Μια ομάδα από καθηγητές και μαθητές μαζευτήκαμε σε μια ανοιχτή συζήτηση για την εμπειρία της τηλεκπαίδευσης που εφαρμόστηκε πρώτη φορά στο ελληνικό σχολείο τα δύο προηγούμενα χρόνια της πανδημίας. Καταθέσαμε τις απόψεις μας και αποτιμήσαμε το αποτέλεσμα. Στη συζήτηση συμμετείχαν οι φιλόλογοι Άννα Θεοδωράκη και Ειρήνη Παπαδάκη και οι μαθητές Ραφαήλ Ορφανουδάκης, Άννα Σαμπαθιανάκη και Αγγελική Φιντικάκη.
Παπαδάκη: Καταρχήν, να πούμε ότι κλείσαμε πρώτη φορά τα σχολεία αρχές Μαρτίου του 2020. Νομίζαμε ότι θα κλείσουμε για δεκατέσσερις μέρες, αλλά είχαμε ένα φαινόμενο σε εξέλιξη. Και κλείσαμε τελικά για ένα μήνα. Αυτό για να συμβεί, έπρεπε να προετοιμαστεί το σχολείο. Έπρεπε όλοι οι εμπλεκόμενοι, μαθητές, καθηγητές, διοίκηση να έχουμε τον απαιτούμενο εξοπλισμό: χώρο, internet, ηλεκτρονικά μέσα, λογαριασμούς…
Ραφαήλ: Και επίσης κάμερες, ηχεία, αλλιώς δεν γίνεται μάθημα.
Παπαδάκη: Όλα αυτά λοιπόν έπρεπε να εξασφαλιστούν. Είχαμε όλοι αυτά τα μέσα; Συναντήσατε προβλήματα;
Θεοδωράκη: Εγώ είχα laptop. Το μόνο πρόβλημα για μένα ήταν ότι στο σπίτι μου δεν είχα internet. Οπότε έπρεπε να μεταφερθώ σε άλλο χώρο. Μετακόμισα στο χωριό μου για να μπορώ να κάνω τη δουλειά μου. Επίσης, βασικό πρόβλημα ήταν ότι ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή με πλατφόρμες. Ευτυχώς, είχα υποστήριξη από τους συναδέλφους για την εγκατάσταση της Webex. Από κει και πέρα ανάλωσα πάρα πολύ χρόνο, πολλές ώρες για να εξοικειωθώ με το ηλεκτρονικό περιβάλλον. Παρακολούθησα πολλά βιντεάκια, περίπου 30λεπτα για να μάθω.
Παπαδάκη: Πράγματι, να πούμε ότι πολύ γρήγορα συνάδελφοι που είχαν μεγαλύτερη εξοικείωση με την τεχνολογία, βοήθησαν τους υπόλοιπους με αναρτήσεις στο διαδίκτυο. Αλλά, και το Υπουργείο Παιδείας είχε στείλει οδηγίες για τη διαχείριση της πλατφόρμας, και αρκετοί σύλλογοι συναντήθηκαν πρώτα διαδικτυακά γα να γνωρίσουν το ηλεκτρονικό περιβάλλον πριν το πρώτο μάθημα.
Άννα: Επίσης, αυτό έχει να κάνει και με τις ειδικότητες. Εσείς οι φιλόλογοι μπορείτε να μιλάτε και να κάνετε μία διάλεξη. Όμως στα θετικά μαθήματα, στα μαθηματικά, τη χημεία, τη φυσική πρέπει να γίνει άλλη χρήση της Webex. Χρειάζεται χρήση πίνακα, γραφίδα, powerpoint κλπ, γιατί αναγκαστικά πρέπει να δείξεις τις ασκήσεις. Ίσως λοιπόν να χρειάζεται και επιπλέον εξοπλισμός ή άλλη προετοιμασία.
Ραφαήλ: Και στα θετικά μαθήματα χρειάζεται υπερβολική ανάλυση για να καταλάβεις, πρέπει να κάνεις πολλές εφαρμογές. Η θεωρία τους μάλιστα δεν αναλύεται όσο στις ανθρωπιστικές επιστήμες.
