Tο Πρότυπο ΕΠΑ.Λ. Ξάνθης ξεκίνησε τη δραστηριότητά του το 1994 ως 1ο Τ.Ε.Λ. Ξάνθης. Στη συνέχεια μετονομάστηκε σε 1ο Τ.Ε.Ε. Ξάνθης το 1998 και οχτώ χρόνια αργότερα, το 2006, πήρε την ονομασία 1ο ΕΠΑ.Λ. Ξάνθης.
Το 2021 χαρακτηρίστηκε ως Πρότυπο ΕΠΑ.Λ. Ξάνθης, ονομασία που φέρει μέχρι και σήμερα. Διαθέτει 5 τομείς (Πληροφορικής – Ηλεκτρολογίας, Ηλεκτρονικής και Αυτοματισμού – Διοίκησης και Οικονομίας – Γεωπονίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος – Υγείας, Πρόνοιας, Ευεξίας) και συνολικά 9 αντίστοιχες ειδικότητες.
Πρόκειται για ένα ευρύχωρο, ευάερο και ευήλιο κτήριο στην περιοχή της Νεάπολης Ξάνθης, με μεγάλο προαύλιο, όπου συστεγάζεται με το Ι.Ε.Κ. και το 2ο Ε.Κ. Το διώροφο κτήριο του Σχολείου διαθέτει 25 αίθουσες διδασκαλίας Θεωρητικών Μαθημάτων, 1 εργαστήριο Φυσικών Επιστημών καθώς και τα απαραίτητα γραφεία. Τα εργαστηριακά μαθήματα γίνονται στις εργαστηριακές αίθουσες που μας διαθέτει το 2ο Ε.Κ.: 5 εργαστηριακές αίθουσες Πληροφορικής, 3 εργαστηριακές αίθουσες Ηλεκτρολογίας – Ηλεκτρονικής, 2 εργαστηριακές αίθουσες Διοίκησης και Οικονομίας, 3 εργαστηριακούς χώρους για την πρακτική της Γεωπονίας Τροφίμων και Περιβάλλοντος καθώς και 3 εργαστηριακές αίθουσες για την πρακτική εξάσκηση των μαθητών και μαθητριών του τομέα Υγείας – Πρόνοιας.
Το Πρότυπο ΕΠΑ.Λ. Ξάνθης λειτουργεί με πρωτοποριακό τρόπο για το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα, σύμφωνα με το καινοτόμο πρόγραμμα «Αναδιάταξη Σχολικού Χώρου» του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Αυτό σημαίνει ότι οι Αίθουσες Τμημάτων έχουν αντικατασταθεί από Αίθουσες Μαθημάτων στις οποίες προσέρχονται τα παιδιά.
Οι μαθητές/τριες έχουν κάθε χρόνο την ευκαιρία να συμμετέχουν σε πολιτιστικά και περιβαλλοντικά σχολικά προγράμματα, σε ευρωπαϊκά προγράμματα, σε προγράμματα πληροφορικής και ρομποτικής, αλλά και σε διαγωνισμούς.
Στο Σχολείο φοιτούν 483 μαθητές/τριες σε 23 τμήματα γενικής παιδείας και διδάσκουν 76 εκπαιδευτικοί. Η διεύθυνση της ιστοσελίδας του Σχολείου είναι: http://1epal-xanth.xan.sch.gr/