O Σαγματοποιός ή Σαμαρτζής φτιάχνει σαμάρια κυρίως για άλογα και γαϊδούρια. Στα παλιά τα χρόνια ήταν ένα συνηθισμένο επάγγελμα αφού όλες οι μετακινήσεις των ανθρώπων και οι μεταφορές των αγαθών γίνονταν με τα ζώα. Ένα σαμάρι για να φτιαχτεί σωστά έπρεπε να ακολουθηθεί μια σειρά από διαδικασίες.
Το πρώτο στάδιο ήταν το κόψιμο των ξύλων, συνήθως το φθινόπωρο. Χρησιμοποιούσαν ξύλα από έλατο, πλατάνι και μουριά. Για να κοπούν τα ξύλα από τα δέντρα, το φεγγάρι έπρεπε να είναι στη σχάση του και στην εποχή που δεν κυκλοφορούν πολλοί χυμοί αλλιώς τα ξύλα κινδύνευαν να σκουληκιάσουν.
Στο δεύτερο στάδιο, ο σαγματοποιός πρώτα έπαιρνε μέτρα από το ζώο και μετά έκοβε τα ξύλα ίσια με διάμετρο 40 εκ. Τα ξύλα πρέπει να έχουν ξεραθεί και να έχουν σκιστεί, κάτι που γινόταν τον χειμώνα. Το σκίσιμο γινόταν με πριόνι, που το έλεγαν καταρράκτη.
Έπειτα στερέωναν το σαμάρι με λουρίδες από χοντρό και σκληρό δέρμα τις οποίες έραβαν με τις σαμαροβελόνες. Τέλος έφτιαχναν το καπίστρι και αυτό με δερμάτινες λουρίδες που τις προσάρμοζαν στο κεφάλι του ζώου για να κρατάνε το σκοινί. Ένα πολύ καλό σαμάρι μπορούσε να κρατήσει μέχρι και 15 χρόνια.
Για να τα κάνει όλα αυτά, χρησιμοποιούσε τσέρκια, πρόκες, καταρράκτες, χειροπρίονο, δόγες, σχοινί, μπίγκα, ξυλοφάι, γυαλόχαρτο και άλλα. Αυτή η δουλειά απαιτεί αντίληψη και καλή όραση. Οι σαγματοποιοί δούλευαν στο εργαστήριο τους και σε όλη την Ελλάδα (κυρίως όμως στη Σαμαριά). Τώρα πια έχουν μείνει ελαχιστοι σαγματοποιοί στη χώρα μας.
Ιωάννα Β. – Ειρήνη Γ. – Ισμήνη Γ.
Αγγελική Π. – Δημήτρης Ρ. – Κωνσταντίνα Σ.
Πηγές: ΓΕΛ Μολάων - Το επάγγελμα του Σαμαρτζή – Σαγματοποιός (Βίντεο)
Φωτογραφίες: Το επάγγελμα του Σαμαρτζή
