Είναι ταλαντούχος, φιλικός, ευγενικός, ευφυής, πολυπράγμων. Είναι καλλιτέχνης και οι καλλιτέχνες φαίνονται νομίζω κυρίως από την ψυχή και το μυαλό τους.
Έτσι και ο Γιάννης Ζουγανέλης! Μετράει επιτυχίες και χρόνια δημιουργίας στο Θέατρο, τη μουσική και σε άλλα τόσα που τον έφεραν ως εδώ. Πάνω απ’ όλα όμως μετράει τις εμπειρίες του, δε σταματά να ‘’ψάχνεται’’, να σκέφτεται, να βλέπει καθαρά τα πράγματα και να ψάχνει πάντα την αλήθεια, όπως λέει και ο ίδιος, χωρίς να προσπαθεί να γίνει τέλειος. Δεν υπάρχει τελειότητα λέει…
Το Θέατρο Χώρα είναι το δεύτερο σπίτι του τρία χρόνια τώρα. Πριν μερικές εβδομάδες, λοιπόν, βρεθήκαμε εκεί, στο καμαρίνι του, για να τα πούμε. Και κάπου εκεί, πριν πατήσω το Rec για την εγγραφή, πιάσαμε μια συζήτηση για αυτή την έρμη νέα γενιά που τόσα έχει ακούσει και έχει δει…
…δηλαδή πώς είναι πια αυτή η πολυπόθητη νέα γενιά; Εσείς έρχεστε σε επαφή με νέους ανθρώπους. Τι βλέπετε;
Η νέα γενιά είναι ιδιαίτερη, έχει κριτική ματιά, έχει όνειρα και αμφισβητεί όσα βλέπει. Έχω συναντήσει ανθρώπους που μπαίνουν με φόρα μέσα στην ζωή τους, με στόχο και χαμόγελο. Το μόνο που συμβαίνει στην γενιά αυτή είναι ότι έχει μασήσει το παραμύθι της λογικής που λέει ότι είναι μια ‘’χαμένη γενιά’’. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη προβοκάτσια να λες για παιδιά που έχουν το μέλλον μπροστά τους ότι είναι μια χαμένη ή αδικημένη γενιά. Αυτό κάνει τα φτερά που αρχίζουν να σκάνε, να μαζεύονται και να μην ανοίγουν ποτέ για να πετάξουν. Η Ελλάδα είναι ένας τόπος που δίνει χώρο, και το λέω λόγω των κλιματολογικών συνθηκών. Ο ήλιος βοηθάει την έμπνευση, γιατί είναι το στοιχείο της ενέργειάς μας. Το πρόβλημα με τη νέα γενιά είναι ότι, λόγω των καταστάσεων που ζούμε και με τον τρόπο που διαχέεται η μιζέρια, δεν παίρνει τις πρωτοβουλίες που θα έπρεπε να πάρει. Αυτή την κρίση αντιλαμβάνομαι εγώ, όντας βέβαια πάντα υποκλινόμενος στη νεότητα. Προσωπικά, πιστεύω πάρα πολύ στο παρόν. Το αύριο είναι ένα άλλοθι που χρησιμοποίησε η πολιτική. Μας έλεγαν αύριο θα είναι καλύτερα τα πράγματα, θα έχουμε ένα λαμπρό αύριο…
…και πώς θα ξεφύγουμε από όλα αυτά;
Με την ποίηση. Και το εννοώ ως εξής… η ποίηση γεννιέται στην καθημερινότητά μας. Πρέπει να κάνουμε την καθημερινότητά μας ποιητική! Και επειδή σκέφτομαι και μιλώ μόνο ελληνικά, η ποίηση ξεκινάει από το ποιώ, από το δημιουργώ! Ο νέος άνθρωπος πρέπει να αξιώνεται με το τίμημα όλων των καταστάσεων που η ζωή επιτρέπει. Και αυτό θα συμβεί και με την ύλη. Πολλές φορές λέμε ‘’έλα μωρέ δε βαριέσαι, ένα πιάτο φαγητό μας φτάνει’’… εγώ λοιπόν δεν πιστεύω ότι ο άνθρωπος είναι γεννημένος για αυτό μόνο. Ο άνθρωπος είναι γεννημένος για την αφθονία! Πρέπει να απαιτεί και να προσπαθεί να τα έχει όλα.
Κάπως έτσι λοιπόν θα πρέπει να λειτουργήσει η γενιά μου;
Νομίζω ότι πρέπει να μάθει να απαιτεί, να γίνει λίγο πιο αγωνιστική. Νιώθω ότι έχει μπει σε μια έλλειψη ιδεολογίας, γιατί προδόθηκε από τις υποτιθέμενες προοδευτικές ιδεολογίες που υπήρχαν. Μακάρι η πρόοδος να ήταν συνυφασμένη με την Αριστερά, αλλά δυστυχώς δεν είναι. Και αυτό δεν το λέω ως Δεξιός αλλά ως Αριστερός. Προδόθηκαν από τους ίδιους τους γονείς τους. Βλέπεις παιδιά που αμφισβητούνται από τους ίδιους τους τους γονείς λόγω έλλειψης πολιτισμού. Υπάρχει έλλειψη πολιτισμού σε αυτή τη χώρα…
Σε αυτό όμως φταίει η δική σας γενιά…
Βεβαίως! Θα σας πω πρώτα τα θετικά της δικής μου γενιάς, γιατί μέσα από αυτά θα καταλάβετε που υπολείπεται η δική σας γενιά. Και το λέω με πολύ ταπεινότητα και αγάπη. Υπήρχε παλιότερα μια διάθεση για να παλέψουμε για την Ελευθερία. Υπήρχε η τάση να μην αναμασάμε τα ίδια πράγματα, και στην Τέχνη και στην καθημερινότητα. Ξεφύγαμε από τη συντηρητικότητα σαν δομή σκέψης. Υπήρξε ουσιαστική σεξουαλική απελευθέρωση στη γενιά μου. Δηλαδή αποδεχτήκαμε τις ιδιαιτερότητες, συνυπάρξαμε με τους ανθρώπους που μπορεί να θεωρούνται διαφορετικοί. Σεβαστήκαμε την όποια διαφορετικότητα και καταλάβαμε ότι δε γίνεται ας πούμε εγώ να είμαι ελεύθερος και εσύ να μην είσαι. Συνειδητοποιήσαμε ότι πρέπει να είμαστε όλοι ελεύθεροι και το διεκδικήσαμε προσπαθώντας να αλλάξουμε την Κοινωνία. Αγωνιστήκαμε για τις Τέχνες. Προσπαθήσαμε να αποδείξουμε ότι μπορείς να ακούσεις και τον Καζαντζίδη, και τους Beatles, και τον James Brown αλλά και τη Μαρία Κάλλας. Το καλό και το ποιοτικό υπάρχει παντού. Προσπαθούσαμε να σπάσουμε τα δόγματα.
