Ο κ. Ξενοφών Μουσσάς επισκέφτηκε το σχολείο μας και προσπάθησε να μας μυήσει στα μυστικά του διαστήματος καθώς και να μας εξηγήσει τη λειτουργία του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Μας εντυπωσίασε η ευγένεια του, η νηφάλια σκέψη ενός επιστήμονα, η αγάπη του για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, αλλά και η πίστη του στους νέους.

 

Ο Ξενοφών Μουσσάς είναι καθηγητής και επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας της φυσικής διαστήματος του πανεπιστημίου Αθηνών. Συμμετέχει σε διαστημικά πειράματα της ΝΑΣΑ και έχει λάβει βραβείο το 2009, για συμμετοχή στη διαστημική αποστολή Οδυσσέας. Έχει λάβει και τιμητική διάκριση από την Αμερικανική ένωση γεωφυσικής. Μελετά το διαπλανητικό διάστημα, την κοσμική ακτινοβολία, τα ηλιακά φαινόμενα που επηρεάζουν τη Γη. Έχει δημοσιεύσει 85 επιστημονικά άρθρα σε διεθνή περιοδικά και έχει εκπονήσει εκτενές εκλαϊκευτικό έργο. (Φυσικός Κόσμος, Εκπαιδευτική ελληνική εγκυκλοπαίδεια Εκδοτική Αθηνών). Συμμετέχει στην ομάδα που μελετά τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων (πρόδρομος της τεχνολογίας). Έχει κάνει εκθέσεις ανά τον κόσμο με θέμα τον Μηχανισμό και την ιστορία της αρχαίας ελληνικής Αστρονομίας. Συμμετέχει στη σχεδίαση της Ευρωπαϊκής βάσης στη Σελήνη και των μελλοντικών διαστημικών αποστολών για τους πλανήτες Κρόνο, Τιτάνα και Εγκέλαδο.

