Ο Νταλί (1904- 1989), αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες καλλιτεχνικές μορφές στην ιστορία της τέχνης. Γεννήθηκε στην πόλη Φιγκέρες της Ισπανίας και ανήκε σε μια οικονομικά ευκατάστατη οικογένεια. Σε ηλικία 15 ετών, συμμετείχε στη δημόσια έκθεση του Δημοτικού Θεάτρου του Φιγκέρες, το 1919. Το 1921 έχασε την μητέρα του από καρκίνο ενώ μετά το θάνατό της, ο πατέρας του παντρεύτηκε την αδελφή της, γεγονός που δεν αποδέχτηκε ο Νταλί, ο οποίος ένα χρόνο αργότερα εγκαθίσταται στη Μαδρίτη όπου και ξεκινά τις σπουδές του στην Ακαδημία των Τεχνών (Academia de San Fernando).

Αυτή την περίοδο, ο Νταλί πειραματίζεται με τον κυβισμό, αν και οι γνώσεις του γύρω από το νέο αυτό κίνημα είναι αρχικά ελλιπείς και στη Μαδρίτη δεν υπάρχουν άλλοι κυβιστές καλλιτέχνες. Επίσης, έρχεται σε επαφή με το ριζοσπαστικό κίνημα του ντανταϊσμού το οποίο θα επηρεάσει σημαντικά το έργο του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Συνδέεται παράλληλα φιλικά με τον ποιητή Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα και με τον σκηνοθέτη Λουίς Μπουνιουέλ. Το 1926 αποβάλλεται από την ακαδημία λίγο πριν τις τελικές του εξετάσεις, καθώς δηλώνει πως κανένας από τους καθηγητές του δεν είναι άξιος να τον κρίνει. Την ίδια χρονιά, επισκέπτεται για πρώτη φορά το Παρίσι όπου συναντά τον Πικάσσο, ο οποίος είχε ήδη κάποια γνώση γύρω από το έργο του Νταλί. Τα επόμενα χρόνια, στα έργα του Νταλί αποτυπώνονται ισχυρές επιδράσεις από το έργο του Πικάσο αλλά ταυτόχρονα αρχίζει να διαφαίνεται ένα προσωπικό ύφος στους πίνακες του Νταλί. Οι εκθέσεις έργων του στη Βαρκελώνη προκαλούν αρκετές συζητήσεις αλλά και διαφωνίες μεταξύ των κριτικών τέχνης.

Το 1929, ο Νταλί συνεργάζεται με τον Λουίς Μπουνιουέλ για τη δημιουργία της ταινίας μικρού μήκους Ανδαλουσιανός Σκύλος. Ο Νταλί βοηθά ουσιαστικά στο σενάριο της ταινίας, η οποία αποτελεί έως σήμερα την πιο καθαρή εφαρμογή του υπερρεαλισμού στον κινηματογράφο. Παράλληλα, ο Νταλί γνωρίζει την μελλοντική σύζυγο του και μούσα του, Ελένα Ντμτρίεβνα Ντελούβινα Ντιακόνοβα, ρωσικής καταγωγής, περισσότερο γνωστή ως Γκαλά (από το όνομα Γαλάτεια). Την ίδια περίοδο, γίνεται και επίσημα μέλος του υπερρεαλιστικού κινήματος, αν και το υπερρεαλιστικό στοιχείο υπάρχει στα έργα του ήδη λίγα χρόνια νωρίτερα. Στις αρχές της δεκατίας του 1930, ο Νταλί επινοεί επιπλέον την Παρανοϊκο-κριτική μέθοδο, όπως ο ίδιος την αποκαλεί, που αποτελεί ένα είδος υπερρεαλιστικής τεχνικής με σκοπό την πρόσβαση στο ασυνείδητο προς όφελος της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ο Νταλί στηρίζει την μέθοδο αυτή στην ικανότητα του ανθρώπου να λειτουργεί συνειρμικά, συνδέοντας εικόνες ή αντικείμενα που δεν συνδέονται μεταξύ τους κατ” ανάγκη λογικά. Συνδέεται άμεσα με τον υπερρεαλιστικό αυτοματισμό και τις φροϋδικές θεωρίες γύρω από τα όνειρα.

Ένα από τα πιο διάσημα έργα του ακούει στο όνομα »Η Εμμονή Της Μνήμης», ιδωμένο από τον περίφημο πίνακα του «Λοιωμένα Ρολόγια», που ολοκλήρωσε το 1931.

Ο Νταλί συμμετέχει στην πρώτη μεγάλη υπερρεαλιστική έκθεση στην Αμερική, το 1932, όπου και αποσπά διθυραμβικές κριτικές. Λίγο αργότερα όμως, ο Αντρέ Μπρετόν τον διαγράφει από το υπερρεαλιστικό κίνημα λόγω των πολιτικών θέσεων του, κυρίως σε ότι αφορά την υποστήριξη που φαίνεται να παρέχει στον Φράνκο της Ισπανίας. Στα πλαίσια αυτής της διαμάχης, ο Νταλί δηλώνει πως ο ίδιος είναι όλος ο υπερρεαλισμός ενώ ο Μπρετόν επινοεί τον περίφημο αναγραμματισμό του ονόματος του Νταλί, Avida Dollars (σε ελεύθερη μετάφραση άπληστος για δολάρια) ασκώντας κριτική στο αμιγώς εμπορικό πνεύμα που κατά τη γνώμη των υπερρεαλιστών είχε αναπτύξει ο Νταλί.

