Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΚΑΛΑΝΤΩΝ
«Καλήν εσπέραν άρχοντες αν είναι ορισμός σας
Χριστού τη Θεία γέννηση να πω στ’ αρχοντικό σας.
Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλη
οι ουρανοί αγάλλονται χαίρε η φύσις όλη»
Τα κάλαντα αποτελούν μια από τις πιο γλυκές αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων. Είναι σίγουρα ένα σημαντικό κομμάτι των εορτών των Χριστουγέννων και συνάμα είναι το έθιμο που αφορά, όσο κανένα άλλο, τα παιδιά. Γιατί, όπως και να το κάνουμε, Χριστούγεννα χωρίς κάλαντα δεν γίνονται! Αλήθεια, εσείς πόσες φορές έχετε τραγουδήσει τα κάλαντα με τους φίλους σας; Πόσες φορές ευχηθήκατε να μη βρέχει την Παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς για να βγείτε στη γειτονιά μαζί με την παρέα σας και να τραγουδήσετε; Και παραδεχτείτε το! Δεν ήταν μόνο τα φιλοδωρήματα εκείνης της ημέρας που σας έδιναν χαρά. Ήταν πολλά περισσότερα….
Τι είναι όμως τα κάλαντα; Τα κάλαντα συχνά αναφέρονται ως εθιμικά τραγούδια του λαού μας και όχι άδικα μιας και είναι από τα λίγα έθιμα που διατηρούνται ζωντανά μέχρι και τις μέρες μας. Ουσιαστικά πρόκειται για δημοτικά τραγούδια με εγκωμιαστικούς στίχους για τη νέα χρονιά που έρχεται και τα οποία διαδόθηκαν από γενιά σε γενιά και τα τραγουδάμε ακόμη και σήμερα. Τα κάλαντα ψέλνουν, συνήθως, μικρά παιδιά, ενώ, κάποιες φορές, τα ακούμε να τα τραγουδούν ακόμη και ενήλικες. Ο αρχικός τους ρόλος ήταν το καλωσόρισμα του νέου έτους και, γενικά, η αναγγελία του χαρμόσυνου μηνύματος των γιορτών.
Ξέρουμε όμως από πού προέρχονται; Η προέλευση του εθίμου είναι μάλλον διονυσιακή, καθώς στις αρχαίες διονυσιακές γιορτές τα παιδιά συνήθιζαν να τραγουδούν για την καλή χρονιά, κρατώντας ένα κλαδί ελιάς τυλιγμένο με μαλλί προβάτου, το οποίο συμβόλιζε την ευφορία και τη γονιμότητα. Μάλιστα πριν το 2ο αιώνα π.Χ. ο πρώτος μήνας του Ρωμαϊκού ημερολογίου ήταν ο Μάρτιος κι έτσι η πρωτοχρονιά γιορταζόταν τότε!
Στα χριστουγεννιάτικα κάλαντα έχουν καταμετρηθεί πάνω από τριάντα παραλλαγές μόνο στον Ελλαδικό χώρο! Στις μέρες μας, μάλιστα, έχουμε εισάγει στη χώρα μας και διάφορα αγγλικά τραγούδια, τα έχουμε μεταγλωττίσει και, κάποιες φορές, τραγουδιούνται επιπρόσθετα με τα παραδοσιακά μας.
Σε κάθε περίπτωση, τα κάλαντα εκτός από τα χαρμόσυνα μηνύματα των γιορτών, φέρνουν και ευχές για καλή τύχη στους νοικοκύρηδες των σπιτιών, αλλά και σε όλο τον κόσμο.
Καλά Χριστούγεννα και Καλή Πρωτοχρονιά!!!
Τ. Τζίτζικας Α4
