Βία: Ένα τέρας με πολλά πρόσωπα.

Επιμέλεια: Ρομπέρτα Μ., Ήλια Μ. Σκίτσο: Θάλεια Μ., Λιανής Σ.

Η βία είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο που μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Μπορεί να συμβεί στον οποιονδήποτε, αφορά όλα τα κοινωνικά στρώματα και μπορεί να εκδηλωθεί σε όλους τους χώρους που δραστηριοποιείται ο άνθρωπος π.χ. στην οικογένεια, στο στην εργασία, στο σχολείο κ.ά.

Η βία ανάλογα με τη μορφή που έχει χωρίζεται σε διάφορες κατηγορίες. Οι κυριότερες από αυτές είναι:

• Φυσική βία – Ένοπλη ή άοπλη σωματική βία μικρής / μεγάλης κλίμακας. Μπορεί να οδηγήσει και σε θάνατο. Σκοπός η υποταγή του ατόμου στον δράστη.
• Σεξουαλική βία – Διαπράττεται όταν ένα άτομο αναγκάζεται να συμμετέχει χωρίς την συγκατάθεσή του σε σεξουαλική δραστηριότητα.
• Συναισθηματική βία –Συμβαίνει όταν κάποιος λέει ή πράττει κάτι για να κάνει κάποιον να νιώθει ηλίθιος ή άχρηστος, υποβιβάζοντας την προσωπικότητά του.
• Ψυχολογική βία – Η χρήση απειλής με σκοπό την πρόκληση φόβου. Κύριος στόχος του δράστη είναι η απόκτηση του ελέγχου του θύματος ή των θυμάτων του.
• Πνευματική βία – Πνευματική (ή θρησκευτική) βία συμβαίνει όταν κάποιος χρησιμοποιεί τις πνευματικές πεποιθήσεις ενός ατόμου για χειραγώγηση και κυριαρχία.
• Πολιτιστική βία – Ο ψυχικός τραυματισμός ως αποτέλεσμα πρακτικών που αποτελούν μέρος του πολιτισμού, της κουλτούρας, της θρησκείας ή της παράδοσής του.
• Λεκτική βία – Η χρήση του προφορικού ή του γραπτού λόγου για την πρόκληση βλάβης σε ένα άτομο ή σε μεγαλύτερες κοινωνικές ομάδες.
• Οικονομική βία – Ο έλεγχος και η κατάχρηση των οικονομικών πόρων ενός ανθρώπου, οργανισμού, κοινότητας ή χώρας χωρίς τη συγκατάθεσή του.
• Παραμέληση – Η ελλιπής ή πλήρης απουσία φροντίδας  από κάποιον που έχει την ευθύνη να την παρέχει, είτε σε επαγγελματικό είτε σε προσωπικό επίπεδο.

Δυστυχώς τη βία συχνά δεν την αναγνωρίζουμε. Πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι έχουν βιώσει κακοποίηση, ιδιαίτερα αν αυτή δεν είναι σωματική.  Συχνά η βίαιη συμπεριφορά θεωρείται δεδομένη και αναμενόμενη στις στενές σχέσεις ενώ τα άτομα που βιώνουν κακοποίηση δυσκολεύονται να μιλήσουν για αυτό που τους συμβαίνει καθώς η βία προκαλεί στο άτομο αισθήματα αδυναμίας, ανισότητας και ανασφάλειας. Ειδικά στις περιπτώσεις βίας όπου ο θύτης  βρίσκεται στο στενό περιβάλλον του θύματος εμφανίζεται συνήθως ένας κύκλος όπου η βίαιη  συμπεριφορά ακολουθείται από περιόδους μεταμέλειας και φυσιολογικής συμπεριφοράς μέχρι να εκδηλωθεί το επόμενο επεισόδιο βίας.

Σε έρευνα με ερωτηματολόγιο που κάναμε σε 55 μαθητές του σχολείου μας σχετικά με τις απόψεις και τις εμπειρίες τους από την ενδοσχολική βία το 14% των μαθητών δήλωσε ότι έχει βρεθεί σε ρόλο θύτη  συχνά ή πολύ συχνά ενώ το 9% δήλωσε ότι έχει βρεθεί σε ρόλο θύματος συχνά ή πολύ συχνά.  Στην ερώτηση για την άποψη που έχουν για τα άτομα που ασκούν βία το  56% των μαθητών απάντησαν ότι διαφωνούν μαζί τους απόλυτα ενώ το 42% δήλωσε ότι διαφωνεί μαζί τους αλλά τους κατανοεί.

Διάγραμμα 1: Έχεις πέσει θύμα εκφοβισμού ή βίας;

 

Διάγραμμα 2: Έχεις ασκήσει βία σε συμμαθητές σου;

 

Διάγραμμα 3: Ποια η γνώμη σου για τους συμμαθητές σου που είναι βίαιοι;

 

Συνέπειες τις βίας

Η βία σε όλες της μορφές της προκαλεί στα θύματα ανασφάλεια, αγωνία και πόνο. Ειδικά στα παιδιά και τους εφήβους  οι επιπτώσεις της βίας μπορεί να περιλαμβάνουν επιθετική συμπεριφορά, ανυπακοή, σχολική φοβία, χαμηλές σχολικές επιδόσεις, έλλειψη επαρκούς αυτοεκτίμησης, ψυχοσωματικά συμπτώματα (πονοκεφάλους, σπαστικές κολίτιδες κ.λπ.), δειλία και κοινωνική απομόνωση, φυγή από το σπίτι, χρήση ουσιών (ναρκωτικά, αλκοόλ), σχολικές απουσίες, μαθησιακές δυσκολίες και νευρωτικές συμπεριφορές (ονυχοφαγία, τριχοτιλλομανία κ.λπ.). Πρέπει να σημειωθεί ότι πολλά από αυτά τα συμπτώματα αφορούν και τους θύτες.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Η βία είναι τις περισσότερες φορές καθηλωτική. Τα άτομα που την υφίστανται δυσκολεύονται να αναζητήσουν και να εφαρμόσουν κατάλληλες λύσεις. Για τον λόγο αυτό είναι βασικό πάνω από όλα να τα ακούσουμε με προσοχή και χωρίς επικριτική διάθεση.

Σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται η παρέμβαση ειδικού για να βοηθηθεί το άτομο. Παρακάτω αναφέρουμε κάποιες τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας στις οποίες μπορεί κάποιος δωρεάν να πάρει συμβουλές και κατευθύνσεις για το πώς να διαχειριστεί το πρόβλημα που βιώνει.

Εθνική Γραμμή SOS 1056 από «Το Χαμόγελο του Παιδιού»

Γραμμή Μαζί για το Παιδί 11525

Γραμμή SOS για γυναίκες θύματα βίας: 15900

Πηγές: www.psychological-opinions.gr, www.aytoamyna.com, socialpolicy.gr