Ρωτήσαμε τον κ.Λάμπρο Βαμβακά, Παθολόγο-Ογκολόγο, Διευθυντή ΕΣΥ ΠαΓΝΗ και Αντιπεριφερειάρχη Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Πολιτικής της Περιφέρειας Κρήτης και τον κ. Μανόλη Λουμπούνη, Ειδικό Γενικής Ιατρικής, Αν. Προϊστάμενο Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κρήτης, για τη διαχείριση του covid στα δημόσια νοσοκομεία. Τη συνέντευξη επιμελήθηκε η μαθήτρια Ιωάννα Λαμπράκη.
Αρχικά υπήρχε αυτήν την περίοδο πίεση στα τοπικά νοσοκομεία; Πώς αυτά προσαρμόστηκαν σύμφωνα με τη νέα κατάσταση; Κατά τη γνώμη σας ο κόσμος περιόρισε τις παροχές υγείας, όπως προγραμματισμένα ραντεβού ή προληπτικές εξετάσεις εξαιτίας του κορονοϊού;
Την πρώτη περίοδο της πανδημίας (Μάρτιος έως Σεπτέμβριος του 2020) δεν υπήρξε ιδιαίτερη πίεση στο ΕΣΥ. Οι δομές του Συστήματος Υγείας προσαρμόστηκαν στις μετέπειτα αυξημένες ανάγκες φροντίδας και νοσηλείας, με αύξηση των κλινικών CoViD και των κλινών σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας για πιθανή νοσηλεία, καθώς και εξειδίκευση των χώρων προσέλευσης ασθενών στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ). Σαφώς ένα μέρος του πληθυσμού με τακτική παρακολούθηση σε Τακτικά Ιατρεία των Νοσοκομείων του ΕΣΥ περιόρισε την παρακολούθηση για χρόνια νοσήματα. Επίσης, καθ’ ομολογίαν Ιατρών ΕΣΥ των Επειγόντων Περιστατικών, περιορίστηκε σημαντικά η προσέλευση για άλλες αιτίες στα ΤΕΠ, όπως και για προγραμματισμένα ραντεβού και προληπτικές εξετάσεις, με πιθανή συνέπεια τη διαφυγή σοβαρών περιστατικών με άγνωστες προς το παρόν συνέπειες.
Ποια περίοδος ήταν για τα νοσοκομεία η πιο πειστική και τι έχετε να πείτε για την προσφορά των υγειονομικών αυτήν την περίοδο;
Αναμφισβήτητα, η πιο πιεστική περίοδος για τα νοσοκομεία ήταν αυτή του φθινοπώρου του 2021, οπότε και σημειώθηκε μεγάλη αύξηση νοσηλειών, διασωληνωμένων ασθενών και θανάτων, γεγονός που ξεπέρασε τις δυνατότητες, τόσο του συστήματος, όσο και του ανθρώπινου δυναμικού, του οποίου η προσφορά ήταν ανεκτίμητη.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι θα υπάρξει μια έξαρση κρουσμάτων το φθινόπωρο, ποια είναι η άποψη σας γι’ αυτό;
Δεν μπορεί να αποκλειστεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αφού τα νέα στελέχη προσβάλλουν και εμβολιασμένους με 3 δόσεις. Ωστόσο, παραμένει πάντα σημαντική η βαρύτητα των προσβολών και κατά πόσο αυτό μεταφράζεται σε νοσηλείες σε κλινικές CoViD και σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ).
Πιστεύετε ότι είναι καλό να εφησυχάσουμε τώρα που βλέπουμε μια μείωση στα κρούσματα;
Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να εφησυχάζουμε στη μάχη κατά του κορωνοϊού, αφού η αύξηση της διασποράς αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης νέων στελεχών με απρόβλεπτες συνέπειες. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο τουλάχιστον τα μηχανικά μέσα και τα μέτρα ατομικής προστασίας (μάσκες, φυσικές αποστάσεις και αερισμός χώρων) να διατηρηθούν για όσο χρονικό διάστημα η διασπορά συνεχίζει να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα.
Γιατί κατά τη γνώμη σας ο εμβολιασμός δεν έπεισε κάποιους ανθρώπους και ποσό μακριά πήγε τη διαχείριση της πανδημίας;
Το γεγονός αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, όπως η έντονη αμφισβήτηση και δυσπιστία από μεγάλο μέρος της κοινωνίας για λόγους που δεν εδράζονται σε επιστημονικά επιχειρήματα (π.χ. πολιτικοί λόγοι, φοβίες, αντισυστημική νοοτροπία), η πλημμελής αναλυτική ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και διαφώτιση των πολιτών σχετικά με τον τρόπο δράσης των εμβολίων και την πιθανότητα βλάβης από αυτά, η ανεπαρκής επεξήγηση και ανάλυση των πραγματικών κινδύνων που διατρέχουν ορισμένες ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού, και η υπερκαταγραφή και προβολή ανεπιθύμητων παρενεργειών, με αποτέλεσμα τη δημιουργία αισθημάτων ανασφάλειας και δυσπιστίας στον πληθυσμό ως προς τη χρησιμότητα, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού κατά της νόσου CoViD-19.