 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ ΜΟΥΣΣΑ

 O Ξενοφών Μούσας είναι Διευθυντής του Εργαστηρίου Αστροφυσικής, αναπληρωτής καθηγητής Φυσικής Διαστήματος, στο Τμήμα Φυσικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας της Φυσικής Διαστήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει διατελέσει Αναπληρωτής Προέδρου Τμ. Φυσικής Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής, μέλος της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάσθηκε επί έτη ως research Fellow, research assistant, senior visiting research Fellow στο Imperial College of Science Technology and Medicine του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μεξικού, στο Αστεροσκοπείο Παρισίων (Laboratoire d’etudes spatiales et d’instrumentation en astrophysique) και το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για το Ηλιακό Σύστημα (Max-Planck-Institut fur Sonnensystemforschung) στη Γερμανία. Συμμετέχει σε διαστημικά πειράματα της ΝΑΣΑ και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (όπως στην διαστημική αποστολή STEREO και WIND στα πειράματα WAVES’). Μελετά το διαπλανητικό διάστημα, την κοσμική ακτινοβολία, τις μαγνητόσφαιρες πλανητών (Άρη, Γης, Δία, Κρόνου, Τιτάνα, Εγκέλαδου), ηλιακά φαινόμενα που επηρεάζουν την Γη. Κατασκεύασε μαζί με άλλους τον ηλιακό ραδιοφασματογράφο «ARTEMIS» (ραδιοτηλεσκόπιο διαμέτρου 7 μέτρων, μεταλλική κατασκευή ΠΥΡΚΑΛ) που λειτουργεί στις Θερμοπύλες (ΟΤΕ). Ο ραδιοφασματογράφος λαμβάνει καθημερινά από ανατολής μέχρι δύσης Ηλίου από το 1995, 110 φάσματα του Ηλίου σε συχνότητες 20 έως 650 MHz κάθε δευτερόλεπτο όλες τις ημέρες του έτους από την ανατολή μέχρι τη δύση του Ηλίου, συνεχώς από το 1995. Συμμετέχει με μεγάλη επιτυχία στην μελέτη του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Συμμετέχει σε εκπαιδευτικά και εκλαϊκευτικά προγράμματα για ενήλικες και μαθητές σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Φυσικών και Ευρωπαϊκά Ιδρύματα. Έχει επιβλέψει ή επιβλέπει 15 διδακτορικά ως κύριος επιβλέπων. Έχει επιβλέψει πολλές διατριβές μεταπτυχιακών και περίπου 200 πτυχιακές εργασίες. Οι περισσότεροι των μεταπτυχιακών ήταν υπότροφοι του ΙΚΥ και άλλων οργανισμών. Έχει δημοσιεύσει 85 επιστημονικά άρθρα σε διεθνή περιοδικά, βιβλιοκριτικές, κεφάλαια σε βιβλία κ.α. Είναι μαζί με άλλους συγγραφέας του βιβλίου «Διαστημική φυσική», Εκδόσεις «Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου», Πάτρα, 2003. Έχει εκτενές εκλαϊκευτικό έργο (Φυσικός Κόσμος, Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Εκδοτικής Αθηνών). Έχει λάβει τιμητική διάκριση από την Αμερικανική Ένωση Γεωφυσικών (American Geophysical Union, Βοστώνη, 2001). Έχει λάβει Βραβείο της NASA το 2009, για συμμετοχή στην διαστημική αποστολή Οδυσσέας [Group achievement award to Ulysses team for outstanding multidisciplinary team effort which culminated in the highly successful operations and prolific scientific return of the Ulysses mission.]. Είναι κριτής σε προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Ερευνών. Έχει κάνει εκθέσεις ανά τον κόσμο με θέμα τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων και την Ιστορία της αρχαίας Ελληνικής Αστρονομίας: Νέα Υόρκη (Children’s Museum of Manhattan), Έναρξη διεθνούς Έτους Αστρονομίας UNESCO, Αίγυπτο (Βιβλιοθήκη Αλεξάνδρειας, Ελληνικά Σχολεία στην Αίγυπτο: Αβερώφειο, Αμπέτειο Σχολή), Αλγερία, Ιταλία (Ινστιτούτο Επιστημών Γραμμάτων και Τεχνών Βενετίας), Πολωνία (Αστεροσκοπείο του Κοπέρνικου και Πλανητάριο του Ώλστιν), Σλοβακία (Αστρονομικό Ινστιτούτο Ακαδημίας Επιστημών, Σουηδία (Museum Gustavianum), Γερμανία και πάρα πολλές στην Ελλάδα, σε σχολεία, Ναυτικό Μουσείο Κρήτης, Ιωνικό Κέντρο, Σκιάθο, Χίο, Αλεξανδρούπολη, Καλλιθέα, Ρόδο, Κάσο, Κρανίδι, στη ΔΕΘ [δυο φορές], Ζάππειο [έκθεση ΓΓΕΤ, δυο φορές], Πανεπιστήμιο Πατρών (δυο φορές), Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, μόνιμα εκθέματα στο Μουσείο Επιστημών και Τεχνολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Έχει πολλές αστρονομικές δραστηριότητες σε συνεργασία με ερασιτέχνες αστρονόμους σε διάφορα μέρη στην Ελλάδα (π.χ. παρατηρήσεις του Ηλίου στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών στην οδό Πανεπιστημίου, την Ρόδο, Κάσο, Αλεξανδρούπολη και αλλού, παρατήρηση της διάβασης της Αφροδίτης στη Ρόδο, έκλειψη στο Καστελλόριζο). Συμμετείχε στην σχεδίαση μαγνητικής ασπίδας του διαστημικού τηλεσκοπίου ακτίνων Χ «ROSAT». Συμμετέχει στην ανάπτυξη του Ηλιακού «radar» (“LOIS’) και στην σχεδίαση της Ευρωπαϊκής Επιστημονικής Βάσης στη Σελήνη και των μελλοντικών διαστημικών αποστολών για τον πλανήτη Κρόνο, Τιτάνα και Εγκέλαδο.

