Η Επίδραση της Κοινωνικής Δικτύωσης στην Εκπαίδευση και την Έρευνα

Οι Ιστότοποι Κοινωνικής Δικτύωσης έχουν διευρύνει ιδιαίτερα τον τομέα της εκπαίδευσης. Το πεδίο δράσης των μαθητών που ενδιαφέρονται για μάθηση και μόρφωση έχει επεκταθεί πέρα από το βιβλίο και τον δάσκαλο και φθάνει μέχρι την κοινότητα που επικοινωνεί άμεσα και σε πραγματικό χρόνο (online community). Υπάρχουν σήμερα απειράριθμοι ιστότοποι όπου ένας μαθητής μπορεί να ανατρέξει για να αναζητήσει πληροφορίες για κάθε θέμα. Οι Ιστότοποι Κοινωνικής Δικτύωσης αποτελούν και εργαλείο επικοινωνίας μεταξύ μαθητών, γονέων και δασκάλων. Οι εκπαιδευτικοί εκμεταλλεύονται αυτά τα δίκτυα για να αντλήσουν υλικό σε όφελος των μαθητών τους, αλλά και χρησιμοποιούν τα δίκτυα αυτά για να αναθέσουν, στους μαθητές, εργασίες ή να τους παρέχουν ενισχυτική διδασκαλία. Υπάρχουν συγκεκριμένοι ιστότοποι όπου κανείς μπορεί να διδαχθεί ξένες γλώσσες αλλά και να διανείμει τη δουλειά ή την έρευνα που έχει κάνει. Όσοι ασχολούνται με την Έρευνα μπορούν να μοιράζονται τις απόψεις τους με άλλους αλλά και να αντλούν ιδέες από αυτούς.

Τέτοιοι μαθησιακοί Ιστότοποι Κοινωνικής Δικτύωσης είναι οι Academia, ResearchGate, SciencStage , TeachStreet, TermWiki, και Bussu.

Παραδείγματα Κοινωνικών Δικτύων με Εκπαιδευτικούς Προσανατολισμούς

Στην παγκόσμια εκπαιδευτική κοινότητα αλλά και στην ελληνική έχουν γίνει αξιόλογες προσπάθειες εκπαιδευτικής αξιοποίησης των εργαλείων που προσφέρονται από τα κοινωνικά δίκτυα.
Το Πανεπιστήμιο του Stanford έχει δημιουργήσει τη δική του σελίδα στο Facebook (http://www.facebook.com/stanford), η οποία ενημερώνεται καθημερινά με υλικό σχετικά με δραστηριότητες του πανεπιστημίου, ανακοινώσεις, φωτογραφίες και βίντεο. Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι στη σελίδα αυτή ενεργός είναι ο ρόλος και των φοιτητών και των καθηγητών.
Ένα ακόμα πολύ ενδιαφέρον κοινωνικό δίκτυο είναι το “Classroom 2.0” (http://www.classroom20.com/) το οποίο αφορά κυρίως την αξιοποίηση Web 2.0 τεχνολογιών και μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην εκπαίδευση. Μέσα από το συγκεκριμένο κοινωνικό δίκτυο, εκπαιδευτικοί και μη, συζητάνε και ανταλλάσουν πληροφορίες σχετικά με την αξιοποίηση των κοινωνικών δικτύων στην εκπαίδευση ενώ παράλληλα υπάρχει ένα πλούσιο πολυμεσικό υλικό, όπως φωτογραφίες και βίντεο τα οποία συντελούν ώστε να δοθεί στους χρήστες, και κυρίως στους εκπαιδευτικούς, μία πλήρης εικόνα για το πώς μπορούν να αξιοποιηθούν οι web 2.0 τεχνολογίες στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Υπάρχουν όμως παραδείγματα υπηρεσιών κοινωνικών δικτύων και στην ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα. Η “Logo στην Εκπαίδευση” (http://logogreekworld.ning.com/) είναι μία κοινότητα πρακτικής και μάθησης με σκοπό τη συνεργασία και την ανταλλαγή απόψεων σε θέματα που αφορούν στην παιδαγωγική αξιοποίηση Logo-like περιβαλλόντων σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Στόχος της είναι η λειτουργία του δικτύου ως βήμα διαλόγου και αλληλοϋποστήριξης της εκπαιδευτικής κοινότητας στην προσπάθεια αναβάθμισης της διδακτικής-μαθησιακής διαδικασίας.