Με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ευρώπη, ο Νταλί μαζί με την Γκαλά, εγκαθίσταται στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1940 όπου και θα ζήσει για τα επόμενα οκτώ χρόνια. To 1941 εργάζεται για την Walt Disney πάνω στη δημιουργία ενός κινούμενου σχεδίου (το Destino) αλλά μόνο 15 δευτερόλεπτα παρουσιάζονται ολοκληρωμένα πέντε χρόνια αργότερα. Το 1942 δημοσιεύεται και η αυτοβιογραφία του The Secret Life of Salvador Dali (Η κρυφή ζωή του Σαλβαδόρ Νταλί).

Εκκεντρικός, πολυτάλαντος, ιδιοφυής, συνεργάστηκε με πληθώρα αξιόλογων φωτογράφων: Man Ray, Mark Lacroix, Eric Schaal, Cecil Beaton, Don Quixote, περισσότερο όμως με τον Philippe Halsman με τον οποίο κράτησαν μία συνεργασία- φιλία 30 χρόνων. Ο Νταλί είχε επηρεαστεί από τις ρίψεις των ατομικών βομβών (1945) και άρχισε να ασχολείται με την πυρηνική φυσική, το άτομο έγινε εμμονή του. Από κοινού Νταλί -Χαλσμαν αποφάσισαν να κάνουν ένα ενδιαφέρον σουρεαλιστικό εγχείρημα ,μια φωτογραφία βασισμένη στον πίνακα LEDA ATOMICA (που «διασκευάζει»τον Ελληνικό μύθο τής Λήδας και του Δία ) που να παρουσιάζει τον Νταλί να ζωγραφίζει καθώς ίπταται μαζί με 3 γάτες 1 καρέκλα και νερό. Χρειάστηκαν περίπου 26 λήψεις, 4 βοηθοί, η κα Χάλσμαν, 3 γάτες και αρκετές ώρες στο στούντιο. Δεν σταμάτησαν έως ότου και οι δύο να μείνουν ευχαριστημένοι, η επιμονή αυτή τους δικαίωσε ,το αποτέλεσμα ήταν αριστοτεχνικό είχαν δημιουργήσει μια διαχρονικά σουρεαλιστική φωτογραφία με τ’όνομα Dali’s Atomicus.

Πέρα από τις διάφορες συνεργασίες που είχαν για αφίσες εκθέσεων, περιοδικά, σουρεαλιστικές εκδόσεις, η πιο ολοκληρωμένη ήταν η δημιουργία μιας σειράς φωτογραφιών που εκδόθηκαν ως λεύκωμα , μια σπουδή στο πιο χαρακτηριστικό εξωτερικό χάρισμα του Νταλί (Dali’s mustache). Το θέμα ήταν το μουστάκι του και είχε μορφή φωτογραφικής συνέντευξης του Χάλσμαν στον Νταλί . Άκρως σουρεαλιστικές εικόνες. Ο δυναμικός και έξυπνος διάλογος μεταξύ τους καθώς και όλο το παρασκήνιο (back pages) των φωτογραφήσεων είναι αρκετά ενδιαφέροντα. Το αποτέλεσμα σε κάνει να αναρωτιέσαι αν είναι αυτοί «τρελοί» ή είσαι εσύ πού αγόρασες το βιβλίο τος!

      «Του Νταλί του αρέσει να τον φωτογραφίζω, διότι δεν τον ενδιαφέρουν οι φωτογραφίες που απλά αναπαράγουν (αναπαριστούν) την πραγματικότητα. Ακόμα και στις φωτογραφίες, του αρέσει να είναι «εκτός» πραγματικότητας! Αυτό είναι σουρεαλιστικό!» Φιλίπε Χάλσμαν

Μετά την παραμονή του στην Αμερική, περνά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Ισπανία. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την δικτατορία του Φράνκο, προκαλεί δυσμενή σχόλια, τα οποία επεκτείνονται συχνά και στα καλλιτεχνικά του έργα. Την περίοδο 1960 – 1974 εργάστηκε σχεδόν αποκλειστικά για την δημιουργία του Θεάτρου-Μουσείου Γκαλά-Σαλβαντόρ Νταλί στο Φιγκέρες.

Ο Νταλί πέθανε δέκα χρόνια αργότερα από τον Χάλσμαν με φανερά προβλήματα υγείας και επικοινωνίας ,με την ιδέα της αθανασίας σφηνωμένη στο μυαλό του.

Source: http://www.fotoart.gr/arthra/index.htm , wikipedia