 

 

Πως αποφασίσατε να γίνεται αστρονόμος;

 

Όταν ήμουν παιδί οι δάσκαλοι μου και οι γονείς μου με πήγαιναν στα μουσεία, και έτσι αγάπησα τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Σε μια τέτοια επίσκεψη στο εθνικό αρχαιολογικό μουσείο, αφού «χάζεψα» τα αρχαία και τους θησαυρούς στο τέλος (του μουσείου) είδα αυτό το αντικείμενο, το μηχανισμό των Αντικυθήρων. Με γοήτευσε, με μαγνήτισε και το όνομα του: αστρολάβος των Αντικυθήρων. Προβληματίστηκα, αναρωτήθηκα πως ήταν δυνατόν οι αρχαίου Έλληνες να είχαν οποιοδήποτε ενδιαφέρον για την αστρονομία, (δεδομένου ότι τότε δεν είχαν τηλεσκόπια) πως ήταν δυνατόν να κοιτάξουν τον ουρανό…… και εξ’ αιτίας αυτού του αντικειμένου έγινα αστρονόμος.

 

Πως ξεκίνησε η αστρονομία;

 

Παρατηρώντας οι άνθρωποι τον ουρανό, τον ήλιο να ανατέλλει και να δύει διαπίστωσαν ότι στη φύση υπάρχουν νόμοι και αρμονία. Για να ξέρουν πότε θα σπείρουν, πότε θα πάει καλύτερα το πλεούμενο στη θάλασσα άρχισαν να μετράνε τις μέρες και έτσι ανέπτυξαν τα μαθηματικά, την αστρονομία, τη φιλοσοφία, άρχισαν να σκέφτονται τι είναι το φεγγάρι από τι είναι φτιαγμένο……

 

Μπορείτε όσο το δυνατόν πιο απλά να μας εξηγήσετε τι είναι το σύμπαν;

 

Σύμπαν από την αρχαιότητα ονομάζουμε όλα όσα βλέπουμε σε μεγάλη κλίμακα γύρω μας, δηλαδή τον ουρανό με τα άστρα, που περιλαμβάνει το κοντινό μας περιβάλλον, το οποίο είναι το ηλιακό σύστημα, δηλαδή ο ήλιος, η σελήνη, οι άλλοι πλανήτες, οι αστεροειδείς, οι οποίοι είναι κάποιοι μικροί πλανήτες, οι κομήτες.

 Όλα τα αστέρια που είναι σχετικά κοντά στον ήλιο μέσα στο απέραντο σύμπαν αποτελούν μια ομάδα από άστρα που την ονομάζουμε γαλαξία. Αν βγείτε το βράδυ μια σκοτεινή νύχτα μακριά από την πόλη, ας πούμε στην Πάρνηθα, θα δείτε πολύ ωραία τον γαλαξία. Πριν από έναν περίπου αιώνα οι άνθρωποι με τα τηλεσκόπια διαπίστωσαν ότι υπάρχουν πάρα πολλοί γαλαξίες. Ο κάθε γαλαξίας μπορεί να έχει από μερικά δισεκατομμύρια ή πάρα πολλά δισεκατομμύρια άστρα. Όλοι οι γαλαξίες και ο,τι υπάρχει γύρω μας σ’ αυτόν τον κόσμο είναι το σύμπαν.

 

Υπάρχει εξωγήινη ζωή;

 

Μέχρι τώρα δεν έχουμε ποτέ συναντήσει όντα είτε έλλογα είτε άλλα έμβια όντα από άλλο μέρος εκτός από τη γη. Ωστόσο η αστρονομία μαζί με τη βιολογία και τα μαθηματικά μας λένε ότι είναι σχεδόν βέβαιο πως θα πρέπει να υπάρχουν έμβια όντα και έλλογα όντα, δηλαδή πολιτισμοί, αλλού σε άλλους πλανήτες που βέβαια θα είναι γύρω από άλλα αστέρια. Στον δικό μας ήλιο, στο δικό μας ηλιακό σύστημα, δεν είναι πιθανόν να υπάρχει αλλού έλλογη ζωή^. Δεν αποκλείεται, όμως, μικρόβια ή άλλου τύπου ιοί ή άλλα έμβια όντα σε άλλους πλανήτες, όπως στον Άρη ας πούμε ή ακόμα στην Αφροδίτη, στα σύννεφα της να υπάρχουν.