Και πώς φτάσαμε ως εδώ;
Τα ισοπεδώσαμε όλα. Υπάρχει μια ισοπέδωση των πάντων, ειδικά στην Τέχνη. Η γενιά του Πολυτεχνείου ,της οποίας είμαι μέλος ,δε θα πρέπει να αφορίζεται σήμερα, όπως γίνεται. Απλά βγήκαν αρκετοί εκπρόσωποι αυτής της γενιάς που φάγανε, ήπιανε, κλέψανε και κάνανε όσα κάνανε, με αποτέλεσμα να προδώσουν για χάρη του βολέματος τα ιδεώδη της γενιάς μας. Πρέπει να υπάρχει αυστηρότητα και στόχος στις ζωές μας, κάτι που δεν υπάρχει σήμερα. Ζούμε παθητικά.
Πού νιώθετε πιο άνετα; Σε μια μουσική ή σε μια θεατρική σκηνή;
Πρόκειται για εντελώς διαφορετικά πράγματα. Το Θέατρο είναι πιο λογικό από πάσης απόψεως. Είναι ένας χώρος που δεν μπορείς να τον ζήσεις και να τον συμμεριστείς αν δεν έχεις παιδεία. Αντίθετα, στον άλλο χώρο δεν υπάρχει παιδεία. Εκεί πρέπει να είσαι πολύ αυστηρός, ώστε να καταφέρεις να πάρεις την μπαγκέτα και να ορίσεις όσα εσύ θέλεις για τη δουλειά σου. Εγώ είμαι ένας άνθρωπος που κανονίζει μόνος του τις δουλειές του και μάλιστα μένω χρόνια σε ό,τι κλείσω. Είμαι έξι χρόνια στην Ακτή, νωρίτερα έκανα δέκα χρόνια το ‘’Αχ Μαρία’’. Τώρα από εδώ και πέρα δεν ξέρω τι μπορεί να κάνω, γιατί άλλαξαν πραγματικά τα πράγματα. Πλέον ως καλλιτέχνες δουλεύουμε για το Δημόσιο. Έχει τύχει να δουλέψουμε με γεμάτο μαγαζί και να μην πάρουμε μεροκάματο. Με 23% ΦΠΑ, 20% κόστος, 20% το προσωπικό και άλλα τόσα έξοδα, είναι γελοίο να κάθεσαι και να δουλεύεις έτσι. Άσε που στο τέλος αναγκάζεσαι να έχεις και ανεβασμένες τις τιμές.
Πώς διαχειρίζεστε αυτούς τους δύο εντελώς διαφορετικούς χώρους;
Έχω πραγματικά δισυποστασία. Δε μεταφέρω τίποτα όλα αυτά τα χρόνια από τη μια δουλειά στην άλλη. Φεύγω από το θέατρο και είμαι ένας άλλος άνθρωπος στις μουσικές σκηνές. Το μόνο που ενδέχεται να μεταφέρω είναι η εμπειρία, η άνεση πάνω στην σκηνή και ο σεβασμός που έχω πάντα στον αποδέκτη…
Είναι διαφορετικό και το κοινό φαντάζομαι…
Καταρχάς, δε χρησιμοποιώ ποτέ τον όρο ‘’κοινό’’. Δε θεωρώ ότι έχουμε κάτι κοινό μεταξύ μας με το θεατή. Αντιμετωπίζω τους ανθρώπους σαν μια ξεχωριστή προσωπικότητα και ποτέ σαν μάζα. Δεν μπορώ τη μαζικότητα, τα μέσα μαζικής μεταφοράς, το μαζικό κίνημα. Δεν πιστεύω σε όλα αυτά, γιατί όσες φορές υπήρξε μαζικότητα υπήρξε μόνο και μόνο για να υπηρετήσει τους όρους που καταλήγουν σε –ισμός, όπως ο Φασισμός. Και σας ξαναλέω, δε μιλώ από τα Δεξιά. Σιχαίνομαι τη συντηρητικότητα. Ο κόσμος σίγουρα είναι διαφορετικός, γιατί όταν έρχεται να ακούσει μουσική είναι πιο χαλαρός, πίνει το ποτό του, μιλάει με τους φίλους του, κάνει ό,τι θέλει. Στο θέατρο έρχεται με άλλου είδους αποδοχή.
Καραπλής Νικόλαος Α2