Θεοδωράκη: Και εγώ όταν δίδασκα τα Λατινικά, ένα μάθημα που συνδυάζει τη θεωρία και την άσκηση, δυσκολεύτηκα πάρα πολύ, μέχρι να μάθω τα εργαλεία για να παραδώσω το μάθημα. Κατανάλωνα επίσης πάρα πολύ χρόνο την ώρα της διδασκαλίας, που στη φυσική τάξη η παράδοση πήγαινε πολύ πιο γρήγορα.
Παπαδάκη: Αυτό είχε ως συνέπεια, η ήδη περιορισμένη ώρα που είχαμε- γιατί στο νέο ωρολόγιο πρόγραμμα οι διδακτικές ώρες ήταν πιο μικρές – να χάνουμε ακόμα περισσότερη ώρα στην παράδοση της ύλης.
Θεοδωράκη: Ναι, αλλά υπήρχε διαφορά στα αποτελέσματα της πρώτης καραντίνας με τη δεύτερη που ήταν μεγαλύτερη, γιατί κλείσαμε σχετικά προς το τέλος της χρονιάς και ένα μεγάλο μέρος της ύλης είχε παραδοθεί. Την πρώτη χρονιά της καραντίνας δώσαμε βάση πιο πολύ στα βασικά μαθήματα.
Παπαδάκη: Πράγματι, δεν διδάσκονταν όλα τα μαθήματα στην πρώτη καραντίνα. Επίσης δεν υπήρχαν υποχρεωτικές παρουσίες των μαθητών στην τάξη. Αυτό πώς το κρίνουμε;
Άννα: Θεωρώ ότι αυτό ήταν ένας τρόπος προσαρμογής. Τότε έδωσαν λίγο χρονικό περιθώριο, γιατί μάλλον είχαν καταλάβει ότι αυτό θα ξαναγίνει, ότι θα είναι αυτός ο τρόπος που θα ζούμε για τουλάχιστον τον επόμενο χρόνο. Ίσως δεν ήθελαν να τρομοκρατηθούμε, γιατί η αλλαγή ήταν 360 μοιρών.
Παπαδάκη: Το αποτέλεσμα όμως ποιο ήταν; Σε ημιαστικές αγροτικές περιοχές, όπως είναι πολλά σχολεία στην Ελλάδα, υπήρχαν μαθητές που δεν ξαναήρθαν στο σχολείο. Δεν έπαιρναν απουσίες κατά την καραντίνα και όταν ανοίξαμε, χρησιμοποίησαν τις απουσίες που μπορούσαν να κάνουν. Άρα, πολλοί μαθητές τέλειωσαν το σχολείο στις 11 Μαρτίου!
Άννα: Δεν είχε γίνει κατανοητό ότι όλη αυτή η κατάσταση θα κρατήσει πολύ και εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία να χαλαρώσουν.
Θεοδωράκη: Ήταν πρόσκαιρη λύση, δεν μπορούσε να γίνει κάτι καλύτερο. Και επειδή και το Υπουργείο είχε συνειδητοποιήσει τα προβλήματα και των δύο πλευρών, γι’ αυτό και δεν είχε γίνει υποχρεωτική η παρακολούθηση των μαθημάτων.
Ραφαήλ: Πιστεύω ότι αυτή η πρώτη περίοδος της καραντίνας ήταν πιο πολύ για να εξοικειωθούν οι καθηγητές, για να μπορέσουν αργότερα να υποστηρίξουν σταθερά τη μαθησιακή διαδικασία. Γιατί ήξεραν όλοι ότι θα συνεχιστεί. Για μας τους μαθητές ήταν πιο εύκολο να διαχειριστούμε τα ηλεκτρονικά μέσα και τη Webex.
Παπαδάκη: Πάντως, σε αυτή την πρώτη φάση των κλειστών σχολείων θεωρώ ότι βγήκαν ανισότητες: μαθητές που ήταν εκεί και υποστήριζαν τη διαδικασία και μαθητές εξαφανισμένοι, συνάδελφοι που επιβαρύνονταν με περισσότερες ώρες διδασκαλίας και εκπαιδευτικοί που δεν έκαναν καθόλου μάθημα, με τις ίδιες απολαβές.