 

Πριν από μερικές εβδομάδες είχα ακούσει μια ανακοίνωση από κάποια διαστημική εταιρεία, ότι βρέθηκε αντίστοιχη γη σε άλλο γαλαξία ή ότι αυτή εξαρτάται από το δικό μας ήλιο. Ισχύει αυτό;

 

Έχουν βρεθεί μέχρι τώρα πάρα πολλά άστρα που έχουνε πολλές εκατοντάδες πλανήτες. Αυτά τα βρήκε τα τελευταία χρόνια ένα διαστημόπλοιο που ονομάζεται Κέπλερ. Αν τώρα οι πλανήτες αυτοί βρίσκονται σε κατάλληλη απόσταση από το αστέρι που μπορεί να επιτρέπει τη δημιουργία ζωής, δηλαδή αν η θερμοκρασία του πλανήτη είναι παντού πάνω από 100 βαθμούς, θα είναι δύσκολο να υπάρξει ζωή, αλλά ποτέ κανείς δεν ξέρει. Έχουμε βρει ζωή σε θάλασσες, σε ηφαίστεια με θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 100 βαθμούς. Άλλα έμβια όντα ζούνε μέσα σε λίμνες με αρσενικό – απίστευτο –  και άλλα έμβια όντα υπάρχουν σε μέρη που είναι πάρα πολύ όξινα. Η φύση όλα μπορεί να τα κάνει. Κάποιοι πλανήτες, λοιπόν, είναι σε τέτοια απόσταση από τον ήλιο τους, ώστε να μπορεί να υπάρχει ζωή σε αυτούς. με απλά μαθηματικά μπορούμε να υπολογίσουμε σε ποιες αποστάσεις από τον ήλιο μπορεί να υπάρχει ζωή. Υπολογίζουμε τη θερμοκρασία που έχει ο πλανήτης. Το αντίστοιχο κάνουμε για τα αστέρια, αυτά τα χίλια τόσα που έχουμε βρει και έτσι ξέρουμε πόσοι από αυτούς τους πλανήτες ενδέχεται να έχουν ζωή.

 

 Πιστεύετε στην καταστροφή του σύμπαντος και αν ναι πιστεύετε στη διαστολή ή στην ψύξη του;

 

Είναι ενδεχόμενο αυτή τη στιγμή με τα όσα ξέρουμε το σύμπαν να εξακολουθήσει να διαστέλλεται έπ’ άπειρον και βέβαια κάποια στιγμή όλη η ενέργεια – αύριο εσείς μπορείτε να βρείτε κάτι καινούργιο και να είναι λανθασμένα όλα αυτά που λέω τώρα – θα ξοδευτεί και θα ψυχθεί. Βέβαια, πρέπει να ξέρετε ότι όλα αυτά τα είχαν ήδη συζητήσει οι αρχαίοι Έλληνες. Οι αρχαίοι Έλληνες λέγανε ήδη για το ενδεχόμενο να χτυπήσουν το ένα το άλλο τα κομμάτια του κόσμου, να γίνει μια καινούργια έκρηξη και να ξαναγεννηθεί ένα καινούργιο σύμπαν. Αυτό ονομάζεται εκπύρωση.

 

Σε περίπτωση καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος μπορεί η ανθρωπότητα να μεταφερθεί σε άλλους πλανήτες;

 

