Μελέτη Περίπτωσης
Σε μονάδα ΙΥΑ, προσέρχεται το παρακάτω ζευγάρι ζητώντας βοήθεια:
Γυναίκα 48 ετών και άντρας 52 ετών ζητούν υποβοηθούμενη αναπαραγωγή με ξένα ωάρια. Ζητούν από την ομάδα:
α. Τα ωάρια να προέρχονται αθλήτρια της κολύμβησης, κατά προτίμηση με γαλάζια μάτια και
β. μετά τη γονιμοποίηση, επιθυμούν γενετική εξέταση των εμβρύων πριν τη μεταφορά τους στη μήτρα, προκειμένου να επιλέξουν: θηλυκό φύλο και χωρίς τρισωμία 21 (σύνδρομο Down).
1η ομάδα
Στο συγκεκριμένο ζευγάρι δεν θα δεχόμασταν τους όρους τους, καθώς δεν αφορούν κάποια δική τους δυσκολία αλλά επικεντρώνονται στα εξωτερικά χαρακτηριστικά και τις δεξιότητες του μελλοντικού τους παιδιού. Θα επιτρέπαμε μόνο να διαλέξουν κάποιο δότη σε σχέση με την υγεία του παιδιού και την δική τους αλλά όχι σε σχέση με την εμφάνιση. Τέτοια αιτήματα είναι ανεπίτρεπτα αφού δείχνουν αχαριστία προς την δημιουργία μιας νέας ζωής με την χειραγώγηση που της ασκούν, πριν καν έρθει στον κόσμο. Οι προϋποθέσεις τους μπορεί να σημαίνουν ότι στο μέλλον θα έχουν όλο και περισσότερες απαιτήσεις από το παιδί τους. Τέλος, ο καθορισμός του φύλου θα μπορούσε να προκαλέσει κοινωνικά προβλήματα αν κάθε γονιός είχε το δικαίωμα να το επιλέγει από πριν (π.χ. φανταστείτε μια κοινωνία στην οποία θα υπάρχουν μόνο αγόρια ή μόνο κορίτσια). Η παρέμβαση στην φύση και η τροποποίηση του DNA δεν είναι ηθικά ορθή αφού τείνει να υποκρύπτει αλαζονεία και προσωπικές προτιμήσεις που επιβάλλονται σε μια νέα, ανεξάρτητη μορφή ζωής.
Το μόνο αίτημα τους με το οποίο συμφωνούμε είναι η εξέταση για τρισωμία 21. Είναι καλό οι γονείς να γνωρίζουν αν το παιδί πρόκειται να γεννηθεί με κάποιο πρόβλημα στην υγεία του και να αποφασίσουν αν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες του.
2η ομάδα
Στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή για να γίνει η διαδικασία πρέπει να συναινέσει ένας υπεύθυνος. Από ηθικής απόψεως, ποιά είναι τα κριτήρια αυτά τα οποία θα έπρεπε να καθορίζουν την επιλογή αυτή (έγκριση ή μη)? Θεωρούμε πως σε κάθε περίπτωση ο μελλοντικός γονέας οφείλει να μπορεί να φροντίσει για το παιδί που θα φέρει στην ζωή, όπως και στην υιοθεσία οι αρμόδιοι φορείς ελέγχουν εάν κάποιος μπορεί να υιοθετήσει ένα παιδί. Το ζήτημα φαίνεται να είναι πολυπαραγοντικό και ως εκ τούτου συνιστάται μια σφαιρική και προσεγμένη προσέγγιση.
Υπάρχουν διάφορα αιτήματα του ζευγαριού τα οποία δυνητικά μπορούν να προκαλέσουν ανησυχία από ηθικής απόψεως. Αρχικά, οι γονείς έχουν ως αίτημα κάποια σωματικά κάλλη και χαρακτηριστικά (τα μπλε μάτια και τα ωάρια από αθλήτρια κολύμβησης). Οι αξιώσεις των γονέων σε πρώτο στάδιο φαίνεται να αναδεικνύουν ανησυχίες για το γεγονός ότι όλοι έχουν δικαίωμα στην ζωή ακόμα και ένα παιδί με σύνδρομο down. Οι επιθυμίες αυτές παραπέμπουν σε θεωρίες ευγονικής δημοφιλείς κατά το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα οι οποίες έχουν ως απότοκο την υποτίμηση της αξίας της ανθρώπινης ζωής και μια σκληρή στάση απέναντι στον συνάνθρωπο. Στην χειρότερη περίπτωση η αντίληψη αυτή οδηγεί σε γενοκτονία (θεωρία της άριας φυλής και γενοκτονία των εβραίων), μαζική ευθανασία για τους σωματικά αδύναμους και νοητικά επιβαρυμένους (3ο Ράιχ) η και της ρατσιστικές αντιλήψεις (κάποιων λευκών αποικιοκρατών για παράδειγμα).
Αφού συμμεριστούμε πόσο επικίνδυνη είναι η ιδέα της παρέμβασης για την αλλαγή χαρακτηριστικών του ανθρώπινου είδους πρέπει να παρατηρήσουμε πως οι επιθυμίες του ζευγαριού δηλώνουν ότι υποβόσκουν αυθαίρετα κίνητρα για να τεκνοποιήσουν. Δεν φαίνεται να είναι πρόθυμοι να αγαπήσουν το παιδί τους όντας επικεντρωμένοι σε πιθανές αθλητικές επιδόσεις και σωματικά χαρακτηριστικά. Οι προτεραιότητες αυτές υποδεικνύουν πως αυτό το ζευγάρι θα είναι δυσλειτουργικό σε θέση γονέων. Επιπλέον οι γονείς επιθυμούν το ζυγωτό να προκύψει από γαμετικά κύτταρα του άνδρα και ωάρια κάποιας άλλης γυναίκας. Κατά τον τρόπο αυτό σε κάποιες περιπτώσεις, όπως σε διαζύγιο, αποδεικνύεται πως είναι πιο δύσκολο να ανατεθεί η κηδεμονία του παιδιού αφού μόνο ο πατέρας είναι βιολογικός γονέας.
Συνοψίζοντας, θεωρούμε πως δεν μπορούμε να παρέχουμε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή σε γονείς όπως είναι αυτοί του πρώτου σεναρίου.
