Η μουσική αποτελεί ανέκαθεν ένα τεράστιο κομμάτι της ζωής του ανθρώπου: στις χαρές, στις λύπες, στις ερωτικές απογοητεύσεις ή στις απώλειες, εκείνη είναι πανταχού παρούσα… Ειδικότερα όμως στην περίοδο της εφηβείας, γίνεται σχεδόν «ανάγκη» και μάλιστα σε καθημερινή βάση, καθώς βοηθά τους εφήβους να κατανοήσουν και να εκφράσουν συναισθήματα, που ίσως να μην μπορούν να ειπωθούν με τα λόγια. Ωστόσο, τα τελευταία 20 χρόνια περίπου ένα νέο είδος μουσικής, η μουσική τραπ, έχει ενταχθεί στην καθημερινότητα των νεαρών ελληνόπουλων.
Πρόκειται για ένα υποείδος του χιπ χοπ, το οποίο πρωτοεμφανίστηκε στην Ατλάντα των Ηνωμένων Πολιτειών τη δεκαετία του ΄90. Προέρχεται από τον όρο «trap house», ο οποίος χρησιμοποιούταν τη δεκαετία του 1960 αναφορικά με μέρη όπου έκρυβαν ή διακινούσαν ναρκωτικά. Διακρίνεται κυρίως από έντονους ρυθμούς, βαριά μπάσα και απειλητικούς στίχους συχνά με υβριστικό λεξιλόγιο και θεματολογία γύρω από τη διακίνηση ναρκωτικών και άλλες εγκληματικές ενέργειες. Τι είναι όμως αυτό που κάνει την τραπ να φαντάζει τόσο ελκυστική στα μάτια του μέσου Έλληνα εφήβου;
Μια από τις πιο συχνές απαντήσεις που θα ακούσει κανείς από το στόμα ενός εφήβου είναι το γνωστό: «Εεε, αφού το κάνουν όλοι…» και η συγκεκριμένη φράση ταιριάζει απόλυτα και σε αυτή την περίπτωση. Στην εφηβεία έχουμε έντονα την ανάγκη να νιώσουμε αποδεκτοί από το κοινωνικό σύνολο, με αποτέλεσμα να είμαστε τρομερά ευεπηρέαστοι από τις παρέες των συνομηλίκων μας. Όταν λοιπόν κάποιος είναι διατεθειμένος να αλλάξει την εμφάνιση και τον χαρακτήρα του, για να ενταχθεί σε μια κοινωνική ομάδα, τι είναι αυτό που τον εμποδίζει από το να αλλάξει γούστο στη μουσική που ακούει; Στην πραγματικότητα, τίποτα∙ πόσο μάλλον όταν πρόκειται για μια μόδα που έχει επεκταθεί τρομερά στη χώρα μας. Παρόλα αυτά, ας μην βλέπουμε μόνο τα αρνητικά, διότι το κοινό γούστο στη μουσική μπορεί να συμβάλει και στη δημιουργία της αίσθησης του «εμείς» ενός εφήβου. Εξάλλου, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η τέχνη και ειδικά η μουσική έχουν ως σκοπό να ενώνουν τους ανθρώπους. Επίσης, πρέπει να αναφέρω πως δεν είναι τυχαίο που η τραπ είναι δημοφιλής ανάμεσα στους εφήβους. Η επαναστατικότητα που κρύβει αυτό το είδος της μουσικής ικανοποιεί την επιθυμία των νέων να εναντιωθούν στους ενήλικες, τραγουδώντας για κάτι που τους το έχουν συστήσει ως «απαγορευμένο». Το στάδιο αυτό είναι απαραίτητο για τη μετάβαση των εφήβων στην ενήλικη ζωή, παύει όμως να είναι υγιές έπειτα από κάποιο σημείο.
Ένα αρκετά αμφιλεγόμενο ζήτημα είναι το εάν η τραπ μουσική μπορεί να επηρεάσει αρνητικά κάποιον, σε τέτοιο βαθμό που να θεωρείται επικίνδυνη για το άτομο ή ακόμα και για την κοινωνία. Κατά τη γνώμη μου, όντως η βιομηχανία της τραπ προβάλλει συχνά ακατάλληλα πρότυπα για παιδιά, τα οποία προσπαθούν να αναπτύξουν ομαλά τον χαρακτήρα τους. Για παράδειγμα, το στοιχείο της βίας είναι πολύ έντονο στους στίχους των κομματιών τραπ και συνεπώς αυτή κανονικοποιείται, αν όχι προωθείται, στα μάτια των παιδιών. Είναι βέβαιο ότι μεγαλώνουμε σε έναν κόσμο, ούτως ή άλλως, σκληρό και βίαιο, αλλά όταν ερχόμαστε σε θέση να τραγουδάμε τη βία, εκείνη αυτόματα αποκτά ένα πιο φιλικό πρόσωπο προς εμάς. Πέρα όμως από τη βία, καλλιεργούνται υποσυνείδητα και άλλες λανθασμένες αντιλήψεις, όπως για παράδειγμα περί της αξίας των χρημάτων και των υλικών αγαθών γενικότερα. Πρέπει να τονίσω επίσης, πως οι στίχοι ορισμένων τραγουδιών είναι πολύ υποτιμητικοί απέναντι στις γυναίκες. Προσωπικά, μου φαίνεται γελοίο μετά από όλους τους αγώνες που έχουν γίνει για την ισότητα των δύο φύλων και την κατάρριψη των στερεοτύπων, εμείς, η «νέα γενιά», να κάνουμε βήματα προς τα πίσω! Το πιο ειρωνικό παράδειγμα που μπορώ να σκεφτώ, είναι αρκετά πρόσφατα, που ένας γνωστός τράπερ (καλλιτέχνης της μουσικής τραπ) κατηγορήθηκε για βιασμό. Τελικά, κρίθηκε αθώος, και σε μια συνέντευξή του, μετά τη δίκη, είπε πως είναι βαθιά απογοητευμένος που ειπώθηκε κάτι τέτοιο για εκείνον, καθώς σέβεται πολύ τις γυναίκες. Αν και δεν τον καθιστά εγκληματία, έχοντας ακούσει τουλάχιστον ένα από τα τραγούδια του, μπορώ να πω με σιγουριά ότι μάλλον δεν σέβεται και τόσο τις γυναίκες…
Εν πάση περιπτώσει, δεν πιστεύω πως επειδή κάποιος θα ακούσει ένα κομμάτι τραπ κινδυνεύει να εκδηλώσει μια βίαιη, παραβατική ή σεξιστική συμπεριφορά και φυσικά καμιά μορφή τέχνης δεν πρέπει να είναι απαγορευμένη. Το σημαντικό είναι να καλλιεργούμε όσο το δυνατόν περισσότερο την κριτική μας σκέψη, ώστε να επεξεργαζόμαστε οποιοδήποτε ερέθισμα με ωριμότητα. Στο κάτω κάτω είμαστε, ως ένα βαθμό, και η μουσική που ακούμε, και το περιεχόμενο που καταναλώνουμε και οι άνθρωποι που συναναστρεφόμαστε.
*trap= παγίδα (στα αγγλικά)
