από την Μαριλένα Βενιαμάκη, ψυχολόγο
Η ταχύτητα με την οποία εξελίχθηκε η πανδημία και οι εκπαιδευτικές στρατηγικές που ακολούθησαν με σκοπό το περιορισμό της εξάπλωσης του covid-19 κάνουν το γεγονός αυτό μοναδικό.Η πανδημία η οποία έχει πάρει παγκόσμιες διαστάσεις αποτελεί μια απειλή για την ασφάλεια του ατόμου. Οι πιο συχνές επιδράσεις της στα παιδιά (και όχι μόνο) περιλαμβάνουν άγχος, κατάθλιψη, στρές αλλά και χαμηλό ακαδημαϊκό κίνητρο(Copelandetal., 2021).
Η εφηβεία είναι μια περίοδος σημαντικών αναπτυξιακών αλλαγών. Αυτή η περίοδος ζωής έχει μελετηθεί σε σχέση με πληθώρα διαφορετικά φαινόμενα, όπως τα προβλήματα συμπεριφοράς το άγχος και οι αλλαγές στην ικανότητα λήψης αποφάσεων González-Carrasco, Casas, Malo, Viñas, &Dinisman, 2017).Η απομόνωση στο σπίτι και η μειωμένη κοινωνική επαφή λόγω της κατάστασης συνέβαλε στην ύπαρξη αυξημένων συμπτωμάτων κατάθλιψης, στη χαμηλή αυτοεκτίμηση και σε σκέψεις και απόπειρες αυτοκτονίας (HallLande, Eisenberg, Christenson, &Neumark-Sztainer, 2007). Επίσης, έρευνες έδειξαν ότι η πανδημία πέραν από τις αρνητικές επιπτώσεις στη συναισθηματική και συμπεριφοριστική λειτουργία των μαθητών, έφερε στην επιφάνεια και προβλήματα εξωτερίκευσης και συγκέντρωσης. Επιπροσθέτως, τόσο η διάθεση όσο και η ευεξία επηρεάστηκαν εξίσου αρνητικά από τον covid-19 (Copelandetal., 2021). Επίκεντρο, ωστόσο, των ερευνών αναφορικά με τον ψυχολογικό αντίκτυπο της πανδημίας είναι οι τρείς ψυχοπαθολογίες: της κατάθλιψης, του άγχους και του στρες, καθώς αποτελούν τις πιο κοινές συναισθηματικές διαταραχές στην περίοδο της εφηβείας (Canals, Voltas, CarmenHernández-Martínez, Cosi, &Arija, 2019). Αν και δεν υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία σχετικά με τις μακροπρόθεσμες συνέπειες του εγκλεισμού στην ψυχική υγεία των εφήβων, έρευνες ωστόσο έχουν δείξει ότι σχετίζεται με κακή κοινωνική και συναισθηματική ευημερία. Σε έρευνα που διεξήγαγαν οι Imranetal. (2020), διαπίστωσαν λόγω της κοινωνικής απόστασης των εφήβων εξαιτίας του covid-19, αυξήθηκε το συναίσθημα αβεβαιότητας και μεγάλος κίνδυνος εκφοβισμού λόγω της συνεχούς έκθεσης τους σε κοινωνικά και ηλεκτρονικά μέσα.
Η διακοπή της δια ζώσης λειτουργίας των σχολείων και η παρακολούθηση των μαθημάτων μέσω τηλεκπαίδευσης καθώς και η μη προσέλευση των μαθητών στο σχολικό πλαίσιο ήταν μια συνθήκη η οποία διατάραξε ολόκληρη την καθημερινότητα τους.
Σε πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε, διαπιστώθηκε ότι το 72% των μαθητών δεν έχει εμπεδώσει την ύλη των μαθημάτων. Επίσης, οι περισσότεροι από τους μαθητές αντιμετώπισαν και αρκετά ψυχολογικά προβλήματα, όπως άγχος, θλίψη, αίσθημα ρουτίνας, καθώς και διάσπαση προσοχής κατά τη διάρκεια των τηλεμαθημάτων, ενώ επεσήμαναν δυσκολίες και εξαιτίας της έλλειψης επαφής με καθηγητές και φίλους. Το ποσοστό των μαθητών που παρακολουθούσαν με προσοχή τη διεξαγωγή του μαθήματος ήταν μικρότερο του 40% ( Κυριαζίδου, 2021).
Με την επιστροφή των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον διαπιστώθηκαν ζητήματα όπως έντονο άγχος σε θέματα σχολικής απόδοσης (σχολική επίδοση, διαγωνίσματα, κατανόηση μαθημάτων). Επίσης παρατηρήθηκε έλλειψη κινήτρου και δυσκολία στην οργάνωση των εργασιών και των δραστηριοτήτων τους. Το άγχος, η ανησυχία και η ανασφάλεια που βίωσαν τα παιδία λόγω των ειδικών συνθηκών και των αλλαγών στην καθημερινότητα και τη σχολική ρουτίνα εκφράστηκε σε πολλές περιπτώσεις με θυμό και ευερεθιστότητα.
Οι εκπαιδευτικοί κατά τη διάρκεια της τηλεκπαίδευσης παρατήρησαν δυσκολίες στην ανάπτυξη των κοινωνικοσυναισθηματικών δεξιοτήτων των μαθητών/τριών που συνδέονται με ερεθίσματα της καθημερινότητας στη διά ζώσης εκπαίδευση (τάξη, διάλειμμα, εκπαιδευτικές επισκέψεις, εκδρομές) και ανέφεραν τον προβληματισμό και την ανησυχία τους για την εξέλιξη των σχέσεων σε τάξεις με μη διαμορφωμένες σχέσεις όπως οι πρώτες τάξεις σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης (Χατζηχρήστου και συν., 2021).