Παρόμοια με αυτή τη σελίδα είναι και η “Εκπαιδευτικές Κοινότητες και Ιστολόγια” (http://blogs.sch.gr/) στην οποία ενθαρρύνεται παράλληλα και η δημιουργία ιστολογίων από καθηγητές και εκπαιδευτικούς φορείς

Κοινωνική δικτύωση και σχολείο

Τα κοινωνικά δίκτυα αποτελούν πλέον ένα από τα πιο δημοφιλή μέσα επικοινωνίας των νέων και δη των μαθητών. Με τη χρήση τους πραγματοποιούν «ανέβασμα» αρχείων, φωτογραφιών, βίντεο, παίζουν online παιχνίδια, συναντάνε άτομα απ όλο τον κόσμο με κοινά ενδιαφέροντα, γίνονται μέλη groups τα οποία εκφράζουν τις προσωπικές τους πεποιθήσεις και γενικώς ενημερώνονται για πράγματα σε κάθε πιθανό πεδίο ενδιαφερόντων.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, είναι πολλοί αυτοί που προβάλλουν τον λόγο για το οποίο το σχολείο θα ωφεληθεί αν χρησιμοποιήσει ένα κοινωνικό δίκτυο σα βοήθημα διδασκαλίας στην τάξη: «τα διαδικτυακά κοινωνικά δίκτυα είναι το πεδίο δράσης που οι μαθητές καταλαβαίνουν καλύτερα». Η «μη επίσημη» ατμόσφαιρα που δημιουργείται πιθανώς να ενθαρρύνει περισσότερους μαθητές να συμμετάσχουν ενεργά και ειδικά τους πιο «ντροπαλούς». Η ροή του μαθήματος διευκολύνεται και ταυτόχρονα ενισχύεται η κοινωνικότητα των μαθητών ενώ αναπτύσσουν δεξιότητες που σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες και είναι απαραίτητες ολοένα και περισσότερο στη σύγχρονη κοινωνία και στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον.
Επιπροσθέτως, η διδασκαλία και η μάθηση μπορούν να συμβαίνουν σε χρονικές στιγμές που είναι πιο βολικές και πιο παραγωγικές και για τους μαθητές και για τους καθηγητές και σε οποιοδήποτε χώρο αισθάνονται πιο άνετα. Οι μαθητές μπορούν να εργάζονται στον δικό τους χώρο και στον δικό τους ρυθμό μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο και η διαδικασία της μάθησης μπορεί να χωριστεί σε μικρότερα χρονικά τμήματα, ώστε να δίνεται η ευκαιρία του προβληματισμού και της ανασκόπησης. Ταυτόχρονα οι μαθητές αποκτούν πρόσβαση σε ακόμη μεγαλύτερη ποσότητα πληροφορίας και έχουν τη δυνατότητα –εφόσον το επιθυμούν – να την αναζητούν μέσω των πόρων που διατίθενται στο διαδίκτυο. Μπορούν να συμμετέχουν σε online κοινότητες οι οποίες ταιριάζουν με το πεδίο ενδιαφερόντων τους, να ανταλλάσσουν απόψεις και ιδέες με άλλους ανθρώπους, να γνωρίζουν διαφορετικούς τρόπους σκέψης και διαφορετικές θεωρήσεις των πραγμάτων, διαφορετικούς πολιτισμούς, γενικότερα να διευρύνουν το πνεύμα και τους ορίζοντές τους. Τέλος, πολύ σημαντικό θα ήταν να παραθέσουμε τις δυνατότητες που δίδονται σε άτομα με ειδικές δεξιότητες στην ίση συμμετοχή τους σε εκπαιδευτικές διαδικασίες, αφού δυσκολίες πρόσβασης τους περιορίζουν από τη δυνατότητά τους να παραστούν σε μία τάξη πρόσωπο με πρόσωπο.