«Μια αστραπή η ζωή μας… μα προλαβαίνουμε».
Με κίνητρο και έναυσμα αναζήτησης για μελέτη την προετοιμασία των μαθητών της Β΄ Γυμνασίου στα πλαίσια του διαγωνισμού Νίκος Καζαντζάκης, στον οποίο συμμετέχουν, προσπαθώ να ξεδιπλώσω μέσα από ανάγνωση, σημειώσεις και παρατηρήσεις το φαινόμενο-γιατί ως τέτοιο οφείλουμε να τον αντιμετωπίσουμε, Νίκος Καζαντζάκης…
Η ενασχόλησή μου για αρκετές ώρες με το έργο, τη ζωή αλλά και τα πολλά ταξίδια του με έχει κάνει να αντιμετωπίζω πλέον τον Καζαντζάκη ως έναν ακαταμάχητο, πανανθρώπινο και επικίνδυνα διαχρονικό δημιουργό. Η οικουμενικότητα της γραφής του, η εκφραστικότητα των γραφομένων του αλλά και η εστίαση σε ζητήματα που αφορούν την ανθρώπινη οντότητα μέσα στο πέρας των χρόνων δημιουργεί πραγματικά δέος και σεβασμό στο έργο που άφησε ως παρακαταθήκη…
«Αγάπα τον άνθρωπο γιατί είσαι εσύ…»
Ο Καζαντζάκης έζησε σε δύσκολες εποχές όπου η προκατάληψη, ο συμβιβασμός και η ματαίωση κυριαρχούσαν αλλά μέσα από το έργο του ύψωσε τη δική του φωνή ώστε αυτή να ακουστεί πέρα για πέρα και να φτάσει αναλλοίωτη ως τις μέρες μας διδάσκοντας και σμιλεύοντας ακόμα ψυχές και ήθη.
«Δεν τον φοβάμαι το Θεό, αυτός καταλαβαίνει και συχωρνάει. Τους ανθρώπους φοβάμαι. Αυτοί δεν καταλαβαίνουν και δε συχωρνούν»(«Αναφορά στον Γκρέκο») .
Η αφορμή αυτών των αράδων ήταν η επισταμένη ανάγνωση ορισμένων αποσπασμάτων από τον »Ανήφορο», το οποίο ήταν το μοναδικό ακυκλοφόρητο μυθιστόρημα του Καζαντζάκη. Πρόκειται για ένα εσωτερικό έργο, βαθιά μελαγχολικό αλλά και λυτρωτικό εν τέλει. Η διαχρονικότητα του έργου δικαιολογεί και το χαρακτηρισμό του δημιουργού του ως διαχρονικού καθώς υπάρχει έντονη η αναζήτηση της ύπαρξης του ανθρώπινου όντος. Ο άνθρωπος στον ανήφορο βγαίνει από το Β” Παγκόσμιο πόλεμο και είναι ένα ον χωρίς έρμα, που δεν μπορεί να στοχαστεί το αύριο καθώς η βία και ο πόνος τον επισκιάζουν…
«Ο σωστός δρόμος είναι ο ανήφορος».
Η φωνή του Καζαντζάκη πιο επίκαιρη από ποτέ σε μια εποχή βίας, άκρατου ατομικισμού, ωχαδελφισμού, απίστευτου ανταγωνισμού και σαθρών διαπροσωπικών σχέσεων…εκείνος προτάσσει τη ζωή, την αλήθεια, την πίστη στον άνθρωπο και το διαρκή αγώνα για αυτοβελτίωση και αυτογνωσία…
« Η ευτυχία είναι πράγμα απλό και λιτοδίαιτο —ένα ποτήρι κρασί, ένα κάστανο, ένα φτωχικό μαγκαλάκι, η βουή της θάλασσας. Τίποτα άλλο» («Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά»).
«Ε κακομοίρη άνθρωπε, μπορείς να μετακινήσεις βουνά, να κάμεις θάματα, κι εσύ να βουλιάζεις στην κοπριά, στην τεμπελιά και στην απιστία! Θεό έχεις μέσα σου, Θεό κουβαλάς και δεν το ξέρεις —το μαθαίνεις μονάχα την ώρα που πεθαίνεις, μα “ναι πολύ αργά» («Αδερφοφάδες»).
Αντζουλέτα Αραβαντινού, Middle Mountain College News, 18-02-2023
