Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας

ο πετροπαιχνιδιάτορας

από την άκρη των ακρώ

κατηφοράει στο Ταίναρο

φωτιά και το πηγούνι του

χρυσάφι το πιρούνι του

                     Οδυσσέας Ελύτης

Ο ήλιος είναι  το λαμπρότερο αστέρι του ουρανού. Το φως του φωτίζει τη γη, το φεγγάρι και τους άλλους πλανήτες που γυρίζουν γύρω από αυτόν.

Το φως του ήλιου δημιουργεί την ημέρα και η απουσία του τη νύκτα. Ο ήλιος μας δίνει το φως και τη ζέστη. Είναι πηγή ζωής!

Καθώς η γη γυρίζει γύρω από τον εαυτό της, συμβαίνει η μια πλευρά της να φωτίζεται από τον ήλιο και η άλλη όχι. Έτσι, οι τόποι που φωτίζονται από τον ήλιο έχουν μέρα και όσοι δεν φωτίζονται έχουν νύχτα.

Πείραμα

Φωτίζουμε με ένα φακό την υδρόγειο σφαίρα. Ο φακός παριστάνει τον ήλιο που φωτίζει τη γη. Καθώς η γη γυρίζει γύρω από τον εαυτό της, η μία μεριά της φωτίζεται από τον ήλιο και η άλλη όχι.

Έτσι, οι τόποι που φωτίζονται από τον ήλιο έχουν ημέρα ενώ αυτοί που δεν φωτίζονται έχουν νύχτα.

Δραστηριότητες

Τι κάνω τη μέρα και τι τη νύχτα

Σε ένα μεγάλο κύκλο χωρίσαμε δύο τμήματα, γαλάζιο για την ημέρα και μαύρο για τη νύχτα. Ζωγραφίσαμε δραστηριότητες που κάνουμε την ημέρα και τη νύχτα, κόψαμε τις εικόνες και τις κολλήσαμε στα αντίστοιχα τμήματα του κύκλου.  Κατασκευάσαμε τέσσερα βελάκια, στα δύο ζωγραφίσαμε τον ήλιο – ημέρα, και στα άλλα δύο το φεγγάρι – νύχτα. Τα προσαρμόσαμε με διπλόκαρφο στο κέντρο του κύκλου. Τα παιδιά μπορούν να γυρίζουν τα βελάκια όπως ακριβώς εναλλάσσεται η μέρα με τη νύχτα!

Έπειτα, ζωγραφίσαμε τη μέρα και τη νύχτα

Λίγες ζωγραφιές ακόμη για μια όμορφη μέρα!

Και τη νύχτα έχουμε φως! Μόνο που μας φωτίζει λίγο! Πώς γίνεται; Από πού έρχεται αυτό το φως;

Όχι πολύ μακριά από τη γη υπάρχει ένα άλλο ουράνιο σώμα, το φεγγάρι.

Το φεγγάρι κινείται!

Γυρίζει γύρω από τη γη, γι΄ αυτό λέγεται δορυφόρος της γης. Το ταξίδι αυτό διαρκεί περίπου 29 ημερόνυχτα.

Κάνει μια κίνηση ακόμη. Γυρίζει γύρω από τον ήλιο, όπως και η γη. Ο ήλιος φωτίζει πάντα το ίδιο ημισφαίριο του φεγγαριού κι όχι το άλλο. 

Το φεγγάρι δεν έχει δικό του φως! Φωτίζεται από τον  ήλιο. Ο ήλιος στέλνει τις ακτίνες  στην επιφάνεια του και αυτό με τη σειρά του τις στέλνει σε εμάς που έχουμε νύχτα.  Το φως αυτό φαίνεται κάπως χλωμό και μας φωτίζει λίγο!

Αν κοιτάξουμε μερικά συνεχόμενα βράδια τον ουρανό θα δούμε ότι το φεγγάρι δεν έχει πάντα το ίδιο σχήμα. Άλλες φορές είναι ολοστρόγγυλο, άλλοτε μισός κύκλος κι άλλοτε μοιάζει με μια φέτα πεπόνι. Λέμε ότι έχουμε «φάσεις της Σελήνης».

Όταν η γη βρίσκεται μεταξύ σελήνης και ήλιου βλέπουμε όλη τη φωτεισμένη περιοχή της σελήνης και λέμε ότι έχουμε πανσέληνο.

Όταν η σελήνη βρίσκεται μεταξύ γης και ήλιου έχει στραμμένη τη σκοτεινή πλευρά της προς τη γη και εμείς δεν μπορούμε να τη δούμε. Τότε έχουμε νέα σελήνη.

 Πείραμα

Ανάβουμε μια λάμπα στη γωνία  ενός σκοτεινού δωματίου. Καθόμαστε στην αντίθετη γωνία και κρατούμε με τεντωμένα χέρια μια μπάλα. Η λάμπα είναι ο ήλιος που μας φωτίζει, το πρόσωπό μας είναι η γη και η μπάλα η σελήνη. Παρατηρούμε πως πέφτει το φως πάνω στην μπάλα. Μετά, περιστρέφουμε αργά την μπάλα γύρω από το σώμα μας. Βλέπουμε το φως πάνω στη μπάλα να περνάει από τα ίδια στάδια όπως κάνει και το φεγγάρι.

 Δραστηριότητες

 Ζωγραφίσαμε και κατασκευάσαμε ένα μικρό βιβλίο με τις φάσεις της σελήνης.

Χρησιμοποιήσαμε χαρτόνι για να αναπαραστήσουμε τη νύχτα και βαμβάκι για το φεγγάρι αντίστοιχα. Φωτίσαμε με ένα φακό – ήλιος για να δούμε τις φάσεις της σελήνης.

Εμπνευστήκαμε από την «έναστρη νύχτα» του Van Gogh και ζωγραφίσαμε ένα πίνακα με θέμα νύχτα με αστέρια!