Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας εορτάζεται στις 8 Μαρτίου κάθε χρόνο ως ημέρα μνήμης των αγώνων του κινήματος για τα δικαιώματα των γυναικών. Η γιορτή καθιερώθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη στη μνήμη των γυναικών που έχασαν τη ζωή τους στην απεργία των μοδιστρών της Νέας Υόρκης το 1908. Εκείνη την εποχή, οι γυναίκες αγωνίζονταν για τα δικαιώματά τους, για μικρότερο ωράριο εργασίας, καλύτερες αμοιβές, δικαίωμα ψήφου και για κατάργηση της παιδικής εργασίας.
Οι πρώτες φωνές: Η αρχή ενός αγώνα
Για αιώνες, οι γυναίκες θεωρούνταν κατώτερες των ανδρών, τόσο στη νομοθεσία όσο και στην κοινωνική πραγματικότητα. Δεν είχαν δικαίωμα στην ιδιοκτησία, δεν μπορούσαν να μορφωθούν, να έχουν δική τους περιουσία ή να συμμετέχουν στη δημόσια ζωή. Ο ρόλος τους ήταν αυστηρά καθορισμένος: σύζυγος, μητέρα, νοικοκυρά.
Όμως, τον 18ο και 19ο αιώνα, άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτες οργανωμένες αντιδράσεις. Κατά τη Γαλλική Επανάσταση (1789), γυναίκες όπως η Ολύμπ ντε Γκουζ διεκδίκησαν δικαιώματα, γράφοντας τη «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Γυναίκας και της Πολίτισσας». Όμως, αντιμετώπισε την οργή της κοινωνίας και εκτελέστηκε στη γκιλοτίνα. Παρά τις διώξεις, ο σπόρος είχε φυτευτεί. Οι γυναίκες άρχισαν να οργανώνονται και να απαιτούν ισότητα.
Οι Σουφραζέτες: Ο αγώνας για το δικαίωμα ψήφου
Ο 19ος αιώνας σηματοδότησε την άνοδο των Σουφραζετών – των γυναικών που διεκδικούσαν το δικαίωμα να ψηφίζουν. Το 1848, στις Ηνωμένες Πολιτείες, διοργανώθηκε η πρώτη φεμινιστική συνδιάσκεψη στη Σενέκα Φολς, όπου γυναίκες όπως η Ελίζαμπεθ Κάντι Στάντον και η Σούζαν Άντονι έγραψαν τη «Διακήρυξη των Αισθημάτων», απαιτώντας ίσα πολιτικά δικαιώματα.
Στη Βρετανία, οι Σουφραζέτες, με ηγέτιδα την Εμελίν Πάνκχερστ, δεν δίστασαν να χρησιμοποιήσουν δυναμικές μεθόδους: αλυσοδένονταν σε δημόσια κτίρια, έσπαγαν βιτρίνες, έκαναν απεργίες πείνας και φυσικά φυλακίζονταν και σε πολλές περιπτώσεις κακοποιούνταν από τις αρχές.
Από τις αρχές του 20ού αιώνα άρχισε σταδιακά η επίσημη αναγνώριση του δικαιώματος ψήφου για τις γυναίκες: στη Φινλανδία το 1906, στη Νορβηγία του 1907-1909, στη Δανία το 1915, στη Ρωσία το 1917 (με την Επανάσταση), στη Γερμανία- Αυστρία -Τσεχοσλοβακία το 1918 (με την ήττα στον Α΄ Μεγάλο Πόλεμο) στη Σουηδία το 1919-21, στη Βρετανία το 1918 (με τη νικηφόρα λήξη του Πολέμου και πάντως ύστερα από 2584 (!) Υπομνήματα), στις Η.Π.Α. το 1920.
Κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου και κυρίως μετά τον Β΄ Μεγάλο Πόλεμο το δικαίωμα ψήφου για τις γυναίκες έχει γενικευτεί, όχι όμως και το δικαίωμα ίσης αμοιβής με τους άντρες.
Ανάπτυξη του γυναικείου κινήματος στη χώρα μας.
Για πρώτη φορά ακούστηκε το σύνθημα ψήφος στις γυναίκες το 1887. Αλλά την ίδια εκείνη περίοδο (1890) μια γυναίκα πρωτοστατούσε, η Καλλιρρόη Παρρέν, για το Σχολείο της Κυριακής για τις αγράμματες και άπορες εργαζόμενες γυναίκες. Η ίδια το 1911 πρωτοστάτησε για την ίδρυση του Λυκείου Ελληνίδων
Το 1921 ένας πολιτικός, ο Δημήτριος. Γούναρης, επηρεασμένος από τη γενικευμένη τότε στον ευρωπαϊκό χώρο τάση για ψήφο στις γυναίκες, υποσχέθηκε να προωθήσει το θέμα και στην Ελλάδα. Η υπόσχεση δεν πραγματοποιήθηκε, αλλά το 1930 – με Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου- αναγνωρίστηκε το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες με πολύ περιοριστικούς όρους:
α) Μόνο για τις δημοτικές εκλογές.
β) Μόνο να εκλέγουν οι γυναίκες, όχι να εκλέγονται.
γ) Μόνο για όσες ήξεραν γράμματα.
δ) Μόνο για όσες είχαν ηλικία πάνω από 30 χρόνια.
Οριστικά το θέμα λύθηκε μετά τον Εμφύλιο, με το Σύνταγμα του 1952. Στη δεκαετία του 1950 η κοινωνία μας ανέδειξε την πρώτη βουλευτίνα, την Ελένη Σκούρα, και την πρώτη Υπουργό, τη Λίνα Τσαλδάρη.
Η πρώτη επίσημη Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1909. Η ημερομηνία 8 Μαρτίου καθορίστηκε μόλις μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και έκτοτε αναγνωρίστηκε ως Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας το 1975.
Πήττα Σουζάνα Α3
Σάβα Αουρέλια Α3