Θεοδωράκη: Ναι, και ο καθένας όπως λειτούργησε με βάση και τη συνείδησή του.
Παπαδάκη: Από την άλλη μεριά, συνάδελφοι δυσκολεύτηκαν πολύ με τα διαδικτυακά μαθήματα της καραντίνας όταν το μάθημά τους μπήκε στο ωρολόγιο πρόγραμμα. Η γυμναστική για παράδειγμα, ένα μάθημα που γίνεται κατεξοχήν σε εξωτερικό χώρο, έπρεπε να αναπροσαρμοστεί. Οι συνάδελφοι γυμναστές έπρεπε να επανευφέρουν το μάθημά τους!
Αγγελική: Δεν υπήρχε και το ίδιο ενδιαφέρον για τα παιδιά. Ο εκπαιδευτικός έπρεπε να είχε φοβερή φαντασία για να κρατήσει το ενδιαφέρον μας. Μαθαίναμε θεωρία της γυμναστικής!
Ραφαήλ: Θεωρώ, γενικά, ότι έγιναν πολλά λάθη από το Υπουργείο. Ανοίγαμε, κλείναμε, ξανανοίγαμε. Υπήρχε αναποφασιστικότητα. Ήταν πολύ κουραστικό.
Θεοδωράκη: Οπότε παιδιά τι θα μπορούσε να είχε γίνει;
Αγγελική: Πιστεύω ότι θα έπρεπε να είναι σταθεροί σε μία συγκεκριμένη λειτουργία του σχολείου, να είναι είτε ανοιχτά είτε κλειστά. Πιστεύω ότι αντί για την πρακτική του ανοίγω-κλείνω το σχολείο, να υπήρχε σταθερά μόνο η τηλεκπαίδευση, αφού έτσι ήταν η κατάσταση.
Άννα: Συμφωνώ. Εξάλλου, είχε μείνει μόνο ένας μήνας. Δεν άξιζε αυτή η ταλαιπωρία. Είχαν χάσει το ρυθμό τους και οι καθηγητές και οι μαθητές. Πιστεύω ότι ένας οργανωμένος και συνειδητοποιημένος μαθητής θα μπορούσε να ανταπεξέλθει στο Webex, θα έπαιρνε τουλάχιστον τις βάσεις του στα βασικά μαθήματα, και ας μην τον ενδιέφερε το σύνολο των μαθημάτων. Έπρεπε να αποδεχτούμε πιο συνειδητά την κατάσταση, αφού ήταν μονόδρομος.
Παπαδάκη: Αυτές οι πρωτόγνωρες και γρήγορες εναλλαγές στον τρόπο που βρισκόμασταν, βοήθησε την κατάσταση; Δηλαδή, πρώτα κλείνουμε με τηλεκπαίδευση, μετά ανοίγουμε με εκ περιτροπής λειτουργίας των τμημάτων, μετά πολύς καιρός τηλεκπαίδευση κλπ, τι προσέφερε;
Θεοδωράκη: Εγώ θα προτιμούσα να γίνεται το μάθημα δια ζώσης, όπως τον πρώτο καιρό που ανοίξαμε, με μικρότερα και μοιρασμένα τμήματα. Μπορεί η δουλειά να μην ήταν αυτή που θα έπρεπε, ή να προχωρούσε στο ρυθμό που θα έπρεπε, όμως το βρήκα πιο λειτουργικό, δεδομένων των συνθηκών. Θα εξασφαλίζαμε περισσότερη ασφάλεια και το αποτέλεσμα θα ήταν καλύτερο. Μου έκανε φοβερή εντύπωση ότι κατά τη διάρκεια της τηλεκπαίδευσης παρουσιάζονταν τόσα προβλήματα. Δεν θεωρώ ότι τα προβλήματα αυτά ήταν πραγματικά. Πιστεύω ότι τα παιδιά έβρισκαν πολλές δικαιολογίες: προβλήματα με τον ήχο, με τη σύνδεση κλπ, που θεωρώ ότι ήταν κοροϊδία. Γιατί από την άλλη υπήρχαν παιδιά που έβρισκαν τρόπο να συμμετέχουν ή να ανταποκριθούν. Δεν μου άρεσε το γεγονός ότι ήταν κλειστές οι κάμερες, δεν ξέρω βέβαια, κατά πόσον ήταν νόμιμο να είναι ανοιχτές. Το θεωρώ το μεγαλύτερο μειονέκτημα της τηλεκπαίδευσης.
