Οι σφήκες

1.Σιγανός

Λέγεται και χορός του Θησέα ή χορός της νύφης. Πιστεύεται ότι αποτελεί αναπαράσταση της πορείας του Θησέα μέσα στο Λαβύρινθο. Ο Σιγανός χορευόταν παλιά με τα χέρια σταυρωτά. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είχε γίνει ο χορός της φιλίας, της ενότητας,της ανθρώπινης αλυσίδας που θα τους οδηγούσε στην ελευθερία. Στη σημερινή του μορφή οι χορευτές πιάνονται πλέον από τους ώμους. Ο Σιγανός αποτελεί την εισαγωγή στο Πεντοζάλι. Υπάρχουν πλήθος μελωδιών οι γνωστές μας «κοντυλιές» που αποδίδουν το χορό οι περισσότερες από τις οποίες προέρχονται από το Λασίθι και τις ανατολικές επαρχίες του Ηρακλείου γι’αυτό και ο Σιγανός θεωρείται χορός της ανατολικής Κρήτης και ειδικότερα του νομού Λασιθίου.

2.Συρτός

Είναι ίσως ο πιο δημοφιλής χορός σήμερα στην Κρήτη. Λέγεται και σερτός,χανιώτικος ή χανιώτης καθώς η διάδοσή και η γέννησή του με την μορφή που τον συναντάμε σήμερα έγινε στο νομό Χανίων και ειδικότερο στην επαρχία Κισσάμου για αυτό θα τον ακούσουμε και κισσαμίτικο. Αποκαλείτε επίσης και “χορός της αγάπης”.Ονομάζεται συρτός επειδή τα πόδια του χορευτή σέρνονται στο έδαφος χωρίς να χάσουν επαφή τους με την γη την οποία οι Κρήτες λάτρεψαν ως θεά.

3.Μαλεβιζιώτης

Ο Μαλεβιζιώτης είναι ο γρηγορότερος και ζωηρότερος χορός της Κρήτης. Μαλεβιζιώτης λέγεται γιατί φαίνεται ότι στην επαρχία Μαλεβιζίου πήρε την τελική του μορφή. Καστρινός εξαιτίας του Μεγάλου Κάστρου όπως λεγόταν παλαιότερα το Ηράκλειο. Θεωρείται κατάλοιπο του αρχαίου μινωικού πολεμικού χορού Πυρρίχιου και αναπαριστά τις προσπάθειες κατάληψης και άμυνας του Μεγάλου Κάστρου στις διάφορες στιγμές της ιστορίας του. Πηδηχτός από τα νευρικά άλματα και τις αεράτες φιγούρες που κάνουν οι χορευτές. Θεωρείται ο κατεξοχήν χορός του νομού Ηρακλείου τόσο στη δημιουργία του όσο και στην τελική του διαμόρφωση. Στα Χανιά ο χορός ονομάζεται Καστρινή Σούστα. Χορεύεται από άντρες και γυναίκες οι οποίοι είναι πιασμένοι από τις παλάμες στο ύψος των ώμων και με λυγισμένους τους αγκώνες. Με το γρήγορο ρυθμό και τη ζωντάνια του δίνει την ευκαιρία στο χορευτή να επιδείξει τη σβελτοσύνη του, την αντοχή του, την ικανότητά του να αυτοσχεδιάζει και να εντυπωσιάζει με τα τσαλίμια και τα αεράτα πηδήματά του. Είναι ο πιο δύσκολος, αλλά και ο πιο αγαπημένος χορός της Κρήτης. Είναι αλματώδης, θορυβώδης, ενθουσιώδης και δυναμικός χορός Ο χορός διαφοροποιείται από τις ορεινές στις καμπίσιες περιοχές.

4.Πεντοζάλη

Πήρε το όνομά του από τα πέντε βασικά του βήματα τα οποία επαναλαμβανόμενα γίνονται δέκα. Είναι από τους θεαματικότερους και ίσως ο διασημότερος χορός της Κρήτης. Παρά το ότι όπως θα δούμε παρακάτω πρωτοξεκίνησε από τα Χανιά εν τούτοις θεωρείται γενικά ο χορός όλης της Κρήτης.Ο Ιωάννης Βλάχος ή Δασκαλογιάννης έμπορος από την Ανώπολη Σφακίων πίστεψε στο όνειρο της απελευθέρωσης από τους Τούρκους και πεπεισμένος για την Ρωσική βοήθεια κάλεσε το φθινόπωρο του 1769 όλους τους καπεταναίους της επαρχίας Σφακίων και τους ενημέρωσε για την επικείμενη επανάσταση. Μετά από πολλές συσκέψεις αποφάσισαν η επανάσταση να ξεκινήσει στις 10 Οκτωβρίου του 1769. Οι πρωτεργάτες της επανάστασης ήταν 12 με αρχηγό το Δασκαλογιάννη.

5.Ανωγειανός Πηδηχτός

Ο Ανωγειανός πηδηχτός ή Χορός των Κουριτών ή Όρτσες είναι ένας απο τους πιο παλιούς πυρρίχιους χορούς τις μουσικοχορευτικής παράδοσης της Κρήτης.Οι πιο γνωστοί μύθοι της αρχαιότητας εμφανίζουν τους Κουρήτες ως ένοπλους χορευτές. Οι χοροί τους αποκλειστικά ανδρικοί, ήταν πηδηχτοί με ψηλά άλματα και θορυβώδεις. Ο ανδρικός πολεμικός Χορός «Πηδηχτός» ή Ανωγειανός Πηδηχτός με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στις κινήσεις και τους βηματισμούς φαίνεται ότι αποτελεί απόηχο του αρχαιότατου Χορού των Κουρητών οι οποίοι χόρευαν γύρω από το νεογέννητο Δία για να μην ακούσει τα κλάματά του ο Κρόνος

. Οι χορευτές πιάνονται χιαστί από τις παλάμες, σχηματίζουν ημικύκλιο και

εκτελούν χορό δώδεκα βημάτων (έξι μπροστά, έξι πίσω). Ο Πρώτος Χορευτής θα κάνει πολλά πατήματα και πολλές παραλλαγές, θα αναπτύξει πολλές δεξιοτεχνικές φιγούρες, αλλά το κύριο χαρακτηριστικό είναι τα δυνατά χτυπήματα των ποδιών στο έδαφος

Με την γνήσια μορφή, συναντάμε τον χορό αυτό σήμερα στα Ανώγεια αλλά

και σε μερικά χωριά του Μυλοποτάμου καθώς και δε και του Μαλεβιζίου. Υπάρχει

η άποψη ότι ο χορός αυτός χορευόταν και στα ορεινά χωριά της Επαρχίας Αμαρίου,

σύμφωνα με αφηγήσεις παλιών μουσικών της περιοχής.

Ξεχασμένοι – τοπικοί

.Τριζάλης
.Λαζώτης

.Πρινανός

.Μικρό μικράκι

.Απανωμερίτης

Πηγές:http://papoutsakis.blogspot.gr/2007/01/blog-post.html
Συντάκτης: Μπάμπης Στύλλος