Τα πρώτα κρουασάν
Η ύπαρξη του κίπφερλ (kipferl), προάγγελος του κρουασάν, έχει βεβαιωθεί ήδη από τον 13ο αι. στη Ρουμανία, χωρίς όμως να γνωρίζουμε ούτε τη συνταγή (αλμυρό ή γλυκό) ούτε τον τρόπο παρασκευής της ζύμης. Στο Παρίσι , τα πρώτα κρουασάν πωλούνταν στην οδό ρεσελιε αρ. 92 (rue Richelieu), ανάμεσα στο 1837 και 1839
Ζύμη στο σχήμα του κρουασάν πιθανόν να υπήρχε στην παράδοση της Αυστρίας τουλάχιστον από τις αρχές του 11ου αι. Κατά πάσα πιθανότητα ανάμεσα στα προϊόντα ζαχαροπλαστικής που παρασκεύαζαν στα μοναστήρια για το Πάσχα θα ήταν κι αυτή, μια απλή ζύμη αφράτη και όχι σφολιάτα, πολύ κοντινή σ” αυτήν των κίπφερλ της εποχής. Μια παράδοση αναφέρει τη βιεννέζικης καταγωγής βασίλισσα της Γαλλίας, Μαρία-Αντουανέτα, να έχει επισήμως εισαγάγει και να έχει κάνει δημοφιλές το κρουασάν στη Γαλλία από το 1770, εξ” ού και το όνομα «βιενουαζερί» (viennoiserie) που σημαίνει αρτοσκεύασμα. Ο μύθος αναφέρει πως το 1683,όταν οι Οθωμανοί πολιόρκησαν για δεύτερη φορά τη Βιέννη, επωφελούμενοι από το σκοτάδι της νύχτας, θέλησαν να ανοίξουν λαγούμι κάτω από τα τείχη της πόλης. Όμως οι Βιεννέζοι αρτοποιοί, που δούλευαν ξημερώματα για να φουρνίσουν ψωμί, πήραν είδηση τους Οθωμανούς και σήμαναν συναγερμό. Για να γιορτάσουν τη νίκη των γαλλο-πολωνικών στρατευμάτων κατά των οθωμανικών, οι αρτοποιοί της Βιέννης είχαν την έμπνευση να αυτοσχεδιάσουν ένα γλύκισμα (το ονόμασαν Hörnchen, «petite Horn», λογοτεχνικά «μικρή καραμούζα») που θα τους θύμιζε και θα συμβόλιζε αυτή τη νίκη. Του έδωσαν σχήμα μισοφέγγαρου που είναι σύμβολο της οθωμανικής σημαίας.Μια άλλη εκδοχή της ίδιας ιστορίας τη συναντάμε στη Βουδαπέστη, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Βούδας το 1686, όταν πάλι ένας αρτοποιός πήρε είδηση την επίθεση των Τούρκων και έσπευσε να σημάνει συναγερμό στην πόλη.
Σύμφωνα με μια άλλη βιενέζικη παράδοση-μύθο, εκατοντάδες στρατιώτες και αξιωματικοί αποζημιώθηκαν με δώρα μετά τη μάχη με τους Οθωμανούς ως ανταμοιβή για το θάρρος και των ηρωισμό που έδειξαν. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Jerzy Franciszek Kulczycki, Πολωνός στρατιώτης, κατάσκοπος, διπλωμάτης και …έμπορος, ιδιοκτήτης του πρώτου καφέ στη Βιέννη, με το όνομα Zur blauen Flashes («Στο μπλε μπουκάλι»). Έπεσαν στα χέρια του 300 σακιά καφέ, προϊόν άγνωστο την εποχή εκείνη στην Ευρώπη. Ήταν ένας θησαυρός που οι Τούρκοι είχαν αφήσει πίσω τους όταν ετράπησαν σε φυγή. Ο Kulczycki είχε την περιέργεια να αλέσει τους κόκκους του καφέ και να προτείνει το σχετικό ρόφημα στους Βιεννέζους. Όμως χωρίς επιτυχία. Τότε, του ήρθε η ιδέα να σερβίρει τον καφέ με τη συνοδεία ενός αρτοσκευάσματος. Παρήγγειλε λοιπόν σ” ένα φούρναρη να φτιάξει ένα νέο πρωτότυπο γλύκισμα μαζί με το οποίο θα κατάφερνε να προωθήσει και τον καφέ. Στο μυαλό του ήταν ακόμη ανοιχτή πληγή η επιδρομή των Τούρκων κι έτσι αποφάσισε να φτιάξει αρτοσκευάσματα στο σχήμα του «τούρκικου» κρουασάν. Δίπλωσε δηλαδή τη ζύμη που χρησιμοποιούσε μέχρι τότε για τα γλυκά του με τέτοιο τρόπο, ώστε αυτή να σχηματίζει ένα μισοφέγγαρο.
Χρήση στα γαλλικά
Ο όρος «croissant» (κρουασάν) συναντάται για πρώτη φορά σε λεξικό του 1863, σ” αυτό το λεξικό (Littré) αναφέρεται ως εξής: «Μικρό ψωμί ή μικρό γλυκό που έχει το σχήμα του κρουασάν». Ο Πέτρος Λαρούς (Pierre Larousse) αναφέρει στο Μεγάλο Παγκόσμιο Λεξικό του 19ου αιώνα, 5ος τόμος, του 1869 (Grand Dictionnaire universel du XIXe siècle), «μικρό ψωμί του οποίου η φόρμα είναι σαν του κρουασάν». Τα κρουασάν παρασκευάζονται με αλεύρι πρώτης ποιότητας που ζυμώνεται με νερό και στο μείγμα προστίθενται αυγά που έχουν χτυπηθεί χωριστά.Η πρώτη συνταγή δημοσιεύθηκε το 1891. Ήταν όμως διαφορετική από τη σημερινή. Η πρώτη συνταγή του κρουασάν σφολιάτας πρωτοδημοσιεύτηκε στη Γαλλία το 1905, όμως γνώρισε επιτυχία το 1920. Στο λεξικό της Γαστρονομίας πρωτοεμφανίζεται το 1938 . (Larousse gastronomique)
ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ, Γ2, 3ο Γυμνάσιο Ηρακλείου