Ραφαήλ: Υπήρχαν και τεχνικοί λόγοι. Η πλατφόρμα δεν θα μπορούσε να σηκώσει τόσες ανοιχτές κάμερες. Είναι και θέμα λειτουργικότητας εκτός από τη νομιμότητα.
Άννα: Ναι, δεν το καταλαβαίνω το θέμα της νομιμότητας. Πώς τίθεται ζήτημα;
Παπαδάκη: Τα παιδιά από τη μια μεριά εκμεταλλεύονταν καταστάσεις, αφού κανείς δεν μπορούσε να τους δει, από την άλλη όμως για σκεφτείτε ότι δεν υπήρχε καθόλου έλεγχος πάνω στην εικόνα που δείχνεις εσύ στον άλλο. Θα μπορούσαν να γίνουν φωτογραφίσεις, ηχογραφήσεις χωρίς την άδεια του ενδιαφερόμενου και να γίνει επεξεργασία και διαχείριση αυτών των δεδομένων, όπως θέλει ο καθένας. Κανείς δεν ήθελε να παραβιαστεί η ιδιωτικότητά του, όταν μάλιστα έχουμε ήδη εκχωρήσει μέρος της ιδιωτικότητάς μας, παραχωρώντας το ίδιο μας το σπίτι για την εργασία μας. Επίσης, κάποιοι μπορεί να μην μπορούσαν να το κάνουν ούτε αυτό. Άλλο είναι να έχεις έναν οριοθετημένο χώρο μέσα στο σπίτι σου και να το έχεις κάνει γραφείο κι άλλο είναι ένα σπίτι όπου εμπλέκονται περισσότερα άτομα, και άλλες θέσεις εργασίας ενδεχομένως.
Ραφαήλ: Αυτό ήταν πολύ δύσκολο κομμάτι της τηλεκπαίδευσης, στο ίδιο σπίτι να λειτουργούν παράλληλα μαθήματα ή να υπήρχαν άλλα προβλήματα οικογενειακά που έπρεπε να διαχειριστεί κανείς την ίδια στιγμή.
Άννα: Εσείς ήσασταν καθηγήτρια, αλλά την ίδια ώρα είχατε και το ρόλο της μαμάς μέσα στο σπίτι.
Παπαδάκη: Αυτό για μένα ήταν το πιο τραγικό της τηλεκπαίδευσης. Έχουμε μια μεγάλη οικογένεια, το πρωί λειτουργούσαμε μαθήματα παράλληλα με την κόρη μου που πήγαινε Α’ Γυμνασίου, τελειώναμε στις 2 το μεσημέρι. Στις 2.10 έμπαιναν τα άλλα δύο παιδιά του δημοτικού σε διαφορετικά δωμάτια, ενώ ο μικρός του νηπιαγωγείου δεν έμπαινε στην τάξη του γιατί έπρεπε να τον επιβλέπει κάποιος ενήλικας. Και μετά ακολουθούσαν διαδικτυακά τα απογευματινά μαθήματα. Άρα όλη η διαδικασία τελείωνε περίπου στις 8 το βράδυ, δηλαδή ένα συνεχόμενο 12ωρο! Το σπίτι μου ήταν δημόσιος χώρος για ένα 12ωρο, σχεδόν κάθε μέρα. Δεν μπορούσαμε να λειτουργήσουμε μέσα στο σπίτι μας. Κι φυσικά, πολύ συχνά η διαδικασία διακοπτόταν από τα παιδιά που δεν μπορούσαν να πειθαρχήσουν ή για να γίνει αυτό έπρεπε να είναι απασχολημένα με μία οθόνη. Φυσικά, αυτό δεν συνέβαινε με όλους τους εκπαιδευτικούς. Για άλλους ήταν πιο δύσκολο και για άλλους πιο εφικτό.