Σχέδια υπάρχουν στο χάρτη, αλλά στην πραγματικότητα η γη είναι παράδεισος και πρέπει να την προσέξουμε. Ιδιαίτερα την πατρίδα μας, διότι δεν υπάρχει ομορφότερη χώρα στον κόσμο. δεύτερον είναι πάρα πολύ μεγάλο το κόστος μετοίκησης σε άλλους πλανήτες. (Φανταστείτε ότι ένα ποτήρι νερό στο διαστημικό σταθμό κοστίζει 1000 Ευρώ). Επιπλέον αν σας πουν να πάτε να ζήσετε στη Σαχάρα, στο πιο απομακρυσμένο σημείο, θα πηγαίνατε; Αν σας λέγανε να πάτε στον Άρη θα ήταν πολύ χειρότερο, διότι ο Άρης έχει πολύ υψηλές θερμοκρασίες και επιπλέον είναι ένα μέρος όπου μπορεί να μας σκοτώσει η ακτινοβολία. Το ταξίδι για τον Άρη θα είναι σαν να έχετε ζήσει μερικά Τσερνομπίλ. Βέβαια κάποιοι επιστήμονες ίσως πάνε. Στον Άρη βέβαια, θα πήγαινα, αν ήξερα ότι θα πεθάνω σε κάνα χρόνο ή σε κάνα μήνα, γιατί δεν είναι εύκολο να ζήσει κανείς εκεί.

 

Είστε από τους επιστήμονες που αποδέχονται την ύπαρξη κάποιου θεού ή μιας ανώτατης δύναμης ή από αυτούς που είναι σκεπτικιστές;

 

Η αποδοχή είναι θέμα πίστης, δεν είναι θέμα έρευνας^. δηλαδή δεν υπάρχουν αποδείξεις για την ύπαρξη θεού ή μη. Ερωτήματα υπάρχουν, απαντήσεις όμως δεν υπάρχουν. Ασφαλώς από αυτό που παρατηρεί κανείς στο σύμπαν ή στο εργαστήριο διαπιστώνεται ότι υπάρχου κανονικότητες, αρμονία. Και οι αρχαίοι Έλληνες είπαν ότι υπάρχει αρμονία στο σύμπαν, που μας επιτρέπει να κάνουμε προβλέψεις.

 

Αυτή η αρμονία εκφράστηκε παντού π.χ. στην τέχνη, στον Παρθενώνα, στον λόγο;

 

Αρμονία υπάρχει και στα μαθηματικά. Όσοι αγαπάμε τα μαθηματικά ξέρουμε ότι είναι ποιητικά. Όλη η συμμετρία υπάρχει σε αυτά, αρκεί κανείς να ξέρει τη γλώσσα. Ομοίως πρέπει να ξέρει κανείς τη γλώσσα της φύσης, δηλαδή πάλι τα μαθηματικά μαζί με τη φυσική. Αυτή την αρμονία πολλοί την ερμηνεύουν ως υψηλή σχεδίαση του Θεού.

Στα μαθηματικά και στη φυσική μπορεί να διαβάσετε για το τυχαίο, το χάος. Το χάος λοιπόν στα μαθηματικά χαρακτηρίζεται από αυτοοργάνωση, δηλαδή σύμφωνα με κάποια λογική, αν πετάξει κάποιος εδώ μέσα άτομα, μετά θα δημιουργηθούν μόρια και μετά από κάποιο διάστημα μπορεί να παραχθεί και D.N.A. ακόμα και να προκύψει ζωή τυχαία. Την αυτοοργάνωση τη βλέπουμε και στα αστέρια. Αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς. Το αποδεικνύουν τα μαθηματικά. Και το τυχαίο ακόμα οδηγεί στην τάξη. Είναι όπως, αν αφήσουμε 1000 άτομα σε μια πλατεία, σε λίγο θα δημιουργηθούν ομάδες. Αντίστοιχη έλξη υπάρχει στα σώματα^. θετικά αρνητικά έλκονται. Έλξη υπάρχει και στα ουράνια σώματα. Το χάος που στην αρχή ήταν τυχαίο, έχει οδηγήσει σε οργάνωση.