Κατά τη γνώμη σας ποσό έχει επηρεάσει ο Covid την ψυχολογία-ψυχοσύνθεση του ατόμου;
Ο αντίκτυπος της νόσου CoViD-19 στην υγεία και την ποιότητα ζωής του πληθυσμού υπήρξε αδιαμφισβήτητα τεράστιος. Η πανδημία του κορωνοϊού ως μια σοβαρή και πρωτόγνωρη ψυχό-πιεστική συνθήκη προκάλεσε έντονα συναισθήματα φόβου, ανασφάλειας, αβεβαιότητας, άγχους και θλίψης. Επιπροσθέτως, σημαντικές πτυχές της κοινωνικής ζωής των ατόμων διαταράχτηκαν λόγω των μέτρων και των περιορισμών που εφαρμόστηκαν για την προστασία της Δημόσιας Υγείας. Σε πολλές περιπτώσεις, επίσης, παρατηρήθηκαν σαφείς υπεραντιδράσεις εκ μέρους του πληθυσμού, όπως για παράδειγμα τη χρήση μάσκας ακόμα και σε χώρους ατομικής εργασίας όπου δεν υπάρχει καμία πιθανότητα μετάδοσης. Ταυτόχρονα, η νέα κανονικότητα που επήλθε μετά την άρση ή τη μείωση των περιοριστικών μέτρων, δημιούργησε νέες απαιτήσεις και προκλήσεις σε όλους τους τομείς δράσης και δραστηριοποίησης των πολιτών, όπως στην εργασία, στην οργάνωση του ελεύθερου χρόνου και στις κοινωνικές συναναστροφές.
Πιστεύετε ότι θα επιστρέψουμε ξανά στην καθημερινότητα ή πρέπει να προσαρμοστούμε στη νέα πραγματικότητα;
Αναμφισβήτητα θα υπάρξει μια διαφορετική επόμενη ημέρα, η οποία διέπεται από την ανάγκη προσαρμογής στις νέες συνθήκες και τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της πανδημίας. Τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά του ιού συνηγορούν στην εγκατάστασή του στο ήδη υπάρχον επιδημιολογικό φορτίο (ιός γρίπης π.χ.) και στη δημιουργία ενδημικότητας. Αυτό καθιστά αναγκαία την εφαρμογή πρόσθετων μέτρων πρωτογενούς πρόληψης, όπως ο εμβολιασμός, την περαιτέρω ενίσχυση του συστήματος υγείας και την επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό για την επαύξηση της ανταποκρισιμότητάς του στις νέες υγειονομικές ανάγκες.
Μας έμαθε κάτι η πανδημία του κορονοϊού;
Προφανώς και μας έμαθε. Μεταξύ άλλων η πανδημία συνέβαλε στην ενίσχυση της γνώσης σχετικά με τη σπουδαιότητα των καθημερινών και απλών μέτρων πρόληψης της διασποράς των αερογενώς μεταδιδόμενων νοσημάτων και την αναγκαιότητα υιοθέτησής τους με μεγαλύτερη ένταση από τον πληθυσμό. Επίσης, η πανδημία μας δίδαξε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο η ανθρωπότητα θα πρέπει να είναι περισσότερο έτοιμη και επιστημονικά και υλικοτεχνικά για την καλύτερη ανταπόκριση σε αντίστοιχες πανδημικές κρίσεις, με τη λήψη ταχύτερων και αμεσότερων μέτρων, αλλά και τη διάθεση των απαραίτητων μέσων ατομικής προστασίας. Επιπλέον, κατέστη σαφής η αξία των Δημόσιων Συστημάτων Υγείας για την αντιμετώπιση έκτακτων συνθηκών υγείας και η αναγκαιότητα αύξησης της χρηματοδότησης και συνεχούς επένδυσης σε βιοιατρικό και τεχνολογικό εξοπλισμό και εγκαταστάσεις και στο ανθρώπινο κεφάλαιο της υγείας.
Τέλος, ενδυναμώθηκε ο εθελοντισμός και η συμμετοχή ιδιωτικών φορέων, αλλά και πολιτών σε δράσεις που αφορούσαν στην ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας αλλά και την ενίσχυση της προστασίας και ασφάλειας των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων (εθελοντική αιμοδοσία, δωρεές ιατρονοσηλευτικού εξοπλισμού κλπ).
Και τέλος, όπως των περισσότερων ανθρώπων η καθημερινότητα τους άλλαξε, άλλαξε έτσι και η δικιά σας; Και αν ναι σε μεγάλο ή σε μικρό βαθμό;
Σαφέστατα άλλαξε η καθημερινότητα η δική μου, αλλά και των οικείων μου, καθώς μειώθηκαν σημαντικά οι κοινωνικές μας επαφές και αλληλεπιδράσεις και περιορίστηκαν σημαντικά τα πρωθύστερα κοινωνικά μας δίκτυα. Ταυτόχρονα, μεταβλήθηκε σε σημαντικό βαθμό η εργασιακή πραγματικότητα όλων μας, η οποία κατέστη αναγκαίο να προσαρμοστεί άμεσα στις ανάγκες της εξ αποστάσεως εργασίας.