Άννα: Κάποιοι άλλαξαν τις συνήθειες της ζωής τους και κάποιοι όχι.
Ραφαήλ: Ούτε εγώ είχα ησυχία στο σπίτι μου. Είχα τα παιδιά της αδερφής μου που έπρεπε να το βάλω εγώ στη διαδικασία της τηλεκπαίδευσης και πολλές φορές να τους εξηγώ τι λέει η δασκάλα. Ουσιαστικά, παρακολουθούσα μαζί τους τα μαθήματά τους.
Άννα: Εμένα μου έτυχε η φοβερή σύμπτωση, μέσα σε όλο αυτό το χάος της καραντίνας, να προετοιμάζομαι να δώσω το Proficiency στα αγγλικά. Ταυτόχρονα έδινα εξετάσεις κιθάρας, φωνητικής το οποίο ήταν φοβερά δύσκολο. Υπήρχαν και παιδιά που εξετάζονταν σε μαθήματα πανελληνίων που τα μαθήματα γίνονται αποκλειστικά διά ζώσης, για παράδειγμα στο σχέδιο. Αυτά καταστράφηκαν.
Παπαδάκη: Άρα τι θα μπορούσε να γίνει; Προσωπικά μιλώντας, από το μάθημα που έκανα κρίνοντας τον εαυτό μου, από την ανταπόκριση που έβλεπα των παιδιών και από την εμπειρία των δικών μου παιδιών, εγώ θα τολμούσα να πω ότι θα έπρεπε να επαναληφθεί η χρονιά που πέρασε. Αν αυτό γινόταν σε πανελλήνιο επίπεδο, και όλοι αντιλαμβανόμασταν την πραγματικότητα και το τι χάσαμε ή τι κερδίσαμε, θα ήταν μια γενναία απόφαση. Η εκπαίδευση ήταν μια διεκπεραιωτική διαδικασία, υπήρξαν πολλές ανισότητες, γνώση δεν λάβαμε, επίπεδο δεν ανεβήκαμε.
Άννα: Ναι, αλλά τι θα συμβεί με τα παιδιά των πανελληνίων; Είναι και το οικονομικό κομμάτι πολύ σημαντικό για κάθε οικογένεια.
Παπαδάκη: Και τι γίνεται με όσα παιδιά άλλαξαν βαθμίδα; Τα πρωτάκια της Α’ Δημοτικού, της Α’ Γυμνασίου, της Α’Λυκείου..Νομίζω ότι η τηλεκπαίδευση έβγαλε στην επιφάνεια όλες τις παθογένειες του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Αγγελική: Το μόνο που έγινε, ήταν να δημιουργηθούν κενά.
Παπαδάκη: Αυτά τα κενά στη γνώση τα βλέπουμε μπροστά μας; Εσείς τα βλέπετε στους εαυτούς σας;
Αγγελική: Πρέπει να καλύψουμε τώρα τα κενά δύο χρόνων.
Παπαδάκη: Νομίζω ότι τα κενά δεν είναι μόνο στο γνωστικό επίπεδο, είναι κυρίως στη νοοτροπία.
Ραφαήλ: Έχουμε να κάνουμε δύο χρόνια εξετάσεις. Τα παιδιά της Γ’ Λυκείου, πώς θα δώσουν πανελλήνιες;
Θεοδωράκη: Άρα παιδιά, έπρεπε ή όχι να γίνουν οι εξετάσεις; Ποια είναι η γνώμη σας; Για τις προαγωγικές μιλώντας.
Ραφαήλ: Από τη μια μεριά ήταν μια λογική απόφαση, γιατί στηριζόμενοι μόνο στη Webex οι μαθητές δεν θα μπορούσαν να ανταπεξέλθουν.
Παπαδάκη: Θεωρώ ότι η μεγαλύτερη αστοχία ήταν ότι ενώ γνώριζαν ότι αυτή η κατάσταση είναι σε μα εξέλιξη, θα μπορούσαν να μειώσουν αρκετά την ύλη, από την αρχή, και να ξέραμε τι να είχαμε μπροστά μας να διδάξουμε και όχι στο τέλος της χρονιάς να έρχονται ανακοινώσεις. Ένας εκ των προτέρων ανασχεδιασμός της διδακτέας ύλης, προσαρμοσμένος στις νέες συνθήκες μάθησης, αφού ξέραμε τους περιορισμούς. Αυτό για τη δεύτερη χρονιά της καραντίνας. Σε ανεβάζει επίπεδο αυτή η ύλη, από τη μία τάξη στην άλλη; Αν είναι συγκεκριμένη και στοχευμένη, ναι , σε πάει.
