ΓΑΪΤΑΝΑΚΙ

Η Ελλάδα είναι πλούσια σε ήθη και έθιμα και δε θα μπορούσε να μην πρωτοπορεί στις παραδόσεις της αποκριάς.  Το γαϊτανάκι είναι ένα παραδοσιακό έθιμο, το οποίο κάνει τα τελευταία χρόνια αρκετά αισθητή την παρουσία του στις εκδηλώσεις  των αστικών κέντρων.

Σύμφωνα με την ετυμολογία του, το ‘’γαϊτανάκι΄΄ σημαίνει ‘μεταξωτό κορδόνι΄ και προέρχεται από την κέλτικη πόλη Γαέτα, όπου παρήγαγαν κορδέλες τις οποίες χρησιμοποιούσαν για την τέλεση του εθίμου.

Σύμφωνα με την μυθολογία,  η θεά Κυβέλη απαίτησε από τον Άττι, τον νεαρό ακόλουθό της, αγνότητα και πλήρη αποχή από τη σαρκική ηδονή λόγω της ομορφιάς του. Ο Άττις όμως δεν μπόρεσε να τα καταφέρει και έσμιξε ερωτικά με την Αγδήστη, την κόρη του ποταμού Σαγγάριου. Μόλις όμως ο Άττις αθέτησε την υπόσχεση που έδωσε στη θεά,  αυτοτραυματίστηκε και πέθανε από αιμορραγία. Εξαιτίας του γεγονότος αυτού, έπεσε λιμός στη Φρυγία λόγω του ότι η γη έμεινε άκαρπη και η θεά ανέστησε τον Άττι και όρισε να τιμάται για 3 ημέρες προκειμένου να επαναφέρουν τη γονιμότητα στη γη. Στις γιορτές του Άττι οι πιστοί της Κυβέλης στόλιζαν πεύκα με κορδέλες , λουλούδια, στεφάνια, κουδούνια, και χόρευαν γύρω από αυτά ως ένδειξη χαράς για την ανάσταση αυτή. Το έθιμο μεταδόθηκε από του Φρύγες στους Ρωμαίους και από εκεί σε πολλούς λαούς του κόσμου.

Το γαϊτανάκι χρειάζεται δεκατρείς χορευτές. Ό ένας κρατάει τον μεσαίο στύλο και οι άλλοι κρατούν δώδεκα πολύχρωμες  κορδέλες. Οι χορευτές σχηματίζουν έξι ζευγάρια και χορεύουν αντικριστά, περνώντας μία φορά από κάτω από τον συν-χορευτή τους και μια από πάνω. Καθώς κινούνται γύρω από το στύλο, πλέκουν τις κορδέλες, δημιουργώντας πολύχρωμους συνδυασμούς, με τον ίδιο τρόπο που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες τα γαϊτάνια και στόλιζαν τις παραδοσιακές φορεσιές.

Μέχρι και σήμερα το γαϊτανάκι το χορεύουν σε πολλές περιοχές του κόσμου για να γιορτάσουν τις αποκριές.  Κατά το πέρασμά του, από την αρχαιότητα στη νεότερη ιστορία, το έθιμο αυτό άλλαξε λίγο μορφή. Το πεύκο έγινε κοντάρι, τα λουλούδια, οι καρποί και τα υφάσματα έγιναν κορδέλες. Αλλά ο συμβολισμός παραμένει πάντα ο ίδιος…

 ΜΠΟΖΕ ΔΑΝΑΗ

 ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ

 ΚΑΤΣΑΡΗ ΑΝΝΑ