τα νοικοκυριά περισσότερων ατόμων. Η συγκεκριμένη τάση μπορεί να παρατηρηθεί και στην ελληνική κοινωνία.
Στους τομείς της μεταποίησης και του χονδρεμπορίου οι βασικοί λόγοι για τη σπατάλη φαγητού εστιάζονται σε υλικοτεχνικούς λόγους και προβλήματα μεταφοράς και αποθήκευσης.
Το 46% της σπατάλης των τροφίμων στην Ελλάδα προξενείται από τα νοικοκυριά
Τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο μερίδες φαγητού πετιούνται κάθε ημέρα σε όλο τον πλανήτη. Το ετήσιο κόστος της σπατάλης τροφίμων εκτιμάται σε περίπου ένα τρισεκατομμύριο δολάρια. Ταυτόχρονα, 783 εκατομμύρια άνθρωποι πλήττονται ετησίως από την πείνα, εκ των οποίων 150 εκατομμύρια είναι παιδιά. Η έκθεση του ΟΗΕ που δημοσιεύθηκε πρόσφατα αναδεικνύει ότι η σπατάλη τροφίμων μπορεί να αποτελεί ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, εντούτοις έχει ένα ξεκάθαρο αποτέλεσμα: πετάμε τρόφιμα που κάποιοι άλλοι χρειάζονται. Άλλωστε, σύμφωνα με την έκθεση του 2022, το 60% των τροφίμων πετιέται από το νοικοκυριά (60%) και ακολουθούν οι υπηρεσίες φαγητού (28%) και το λιανικό εμπόριο (12%). Σημαντική συμβολή έχει και η χώρα μας, που αναδεικνύεται σε μια από τις «πρωταθλήτριες» ευρωπαϊκές χώρες στο food waste.
Στο επόμενο τεύχος θα επανέλθω με συμβουλές εξοικονόμησης τροφίμων.