Θεοδωράκη: Και εγώ συμφωνώ για την μείωση της ύλης, όπως και για φέτος που ζούμε τις συνέπειες. Μειώνοντας την ύλη, θα μπορούσαν να δώσουν τα παιδιά εξετάσεις.
Άννα: Θα έπρεπε να γίνουν εξετάσεις. Απλά, υπήρχαν μαθητές που δεν ήταν προετοιμασμένοι όλη τη χρονιά, ακριβώς λόγω των συνθηκών, και δεν ήταν συνειδητοποιημένοι στο ρόλο τους.
Παπαδάκη: Είχαμε ανοιχτά σχολεία φέτος;
Ραφαήλ: Σε σχέση με τις δύο προηγούμενες χρονιές, ναι, λειτουργούν.
Θεοδωράκη: Όταν υπήρχε αυτός ο κανόνας του 50% συν ένα για να κλείσει το τμήμα πώς το βλέπετε εσείς; Ή όταν συνάδελφοι νοσούσαν και έλειπαν μία εβδομάδα από το σχολείο ή 10 μαθητές από τους 23 στην τάξη ταυτόχρονα, αλλά το τμήμα δεν έκλεινε;
Αγγελική: Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το δικό μου τμήμα που νόσησαν όλα τα παιδιά εκτός από δύο. Τώρα έχουν δημιουργηθεί τόσα κενά και οι καθηγητές δεν μπορούν να τα καλύψουν.
Θεοδωράκη: Και αν κλείσει το τμήμα, τι; Πάλι στη λύση της τηλεκπαίδευσης γυρνάμε.
Άννα: Εμένα προσωπικά μου άρεσε η διαδικασία της τηλεκπαίδευσης. Μέσα στην τάξη υπάρχει πολλή φασαρία που με αποσυντονίζει. Με το να είμαι σπίτι μού, μόνη μου, με τον υπολογιστή μου και τις σημειώσεις μου και να ακούω τον καθηγητή να μιλάει, με βοήθησε ως μαθήτρια και έμαθα πολλά. Θεωρώ ότι αν οι μαθητές το είχαν πάρει σοβαρά και το είχαν εκμεταλλευτεί, θα είχε γίνει τρομερή δουλειά. Γι’ αυτό δεν συμφωνώ καθόλου με την πρόταση που είπατε προηγουμένως να επαναληφθεί η χρονιά. Για εμένα θα ήταν πάρα πολύ άδικο. Θα έπρεπε να γίνουν εξετάσεις και όποιοι πέρασαν, πέρασαν. Και οι απουσίες έπρεπε να μετρήσουν.
Παπαδάκη: Άρα, Άννα, εσένα η τηλεκπαίδευση σε βοήθησε να οργανωθείς και να συγκεντρώνεσαι στο ίδιο το αντικείμενο.
Θεοδωράκη: Αυτήν την εντύπωση είχαν και πολλά παιδιά από την Γ’ Λυκείου. Θεώρησαν θετική την εμπειρία, γιατί δεν έτρωγαν και το χρόνο τους στις μετακινήσεις. Υπάρχουν και κάποια θετικά στοιχεία.
Παπαδάκη: Ισχύει αυτό. Όμως δημιουργήθηκαν μαθητές δύο ταχυτήτων, οι συνειδητοποιημένοι και οι αδιάφοροι Και αυτούς παραλαμβάνουμε φέτος, που προσπαθούμε να τους ξαναθυμίσουμε τους απλούς, βασικούς κανόνες του σχολείου και της τάξης.
