Ποιος επινόησε τη συσκευή που μετρά τον χρόνο; Πιθανότατα πριν πολλά πολλά χρόνια κάποιος τοποθέτησε μια ράβδο κατακόρυφα στο έδαφος και είδε ότι η σκιά της κινείτο στο έδαφος ακολουθώντας την κίνηση του ήλιου.
Κάποιοι λένε ότι αυτό ξεκίνησε στην Κίνα στα 2679π.Χ.
Το 2οοοπ.Χ. οι Βαβυλώνιοι κάνουν χρήση του εξηκονταδικού συστήματος, που αποτελεί τον προπομπό του δωδεκαδικού συστήματος μέτρησης το οποίο χρησιμοποιούμε και σήμερα.
Το πρώτο ηλιακό ρολόι αναφέρεται στην αρχαία Αίγυπτο, περίπου το 1500 π.Χ. Οι αρχαίοι Έλληνες αστρονόμοι μέτρησαν τον χρόνο για πρώτη φορά χρησιμοποιώντας τον γνώμονα και την κλεψύδρα. Ο γνώμονας τους ήταν γνωστός από τους Χαλδαίους αστρονόμους και έτσι κατασκεύασαν τελειοποιημένους γνώμονες με τη βοήθεια των μαθηματικών τους γνώσεων.
Ο μαθητής του Θαλή, Αναξίμανδρος κατασκεύαζε το 550 π.Χ. ποικιλία ηλιακών ωρολογίων.
Κατά τον Πλάτωνα ο χρόνος είναι η κινητή εικόνα της αιωνιότητας: «Σκέφτηκε (ο δημιουργός) επομένως να δημιουργήσει κάποια κινητή εικόνα της αιωνιότητας. Ενώ λοιπόν έβαζε τάξη στον ουρανό έφτιαξε και τη ρυθμικά κινούμενη εικόνα της ακίνητης στην ενότητά της αιωνιότητας – το δημιούργημα που έχουμε ονομάσει χρόνο»
Σύμφωνα με τον μαθητή του Αριστοτέλη, Αριστόξενο: «ο Πλάτων εφηύρε το νυκτερινόν ωρολόγιον και το κατεσκεύασε με τη μορφή μιας μεγάλης κλεψύδρας». Αν και δεν διαθέτουμε μια λεπτομερή περιγραφή της λειτουργίας αυτού του ρολογιού, η σχετική τεχνολογία της εποχής παραπέμπει σε μάλλον απλή λειτουργία κλεψύδρας. Το ξυπνητήρι του Πλάτωνα -περί ου ο λόγος, ήταν των 6 ωρών: ρέει νερό από πάνω προς τα κάτω, μέσα σε ένα μικρότερο δοχείο, το οποίο περιέχει αξονικό σιφώνι. Όταν φτάσει στο ανώτατο ύψος του σιφωνιού, αδειάζει απότομα, στο δοχείο που βρίσκεται από κάτω και ο αέρας που βρίσκεται εγκλωβισμένος στο τελευταίο δοχείο, διαφεύγει από κάτι σαν σφυρίχτρα που παράγει δυνατό ήχο με αποτέλεσμα να λειτουργεί σαν ξυπνητήρι. Ο Πλάτωνας μάλλον το χρησιμοποιούσε για να βρίσκεται σε εγρήγορση κατά την έναρξη των ομιλιών του που ξεκινούσαν νωρίς την αυγή. Μετά την λειτουργία του, το ξυπνητήρι αδειάζει σιγά σιγά μέσω ενός μικρού ανοίγματος που βρίσκεται στον πάτο, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά. Λένε ότι αυτή την κατασκευή την τοποθέτησε στην Ακαδημία Αθηνών.
Ο μεγάλος Αλεξανδρινός Μηχανικός Κτησίβιος (308-246 π.Χ.) κατασκεύασε υδραυλικό ρολόι, που διέθετε δοχείο ελέγχου στάθμης του νερού και διατηρούσε έτσι σταθερή την ροή του υγρού και σταθερή την ταχύτητα μετατόπισης του δείκτη (το περιγράφει ο Βιτρούβιος στο έργο του «περί αρχιτεκτονικής».
Το «υδραυλικό ωρολόγιο» του Αρχιμήδη (3ος αι. π.Χ.) ήταν το πρώτο ρολόι με κτύπους της ιστορίας. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο υδραυλικό ωρολόγιο με πολλά αυτόματα κινούμενα πάρεργα που περιγράφεται με λεπτομέρειες στο ομώνυμο αραβικό χειρόγραφο που το διασώζει.