 

Υπάρχουν ενδείξεις για το πότε θα κατοικηθούν αρκετοί πλανήτες του ηλιακού συστήματος;

 

Σχέδια υπάρχουν. Είναι μάλλον βέβαιο ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία ή κάτι παραπάνω άνθρωποι θα πάνε στον Άρη, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα γυρίσουν. Δύσκολη απόφαση. Το να πάει κανείς σήμερα στον Άρη ή στη Σελήνη, είναι επικίνδυνο λόγω της ακτινοβολίας, αλλά αύριο, μετά από δύ0ο χρόνια, οι άνθρωποι μπορεί να σκεφτούνε έναν τρόπο που θα μας προστατεύει από την κοσμική ακτινοβολία.

Οι άνθρωποι θα πάνε στον Άρη. Αυτό είναι βέβαιο και ξέρω πολλούς εθελοντές.

 

Με βάση την ανακάλυψη του μηχανισμού των Αντικυθήρων πιστεύετε ότι οι επιστήμες ήταν πιο εξελιγμένες στα αρχαία χρόνια από όσο νομίζουμε;

 

Οι περισσότεροι άνθρωποι, βέβαια και επιστήμονες πριν από τη δική μας μελέτη θεωρούσαν ότι οι άνθρωποι στην αρχαία εποχή δεν είχα τεχνολογία. Βέβαια οι αρχαίοι Έλληνες έφτιαξαν τον Παρθενώνα που είναι και αντισεισμικός. Στα μουσεία θα δει κανείς χειρουργικά εργαλεία, γυναικολογικά εργαλεία αντίστοιχα με τα σημερινά. Είχανε εξελιγμένη τεχνολογία, αφού είχαν και όπλα. Ο Αρχιμήδης σύμφωνα με τη βιβλιογραφία είχε φτιάξει όπλα που δεν μπορούμε να διανοηθούμε. Είχε φτιάξει ένα κανόνι που λειτουργούσε με ατμό, ένα επαναληπτικό όπλο που έριχνε εκατό βέλη. Μοιάζουν ψέματα όλα αυτά, όμως μετά τη μελέτη του μηχανισμού των Αντικυθήρων φαίνονται πιστευτά. Άλλαξε ο τρόπος που σκεφτόμαστε για τους αρχαίους όσον αφορά στην επιστήμη. Κάποιοι λένε ότι η σημερινή φιλοσοφία στηρίζεται στον Πλάτωνα. Είναι σωστό δεν είναι υπερβολή.

 

Υπάρχει η αντίληψη ότι η σημερινή εποχή είναι χειρότερη από τις παλιότερες. Εσείς τι άποψη έχετε;

 

Στην αρχαία εποχή οι άνθρωποι έτρωγαν λίγο σπασμένο σιτάρι με λίγο νερό (μπληγούρι) ή μέλανα ζωμό και ήταν ευτυχείς. (Σήμερα τα μέσα είναι καλύτερα). Παλιά τα βιβλία ήταν πανάκριβα. σήμερα τα βρίσκουμε στο Ίντερνετ. Είναι καλή εποχή για τον φτωχό επιστήμονα. Η Ελλάδα δε διαθέτει λεφτά για την επιστήμη. Ένας συνάδελφος στη βιολογία που θέλει αντιδραστήρια δεν μπορεί να τα βρει γιατί είναι πολύ ακριβά. Κάποιος που δουλεύει θεωρητικά με υπολογιστή έχει πρόσβαση στη γνώση και μπορεί να παράγει ερευνητικό έργο. Η χώρα μας έχει καλούς επιστήμονες και καλή επιστήμη. Οπότε σε κάποιους τομείς και χωρίς χρήματα, επειδή έχουμε καλούς επιστήμονες, καλούς φοιτητές και καλό σχολείο μπορούμε να προοδεύσουμε.

 

Ο άξονας της γης αλλάζει θέση;

 

Ο άξονας της γης έχει μια πολύπλοκη μεταβολή σαν τον άξονα μιας σβούρας που αλλάζει θέση. Έτσι και ο άξονας της γης αλλάζει θέση κάθε 26000 χρόνια. Επιπλέον αλλάζει με περιοδικότητα κάθε 14 μήνες. Και αλλάζει τον πόλο της γης κατά μερικές εκατοντάδες μέτρα. Ο άξονας της γης αλλάζει και λόγω της σελήνης, του ήλιου, των ωκεανών και της ατμόσφαιρας.