Άννα: Τα παιδιά έφυγαν από τους κανόνες του σχολείου που τους ωρίμαζαν και έχασαν το ρόλο τους. Προσπαθούν τώρα οι μαθητές να προσαρμοστούν και να συμπεριφερθούν σύμφωνα με την ηλικία τους, γιατί ως προς τη συμπεριφορά τους γύρισαν πίσω ηλικιακά. Έχει χαθεί η ωρίμανση της ηλικίας τελείως.
Ραφαήλ: Εμένα πάντως δεν με βοήθησε η τηλεκπαίδευση γιατί ήξερα ότι ο καθηγητής δεν θα με ελέγξει, δεν με έβλεπε, δεν σημείωνα, βαριόμουν.
Παπαδάκη: Δεν σε άγχωσε αυτό για το μέλλον, για τον απολογισμό της χρονιάς;
Ραφαήλ: Όχι ιδιαίτερα.
Θεοδωράκη: Επίσης, είχε διαδοθεί νωρίτερα ως φήμη ότι δεν θα δώσετε εξετάσεις, οπότε δεν υπήρχε κάποιο κίνητρο να παρακολουθείς σωστά τα μαθήματα. Επίσης, υπήρχε η φήμη ότι δεν θα μετρήσουν οι απουσίες της τηλεκπαίδευσης. Αυτά τα δύο έπαιξαν καταλυτικό ρόλο.
Άννα: Ένα παιδί συνειδητοποιημένο ως προς τους στόχους του, όταν ήξερε πού στοχεύει, λειτούργησε καλά ανεξαρτήτως συνθηκών.
Αγγελική: Και εγώ συνέχισα το ρυθμό του σχολείου. Όμως μου έλειψε η παρέα των συμμαθητών μου και με πείραξε το πολύ μέσα, ειδικά στην δεύτερη καραντίνα. Και όταν άνοιξαν τα σχολεία, εγώ παρέμεινα σε τηλεκπαίδευση, επειδή είχαμε στο σπίτι άτομο σε ευπαθή ομάδα. Εγώ συνέχισα το σχολείο στο σπίτι, με άλλους καθηγητές και άλλους συμμαθητές, σαν να άλλαξα σχολικό περιβάλλον. Επιπλέον εκείνοι είχαν τελειώσει την ύλη και έκαναν επαναλήψεις. Τι να μάθω;
Παπαδάκη: Επομένως, για σένα ήταν μια τυπική διαδικασία, παρά το γεγονός ότι υπήρχε το πλαίσιο, η πρόνοια για μαθητές σαν και σένα που δεν μπορούν να επιστρέψουν. Υπήρχε ο νόμος, αλλά η εφαρμογή του πάλι δεν πέτυχε. Βλέπουμε, δηλαδή, ότι προσπαθούμε να καλύψουμε κάποιες περιπτώσεις που ξεφεύγουν από τον κανόνα, αλλά πάλι καταλήγουμε στη θεωρία. Νομίζω, όμως, ότι ήταν τόσο περίπλοκη η κατάσταση και τόσες πολλές οι υποπεριπτώσεις, που εκ των πραγμάτων δεν θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν όλοι.
Θεοδωράκη: Μπορούμε να πούμε ότι το υπουργείο είχε καλή πρόθεση: το παιδί να μην χάσει την επαφή με τη μάθηση, τη γνώση, ωστόσο τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν ήταν αξεπέραστα. Για παράδειγμα, η αξιολόγηση του μαθητή, η βαθμολογία του στο τετράμηνο, πώς κρίνεται σε σχέση με αυτήν της δια ζώσης;
Αγγελική: Στην τηλεκπαίδευση όλα τα παιδιά, ακόμα και οι πιο αδύναμοι είχαν καλύτερη βαθμολογία. Οι καθηγητές βαθμολόγησαν με βάση την παρουσία του καθένα στα μαθήματα. Πάντα με επιείκεια.
Άννα: Ειδικά οι καθηγητές που δεν ήξεραν τόσο καλά τους μαθητές τους. Οι μαθητές συμπεριφέρονταν το ίδιο και στα δια ζώσης μαθήματα και στην τηλεκπαίδευση. Ένας αδιάφορος μαθητής στην τάξη είναι αδιάφορος και στη Webex. Οι καθηγητές όμως δεν μπορούσαν να το αποδείξουν αυτό.