Ένα από τα παγκοσμίως γνωστά ωρολόγια των ελληνορωμαϊκών χρόνων, που έχουν εντοπιστεί άθικτα, ανασύρθηκε από την αρχαιολογική υπηρεσία στο Πολύχρονο Χαλκιδικής. Το εύρημα αποκτά μεγαλύτερη σημασία, καθώς τα ηλιακά ρολόγια κατασκευάζονται για συγκεκριμένο γεωγραφικό πλάτος, δηλαδή ήταν ακριβή μόνο για τον τόπο στον οποίο κατασκευάζονταν. Το ρολόι όμως του Πολύχρονου έχει κατασκευαστεί έτσι ώστε να δείχνει τη σωστή ώρα κάθε ημέρας τόσο στην Χαλκιδική όσο και στη Ρώμη, τη Γαλλία ή την Κίνα.
Αέρηδες: Στη σκιά της Ακρόπολης στέκει αγέρωχο, αιώνες τώρα, ένα μνημείο σπάνιας ομορφιάς. Οι μελετητές θεωρούν πως ήταν ένα είδος μετεωρολογικού σταθμού της εποχής, που παράλληλα υπολόγιζε και την ώρα. Ήταν σημαντικό για τους εμπόρους να γνωρίζουν την ώρα και τους ανέμους για να μπορούν να υπολογίσουν πότε περίπου θα έφθαναν τα προϊόντα τους στον προορισμό τους.
Το μηχανικό ρολόι έγινε πραγματικότητα χάρις στον «Μηχανισμό διαφυγής» (escapement). Το 725 μ.Χ. κατασκευάστηκε στην Κίνα το πρώτο ρολόι με μηχανισμό διαφυγής.
Ένα από τα πρώτα δημόσια ωρολόγια που σήμαινε κάθε ώρα ήταν αυτό που δημιουργήθηκε το 1335 μ.Χ. και είχε μόνο ένα δείκτη. Το αρχαιότερο από αυτά στην Αγγλία είναι του καθεδρικού Ναού του Σώλσμπερι (1386 μ.Χ.) που σημαίνει τις ώρες, ενώ αυτό που εγκαταστάθηκε στη Ρουέν της Γαλλίας το 1389 μ.Χ. σήμαινε τα τέταρτα της ώρας.
Περί το 1582 μ.Χ. ο Γαλλιλαίος παρατήρησε την χαρακτηριστική χρονομετρική ιδιότητα του εκκρεμούς, μετρώντας τον χρόνο που έκαναν οι πολυέλαιοι του καθεδρικού ναού της Πίζας όταν ταλαντεύονταν. Ανακάλυψε ότι οι ταλαντώσεις τους ήταν ισόχρονες και σκέφθηκε ότι μπορούσαν να χρησιμεύσουν για την μέτρηση του χρόνου. Την παρατήρηση αυτή αξιοποίησε ο Ολλανδός Κρίστιαν Χόυχενς από το 1656 και μετά. Ρολόγια με κίνηση αντιβάρων και βραχέα εκκρεμή αναρτώνταν σε τοίχους. Αργότερα εισήχθη το μακρό εκκρεμές δευτερολέπτων από τον Άγγλο Κλέμενζ. Τα πρώτα φορητά ρολόγια εμφανίστηκαν λίγο μετά το 1500, όταν χρησιμοποιήθηκε το ελατήριο.
Η χρήση πολύτιμων λίθων άρχισε το 1704 με διαμάντια και ζαφείρια. Σήμερα χρησιμοποιούνται συνθετικοί λίθοι τα λεγόμενα «ρουμπίνια» για την κατασκευή των ρολογιών.
Το πρώτο ηλεκτρικό ωρολόγιο μπαταρίας εφευρέθηκε το 1840. Το συγχρονισμένο ηλεκτρικό ρολόι ανακαλύφθηκε το 1918 που κινείται (in step) συγχρονισμένο με την συχνότητα του ηλεκτρικού ρεύματος, πηγής, η οποία στην Ευρώπη είναι 50 Hertz, ενώ στις Ην. Πολιτείες είναι 60 Hertz (κύκλοι το δευτερόλεπτο).
Το φαινόμενο του πιεζοηλεκτρισμού ανακαλύφθηκε από τους αδελφούς Κιουρί το 1880 (Pierre και Paul-Jacques Curie). Ο πρώτος κρύσταλλος χαλαζία εφαρμόστηκε στην ωρολογοποιία το 1929. Το ρολόι με χαλαζία έχει ακρίβεια, ένα δευτερόλεπτο κάθε δέκα χρόνια.
Τα ατομικά ρολόγια είναι επίσης η βάση πολλών σύγχρονων εφαρμογών όπως π.χ. του GPS (Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης), μιας και κάθε δορυφόρος περιέχει ένα ατομικό ρολόι.
