Το έργο γράφτηκε το 1963 κατά την διάρκεια της εξορίας της συγγραφέως στη Μόσχα και είναι αυτό με το οποίο η συγγραφέας συστήθηκε στον κόσμο της λογοτεχνίας. Έχει μεταφραστεί σε 23 γλώσσες και έχει αγαπηθεί από τους βιβλιόφιλους. Πρωτοπορεί στο είδος του ακολουθώντας τις συμβάσεις και το ύφος της παιδικής λογοτεχνίας. Απευθύνεται σε παιδιά, αλλά θίγει και θέματα που αφορούν και ενήλικες, κυρίως στις πολιτικές αναφορές. Το 1990 έγινε τηλεοπτική σειρά σε σενάριο και σκηνοθεσία του Πέτρου Λύκα και προβλήθηκε σε έναν κύκλο 10 επεισοδίων.
Το θέμα του βιβλίου: στο βιβλίο αναδεικνύεται η σημασία της αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων σε στιγμές κρίσιμες, καθώς η συγγραφέας μιλάει για την αγάπη, τις σχέσεις μεταξύ των προσώπων και τον πόλεμο.
Η εποχή, ο τόπος, τα πρόσωπα: Η ιστορία τοποθετείται στη Σάμο κατά την εποχή της Δικτατορίας του 1936. Τα κύρια πρόσωπα είναι η Μέλια και η Μυρτώ, δύο αδελφές οι οποίες ανήκουν σε μια ευρύτερη οικογένεια. Άλλα πρόσωπα είναι μητέρα και πατέρας, ο παππούς, η θεία Δέσποινα, ο Νίκος (ξάδελφος), η Σταματίνα (υπηρετικό προσωπικό), τα τσαρδάκια (φίλοι από το Λαμαγάρι), ο Αλέξης (φίλος Μέλιας). 3
Υπόθεση: Πρωταγωνίστρια του βιβλίου είναι η μικροκαμωμένη οκτάχρονη Μέλια, μαθήτρια της Γ΄Δημοτικού και αφηγήτρια. Μαζί με την αδελφή της τη Μυρτώ περνούν τα καλοκαίρια στη Σάμο, στο σπίτι του παππού τους που τις μορφώνει με τις αρχές των αρχαίων Ελλήνων μέσα από ιστορίες της Μυθολογίας. Στο σπίτι αυτό δεσπόζει το καπλάνι- μια ταριχευμένη τίγρης- η οποία εντυπωσιάζει την Μέλια που σκαρφίζεται ιστορίες για αυτό, όπως και ο ξάδελφός τους ο Νίκος, φοιτητής στην Αθήνα. Στις 4 Αυγούστου αυτού του καλοκαιριού επιβάλλεται η Δικτατορία του Μεταξά και ο ξάδελφος Νίκος κρύβεται για να μη συλληφθεί από τους ανθρώπους του καθεστώτος. Καταλαβαίνουμε ότι είναι επαναστάτης. Τα παιδιά τον φροντίζουν πηγαίνοντάς του φαγητό μέχρι που καταφεύγει στην Ισπανία για να πολεμήσει τους φασίστες. Τα γεγονότα θα φέρουν το τέλος στην παιδική αθωότητα των δύο κοριτσιών που έρχονται αντιμέτωπα με προβληματισμούς και καταστάσεις που τις ωριμάζουν. Η ζωή τους συνεχίζεται με τα παιδιά να αναζητούν φωνάζοντας τον Νίκο, μα ο αέρας παίρνει τις φωνές τους.
Γιατί προτείνω να διαβάσετε το Καπλάνι της βιτρίνας:
Προτείνω να διαβάσετε το βιβλίο αυτό γιατί είναι διδακτικό διδάσκοντάς μας μεταξύ άλλων και για την εποχή της Δικτατορίας του Μεταξά. Ακόμα, το λιτό και απλό του ύφος και η κατανοητή γλώσσα το κάνει ευανάγνωστο και ευχάριστο.
Άλλα βιβλία της Άλκης Ζέη: Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου, Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της, Η μοβ ομπρέλα, Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα, Ο θείος Πλάτων.
Ορφανοπούλου Μαρία