Θεοδωράκη: Προσπαθούσαν κάποια παιδιά να δημιουργήσουν θέματα κατά τη διάρκεια των μαθημάτων;
Άννα: Ναι, εννοείται. Φώναζαν, ακουγόταν μουσική, μπαίνανε με άλλο όνομα… Και οι άλλοι συμμαθητές υποστήριζαν αυτή τη συμπεριφορά.
Παπαδάκη: Εμένα δεν με εκπλήσσει αυτό. Έχοντας μια συγκεκριμένη συμπεριφορά μέσα στο σχολείο, βρήκαν αντίστοιχους τρόπους που τους προσάρμοσαν στην τηλεκπαίδευση. Το μόνο που με εκπλήσσει είναι η εφευρετικότητά τους στο πώς να αποσυντονιστεί η τάξη. Προσπαθώντας τώρα να συνοψίσουμε τη συζήτηση, καταλαβαίνω από τα λεγόμενα, ότι αν είχε περάσει και στην τηλεκπαίδευση ένα σχολείο όπως το ξέρουμε, δομημένο, με κανόνες και με τυπικότητα στην τήρησή τους, θα είχαμε καλύτερα αποτελέσματα.
Άννα: Ναι, καλά έκαναν οι υπεύθυνοι και παρείχαν ό,τι μπορούσαν, καθηγητές, δωρεάν internet, εξοπλισμό, την πλατφόρμα της Webex, απλά, να τηρούνται αυστηρότερα οι κανόνες λειτουργίας του σχολείου.
Παπαδάκη: Για να κλείσουμε λοιπόν: Πιστεύετε ότι η Webex ήρθε για να μείνει ή είναι κάτι πρόσκαιρο; Και για το συνεχίσω: είναι εργαλείο για άλλες έκτακτες περιπτώσεις όπως καταλήψεις, φυσικές καταστροφές κλπ;
Ραφαήλ: Βρήκαμε νέο τρόπο για να κάνουμε τις ώρες, τυπικά όμως και χωρίς ουσία. Για να πούμε ότι δεν χάθηκε μάθημα.
Άννα: Εγώ θα στηριχτώ πάλι σε αυτό που είπα και πριν: αν διατηρούσαμε το ρυθμό μας, χωρίς αποσυντονισμό, αν γίνεται το webex όπως πρέπει, με κάμερες, μικρόφωνα, οι μαθητές να είναι τυπικοί, με τήρηση απουσιών, εξετάσεις κλπ, θα θυμίζει τον τρόπο που λειτουργούν σχολεία του εξωτερικού. Θεωρώ ότι είναι το μέλλον. Ειδικά για το Λύκειο που σοβαρεύουν τα πράγματα. Δεν θα υπήρχαν τα φροντιστήρια.
Παπαδάκη: Όμως η φυσική παρουσία και η συναναστροφή και ό,τι άλλο σου δίνει το σχολείο, είναι αναντικατάστατα.
Θεοδωράκη: Δεν μπορούμε να ζούμε μέσα από έναν υπολογιστή. Για μένα ο υπολογιστής είναι το επικουρικό, το επιπλέον.
Παπαδάκη: Εγώ θα πρότεινα αντ’ αυτού που λέει η Άννα, να βρούμε αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης των προβλημάτων του σχολείου. Ακόμα και τα λάθη μας δείχνουν το δρόμο. Προτιμώ ένα δυσλειτουργικό σχολείο και όλοι στο σχολείο, παρά ηλεκτρονική μάθηση. Εδώ μαθαίνετε κοινωνικότητα, επίλυση προβλημάτων, δεξιότητες ζωής, ενώ ο υπολογιστής, παρόλο που σας δίνει γνώσεις, δεν σας δίνει καμία δεξιότητα.
Θεοδωράκη: Ένα δύο πράγματα που θα θέλατε να αλλάξουν στο σημερινό σχολείο παιδιά;
Ραφαήλ: Οι καθηγητές, να μην ασχολούνται μόνο με τους άριστους.
Άννα: Να τηρούνται απαραβίαστα οι κανόνες.
Αγγελική: Μια κουλτούρα διαφορετική.