Πάντως ο ουρανός που βλέπουμε σήμερα δεν είναι ο ουρανός που έβλεπε ο Πλάτωνας.

 

Εκτός από την επιστήμη σας ποια άλλα ενδιαφέροντα έχετε;

 

Υπάρχουν πάρα πολλά όμορφα πράγματα. Μου αρέσουν τα βιβλία, η αστρονομική έρευνα, η διδασκαλία η οποία για μένα είναι μοναδική. (Τα Ελληνόπουλα κάνουν τις ωραιότερες ερωτήσεις) ο ουρανός, η φύση. Από μικρός μελετούσα τα φυτά, οτιδήποτε βλέπει κανείς σε ένα χωράφι, σε ένα δάσος. Μου αρέσουν τα ταξίδια, τα μουσεία, η μουσική.

 

Αν κάποιος θέλει να ασχοληθεί με την αστρονομία, πως πρέπει να προετοιμαστεί από τη σχολική ηλικία;

 

Να ασχολείται με τα μαθηματικά, να λύνει όλες τις ασκήσεις που βρίσκει. Οι Έλληνες μαθητές είναι οι καλύτεροι και κάνουν θαύματα. Ο τελευταίος μαθητής που μπήκε σε ένα οικονομικό πανεπιστήμιο ξέρει μαθηματικά πιθανότατα καλύτερα από αυτόν που πηγαίνει στα κορυφαία πανεπιστήμια της Αμερικής.

 

Πιστεύετε ότι το ανθρώπινο είδος έχει όρια στην εξέλιξη του;

 

Οι άνθρωποι πάντα εξελίσσονται. Οι βιολόγοι και οι γιατροί μας λένε ότι εμείς σήμερα είμαστε διαφορετικοί από τους ανθρώπους 2000 χρόνια πριν. Για παράδειγμα αύριο μπορεί να συνηθίσουμε την ακτινοβολία στο διάστημα.

 

Έχει επηρεαστεί η λειτουργία των ελληνικών πανεπιστημίων από την πρόσφατη κρίση;

 

Τα ελληνικά πανεπιστήμια λειτούργησαν και στη διάρκεια της Κατοχής. Και σήμερα κάποιος φοιτητής με συνδρομή 5 Ευρώ μέσω διαδικτύου έχει πρόσβαση σε όλες τις βιβλιοθήκες του κόσμου, δωρεάν βιβλία και όλα τα άρθρα που δημοσιεύονται. Επομένως παρά την οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουμε τα ελληνικά πανεπιστήμια παράγουν έργο. Επίσης υπάρχει ο μύθος ότι τα ελληνικά σχολεία δεν είναι καλά. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι τα σχολεία μας δεν είναι τόσο καθαρά όσο θα έπρεπε, γιατί ως λαός δεν έχουμε αυτοπειθαρχία και δεν τηρούμε νόμους και  κανόνες. Στην Αγγλία για παράδειγμα αν κάποιος προκαλέσει κάθε είδους φθορά στο σχολικό κτήριο αποβ΄λαλλεται από το σχολείο και αν το κάνει για δεύτερη φορά από όλα τα Πανεπιστήμια.

 

Είστε εν ενεργεία καθηγητής;

 

Συνταξιοδοτήθηκα τον περασμένο Σεπτέμβριο, αλλά πηγαίνω ακόμα στο Πανεπιστήμιο και ασχολούμαι με την έρευνα.

 

Τι πιστεύετε για την χαμένη Ατλαντίδα;

 

  Πιθανόν πρόκειται για την έκρηξη της Σαντορίνης. Αν διαιρέσει κανείς τις αποστάσεις που αναφέρει ο Πλάτωνας δια δέκα και τους χρόνους δια δέκα, τότε όλα ταιριάζουν με τη Σαντορίνη.

Πάλι άλλοι λένε ότι μπορεί να ήταν στον Ατλαντικό δεν το αποκλείω. Έχουν βρεθεί βυθισμένες πολιτείες εκεί.